Etnografski muzej u Splitu

Etnografski muzej u Splitu
Etnografski muzej u Splitu
Osnivanje	1913.
Lokacija	Split; Hrvatska
Direktor	Silvio Braica
Adresa	Iza Vestibula 4
Veb-sajt	https://etnografski-muzej-split.hr/

Etnografski muzej je zvanično osnovan 1913. godine i od 2004. se nalazi u zgradi pored Peristila u jugoistočnom delu Dioklecijanove palate u istorijskom centru Splita. Zgrada u kojoj je smešten muzej, koja je od antičkih vremena više puta obnavljana, je bila tokom četvrtog veka careva odaja za spavanje i samim tim najintimniji deo palate.

Istorija

Osnivanje muzeja se vezuje za zadarskog plemića, inženjera arhitekte i prvog direktora Zanatske škole u Splitu Kamila Tončića.^[3] Godine 1906. je osnovao „Tečaj za čipke i narodni vez”, a 1907. i tečaj za tkanje. Od 1907. se prikuplja etnografska građa koja je služila kao uzorak za rad đacima i pri školi je osnovana etnografska zbirka.^[3] Od 1909. u sklopu završnih školskih izložbi se izlaže i etnografska građa, a od 1910. i radovi naroda, narodne nošnje iz svih krajeva Dalmacije. Ta izložba je ubrzo postala stalna postavka u jednoj učionici školske zgrade otvorena za posetioce nazvana „Narodni muzej”, „Pokrajinski muzej za narodni obrt i umetnost” i „Zemaljski muzej za narodnu industriju i narodnu umetnost”.^[3] Godine 1913. Ministarstvo u Beču odobrava prvi muzejski statut u kojem se utvrđuje Upravni odbor, a Tončić postaje direktor.^[3] Iste godine muzej objavljuje prvi broj svog časopisa „Koledar Pokrajinskog muzeja za narodni obrt i umjetnost u Splitu”, koji izlazi samo i sledeće godine.^[3] Za vreme Prvog svetskog rata Tončić skriva etnografsku zbirku po kućama i u zgradi današnje Galerije umetnosti jer je vlada u Beču htela predmete da prebaci u Grac.^[3] Nakon rata se ponovo vraća u zgradu Zanatske škole, a 1919. godine u zgradu Poljoprivredne škole blizu Arheološkog muzeja gde se osniva druga stalna postavka.^[3] Tada sakupljaju predmete iz svih južnoslavenskih područja i muzej tako postaje regionalni.^[3] Godine 1923. Split počinje da finansira muzej, a Tončića postavljaju za direktora.^[3] Sledeće godine muzej dobija novu zgradu na Narodnom trgu, a službeno utemeljenje i Pravilnik su prihvaćeni u opštini 1927. godine.^[3] U toj zgradi je postavljena treća stalna postavka. Od sredine dvadesetih godina iz muzeja je počelo izdvajanje umetničkih slika i dela tako da je 1931. osnovana Galerija umetnosti i smeštena je u Lovretskoj ulici broj 11.^[3] Godine 1934. je promenjena četvrta stalna postavka koja je trajala do Drugog svetskog rata kada je muzej bio u opasnosti jer je tadašnja vlast htela njegovu građu premestiti u Rim. Tončić je odugovlačenjem i stalnim premeštanjem to izbegao i zbirku je u celini sačuvao.^[3] Godine 1946. je postavljena peta muzejska postavka, prva koju nije radio Kamilo Tončić. Muzej je službeno nazvan Etnografski muzej u Splitu.^[3] Godine 1965. se postavlja šesta muzejska postavka, od 1989. organizuju samo privremene izložbe u svom prostoru ili gostuju u drugim institucijama.^[3] Muzej sadrži zbirku jadranskih nošnji, zbirku nakita i zbirku zagorskih nošnji uz već postojeće zbirke oružja i umetničkih predmeta. Godine 2005. je prebačen u novu zgradu na adresi Severova 1 gde je otvorena nova postavka.^[3]