Zulu
 Zulu ratnici, kraj 19. vijeka (sa nekim Evropljanima u pozadini) | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| ~ 12.090.000[1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Južnoafrička Republika | 10.659.309 — 11.449.000[1][2] |
 Lesoto | 324.000 |
 Mozambik | 167.000 |
 Svazilend | 107.000 |
 Malavi | 66.000 |
| Mozambik | 6.000 |
 Bocvana | 5.900 |
| Jezici | |
| Zulu; mnogi govore engleski jezik ili afrikans. | |
| Religija | |
| hrišćanstvo, animizam, zulu religije | |
| Srodne etničke grupe | |
| nguni, kosa, svazi, ndebele i drugi Bantu narodi | |
.jpg)
Zulu je afrička etnička grupa od oko 10.659.309 ljudi koji većinom žive u Kva Zulu provinciji u Južnoj Africi. Oni su najbrojnija etnička grupa u toj zemlji. Njihov jezik potiče od Bantu jezika. Pod kraljem Šakom su, u ranom 19. vijeku, su od malog klana od 1500 ljudi osvajanjem i asimilacijom postali velika nacija koja zauzima područje između rijeke Tugela i rijeke Pongola. Oni su najvećim dijelom odgovorni za Mfekane - katastrofalnu prisilnu migraciju mnogih klanova koji su naseljavali okolinu Zulu zemlje. Poznati su po svojim sukobima sa Afrikanerima i armijom Velike Britanije u 19. vijeku (Anglo-Zulu rat iz 1879. godine u kome su Zului porazili britansku armiju u bici kod Isandluane, 22. januara.)
U današnje vrijeme Zului su podijeljeni u urbane i ruralne skupine.
Ruralni Zului žive u selima, često bez struje i tekuće vode, u kućama napravljenim od zemljanih naboja ili modernijih jeftinih materijala. Zulu aristokratija još uvijek ima veliku ulogu u Zulu narodu. Neki Zului žive prodajući korpe i đinđuve turistima i gradskim preprodavcima. Neki se bave zemljoradnjom, a neki rade u obližnjim gradovima.
Siromašniji urbani Zului žive u gradovima koji su nastali kao rezultat aparthejda. Ipak, brojni Zului su danas pripadnici srednje klase, koji žive u predgrađima i imaju normalne poslove. Brojni Zului su uspješni u biznisu, a brojni su i u parlamentu Južne Afrike.
Na Zulu jeziku, Zulu znači „nebo“.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Smatra se da je Zulu pleme došlo u 16. veku iz područja Konga na jug Afrike. Pri tome su primili mnoge običaje od Sana plemena koje je naseljavalo ovu oblast. Zulu je afričko ratničko pleme, iz porodice Bantu-crnaca koji najviše žive u Kva-Zulu (Natal) provinciji u Južnoafričkoj republici. Mali broj ih živi u Zimbabveu, Zambiji, Mozambiku i Tanzaniji. Njihova populacija broji oko 13 miliona stanovnika. Najviše ih ima u Južnoafričkoj Republici negde oko 10 miliona i pri tome čine oko 25% ukupne populacije u Južnoafričkoj Republici. Prema mestu života koji se umnogome razlikuje, podeljeni su u dve grupe koje su prema broju stanovnika podjednako raspoređene. Oni koje žive u gradovima to su urbani Zulu populacija i oni koji žive na selima to su ruralni Zulu populacija.
Ruralna populacija živi na selima gde se pretežno bave zemljoradnjom i delimično stočarstvom. Žive u kućama koje su napravljene od zemlje i biljnog materijala koje su u osnovi kružne i zovu ih „Umuzi“. Kuće obično liče na košnice koje su postavljene oko prostora u kome se čuvaju goveda „Isibaya“ . Svako domaćinstvo odnosno kuća u okviru sela je nezavisna jedna od drugog i njega vodi glava kuće ili „Umnumzana“. Najveću pažnju poklanjaju govedima koje predstavlja najveće bogatstvo za svaku porodicu i pri tome im daju različita imena po pticama, biljkama, prirodnim fenomenima i dr. Njih ne ubijaju radi hrane samo isključivo ukoliko se nađu u nekoj velikoj nevolji. U današnje vreme ruralna Zulu populacija postala je turistička atrakcija pa zbog toga se može reći da deo prihoda ostvaruju od turizma.
Gradska-urbana populacija je nastala kao posledica dolaska civilizacije u pomenute krajeve kao i zbog perioda aparthejda. Oni predstavljaju siromašniji deo stanovništva u gradovima ali se njihov status poboljšao u poslednjih nekoliko godina.
Novi kralj Zulua krunisan je 20. avgusta 2022. godine.[3]
Porodica i odnosi u njoj
[uredi | uredi izvor]U Zulu kulturi, brak se ne smatra kompletnim sve dok dete ne bude rođeno. Veruje se da porodica ne podiže dete; celo selo ga podiže. Iz tog razloga, svako dete raste sa slobodnim životom i malo zabrane, ali počinje da doprinosi zajednici u ranom dobu. Prema njihovom shvatanju dužnost žene je da rodi decu i da ih uče da poštuju starešine i nikada ne govore dok im ne odobri. Žene su u potpunosti podređene muževima. Postoji potpuni nedostatak roditeljske ljubavi između oca i sina.
Dečaci dobijaju jedno ime po rođenju, drugo ime dobijaju od oca sa napunjenih 7 godina dok nadimak dobijaju od prijatelja roditelja i na kraju dobija još jedno ime prilikom ulaska u Amabutha. Način određivanja imena za devojčice je sličan, osim što im mogu dati različita hrišćanska imena. Takođe im mogu dati imena koja su povezana sa nekim od događaja koja su se dogodila blizu rođenja deteta.
Od dečaka se očekuje da kao mali odlaze da čuvaju stoku pri čemu od kuće odlaze rano ujutro i dolaze u toku dana, za vreme muže i na doručak kada se vraćaju da do predveče čuvaju stoku. Pored čuvanja stoke dečaci imaju neobičnu igru borbe sa štapovima koji su napravljeni od tvrdog drveta dužine oko 70 cm. Te pomenute štapove kasnije će zameniti sa kopljem i štitom kada budu stasali za vojničku službu. Devojčice ostaju kod kuće gde se upoznaju sa kućnim poslovima gde im je jedan od prvih zadataka koje treba da nauče da nose male tikve na glavi sa kojima će donositi vodu. Tikve nose na glavi tako što ih postavljaju na pletene podloge. Kasnije se uči poslovima u polju a naročito oko žetve. Sa 11 godina ona uveliko zna sve kućne poslove, zna da pripremi nekoliko prostih jela i čuva mlađu braću i sestre.
Muškarac kao glava kuće posvećuje se posetiocima i gostima, prisustvuje javnim sastancima, donosi odluke, poseduje kolibe kao i sadržaj u njima kao i stoku. Pored toga on ima i obaveza naročito oko sklapanje sporazuma gde svojim bogatstvom i porodicom garantuje njegovo poštovanje. Kako mladići postaju sve stariji oni se upoznaju sa odgovornostima koje ima odrastao muškarac. Muškarac može vršiti izradu kašika i drugih predmeta od drveta. Žene su inferiornije od muškaraca.Od njih se očekuje da se brinu za svu decu, idu na polja, nose vodu, izrađuju lonce i proizvode pivo. Često će se muž pre posvetiti stadu nego svojim suprugama.
Praksa je da jedan muškarac može da ima nekoliko žena koje ukazuju na njegov društveni položaj i bogatstvo. Prva žena ima svakako snažan uticaj u porodici u odnosu na ostale žene. Svaka žena ima svoju kolibu, koja se nalazi u redu iza muške kolibe, ona takođe ima svoja polja, stado i kuva samo za njenu bližu porodicu. Čovek koji se ženi plaća ocu mlade sa stokom nadoknadu po zakonu zbog troškova njenog vaspitanja i gubitka njenih usluga nakon udaje. Ako je supruga na bilo koji način nedostojna, od oca se očekuje da zameni ili da vrati neka ili sva goveda.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b „The Zulu people group are reported in 7 countries”. Pristupljeno 24. 12. 2014.
- ^ International Marketing Council of South Africa (9. 7. 2003). „South Africa grows to 44.8 million”. southafrica.info. Arhivirano iz originala 22. 05. 2005. g. Pristupljeno 4. 3. 2005.
- ^ „Krunisan novi kralj Zulua”. B92. 20. 8. 2022. Pristupljeno 20. 8. 2022.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Mfekane - širenje Zulua i stvaranje imperije u provinciji KvaZulu-Natal.
- History section of the official page for the Zululand region Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. septembar 2008), Zululand.kzn.org
- Izithakazelo, wakahina.co.za
