Žofroa de Vilerden

Žofroa de Vilerden
Datum rođenja	oko 1150.
Mesto rođenja	Ob
Datum smrti	oko 1212.

Žofroa de Vilerden (fr. Geoffroi de Villehardouin; oko 1150. — oko 1212) je bio maršal Šampanje i istoričar Četvrtog krstaškog rata.

Šampanjski maršal i istoričar Žofroa de Vilerden je svoje detinjstvo proveo na dvoru francuskog kralja Filipa II Avgusta. Istakao se kao dobar predvodnik francuskih konjanika u lokalnim sukobima, pa ga je kralj 1191. godine postavio za maršala oblasti Šampanje. Njegova glavna dužnost bila je da okuplja kraljevske vazale Šampanje i predvodi ih u slučaju vladarevog odsustva. U pratnji šampanjskog grofa Anrija II, sestrića francuskog kralja, Vilerden je učestvovao u Trećem krstaškom pohodu (1189—1192). Pre odlaska na Istok, Vilerden i ostali velikaši su se zakleli Anriju da će prihvatiti njegovog mlađeg brata Teobalda za novog sizerena ukoliko se on ne vrati iz rata. Anri se na istoku nametnuo za kralja Jerusalima 1192. i Vilerden se vratio nazad u Francusku u službu Teobalda III. Kada su 1199. godine izbile nove pobune u Šampanji, Vilerden ih je brzo umirio.

Iskustvo iz Trećeg krstaškog rata doprinelo je maršalovom daljem uzdizanju. Planiranju novog krstaškog pohoda se pridružio 1199. tokom viteškog turnira koji je organizovao grof Teobald III. Tokom svečanosti grof je uzeo krst i okupljeni plemići su ga izabrali za svog predvodnika. Kao grofov emisar, Vilerden je putovao u Veneciju kako bi obezbedio krstašima brodove neophodne za put na Istok. Međutim, Teobald je preminuo u maju 1201. godine, a Vilerden je bio među onima koji su podržali izbor Bonifacija, markiza od Monferata za novog vođu krstaša.

Iako to eksplicitno ne spominje u svojim spisima, Vilerden je verovatno bio pristalica skretanja Četvrtog krstaškog rata, prvo u pravcu ugarskog Zadra, a zatim i vizantijskog Konstantinopolja. Nakon što su krstaši zauzeli Carigrad za račun svrgnutog cara Isaka II Anđela i njegovog sina Aleksija IV u avgustu 1203, Vilerden je u nekoliko navrata kao diplomatski izaslanik išao kod cara. Bio je i u delegaciji koja je tražila od Isaka II da proglasi svog sina, latinskog štićenika, Aleksija IV za savladara.

Latinsko carstvo i ostale države nastale na ruševinama Vizantije posle Četvrtog krstaškog pohoda, oko 1204.

Nakon pada Carigrada u ruke krstaša 13. aprila 1204. i uspostavljanja Latinskog carstva, Vilerden služi kao vojskovođa. Kada je latinski car Balduin I Flandrijski teško potučen i zarobljen u bici sa Bugarima kod Jedrena 14. aprila 1205. godine, Vilerden je uspeo da sprovede povlačenje preostale krstaške vojske. U znak zahvalnosti za njegova dela, solunski kralj Bonifacije Monferatski mu je darovao trački grad Mesinopolj.

Nakon smrti Bonificija Monferatskog (1207), Vilerden se zauvek povlači iz vojnog i političkog života. Posvetio se pisanju istorije O osvajanju Konstantinopolja (De la Conquete de Constantinople) u kome je uz puno detalja i memoarskih beleški opisao događaje vezane za Četvrti krstaški rat od Teobaldovog turnira u Ekreu 1199. do Bonifacijeve smrti 1207. godine. Njegovo delo osim istorijskih, ima i književne vrednosti, a predstavlja i jedno od najstarijih proznih dela pisanih na starofrancuskom jeziku.

Vilerden doživeo da njegov sinovac i imenjak Žofroa I Vilerden postane knez Ahaje 1209. godine. Preminuo je nekoliko godina kasnije, verovatno nešto posle 1212. godine.

Literatura

• M. Angold, The Fourth Crusade, Event and Context, London 2003.

Spoljašnje veze

• Vilerdenova istorija O osvajanju Konstantinopolja Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. oktobar 2013), prevod na engleski T. Marcijala (T. Marzial) iz 1908, sa the Internet Medieval Sourcebook website
• Žofroa de Vilerden na sajtu Projekat Gutenberg (jezik: engleski)
• Istorijska biblioteka: Žofroa de Vilerden