Zgrada Prve hrvatske štedionice

Zgrada Prve hrvatske štedionice
Zgrada Prve hrvatske štedionice
	Zgrada Prve hrvatske štedionice
Opšte informacije
Mesto	Zrenjanin
Opština	Zrenjanin
Država	Srbija
Vreme nastanka	1903.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
	www.zrenjaninheritage.com

Zgrada Prve hrvatske štedionice (Torontalske banke) podignuta na mestu starije građevine 1903. godine, u glavnoj ulici Zrenjanina, ulici kralja Aleksandra I Karađorđevića, u okviru Starog gradskog jezgra, kao Prostorno kulturno-istorijske celine od velikog značaja.

Zgrada je sagrađena kao jednospratna građevina u stilu kasnog istoricizma sa elementima nadolazeće secesije. Autori projekta su budimpeštanske arhitekte Filip Karolji i Lajoš Bosruker koji su ovaj posao dobili nakon raspisanog konkursa. Godine 1926. Torontalsku banku kupuje Prva hrvatska štedionica i postaje vlasnik zgrade, što je zapisano na mermernoj ploči ispod atike.

Od originalnog rasporeda unutrašnjeg prostora nije sačuvano ništa. Predvorja, reprezentativni holovi i šalter sala su zbog adaptacije i prenamene zgrade, preoblikovani i uklonjeni mnogo godina pre požara. Šalter-sala je bila najviša, po gabaritima najveća prostorija banke, a nalazila se u centralnom delu prizemlja.

Konzervatorsko – restauratorski radovi[uredi | uredi izvor]

Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture iz Novog Sada je 1982. godine, prema projektu arhitekte Svetlane Bakić, obnovio fasadu. Tom prilikom su zamenjeni aluminijumski izlozi drvenim portalima. Zgrada je potom teško nastradala u požaru koji je izbio avgusta 2003. godine kada je izgoreo krov, međuspratna konstrukcija i stolarija na spratu. Rekonstrukcija je izvedena naredne 2004. godine pod rukovodstvom Pokrajinskog zavoda.