Ženski fes

Fes je vrsta kape, pokrivala za glavu, koja je izrađivana od mekog vunenog sukna - čoje, najčešće crvene boje. Pored muškog fesa, koji je bio neizostavan deo srpske narodne nošnje tokom XIX i prve decenije XX veka (odnosno I balkanskog rata, kada je izobičajen), razlikujemo i ženski fes ili fesić.

Izgled

U srpskoj narodnoj nošnji razlikujemo nekoliko ženskih oglavlja, kao što su konđa sa ubradačem, fes sa šamijom, fes sa tepelukom, džega, hauba, smiljevac, tarpoš...

Katarina Ivanović, Portret Beograđanke M. J.

Ženski fes nosio se u kombinaciji sa šamijom, kao i u kombinaciji sa tepelukom, a često je bio ukrašen i granom.

Ženski fes ili fesić je plitka kapa od crvenog sukna, koja se za kosu pričvršćivaala stublicama iglama sa raznobojnim crvenim glavićima. Imućnije žene fes su podnizivale metalnim novcem (cvancike, zlatnici, dukati). U nekim krajevima fesić se prekrivao šamijom.

Ženski fes bio je i neizostavn deo ženskog odevanja prazničnim danima, i deo nevestinjske nošnje.

Neveste u Jadru nosile su crveni fesić na glavi, na šta su se pričvršćivanje vitice od kose iglama sa staklenim glavićima. Između fesa i vitica, stavljala se raznobojna uvrnuta šamija sa prstenom na sredini. Za fesić se takođe pričvršćivao veo, dužine od 30 do 40 cm, koji je padao niz leđa.

Rasprostranjenost

Vladimir Karić kaže da se ,,fes sa šamijom se nosi u celoj Drinskoj vodopađi, počev od Vidojevice, zatim u delokrug vodopađi Zapadne Morave, do Kotelnika i u vodopađi Ibra. Osim celog Podrinskog, Užičkog i Čačanskog okruga, fes hvata još južnu polu Rudničkog i zapadnu polu Kruševačkog okruga.“ Nosio se i u Starom Vlahu i novopazarskom kraju.

Izobičajenje

Nakon I balkanskog rata i između dva svetska rata fes se gubi iz ženske narodne nošnje, nosile su ga samo neke starije žene u nekim svečanim prilikama ili su se u njemu sahranjivale.