Izdavačka kuća Dabar
 |
| Status | aktivno |
|---|---|
| Osnovano | 1887. |
| Matična država | Republika Srpska |
| Sedište | Manastir Dobrunska Rijeka |
| Izdanja | časopisi, udžbenici, priručnici, zbornici, romani |
Izdavačka kuća Dabar osnovana je 1887. godine od strane Dabrobosanske mitropolije. Bavi se izdavanjem crkvenih časopisa, udžbenika, priručnika, monografija, zbornika, romana, zbirki pripovedaka, zbirki pesama, kataloga i ostalih sredstava kojima narodu približava veru i dešavanja u verskim krugovima.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Začeci izdavaštva u Mitropoliji dabrobosanskoj bili su listovi „Istočnik”, „Bratstvo” i „Novi Istočnik”, koji su u vremenu od 1887. do 1941. godine bili najčitanija i jedina crkvena štampa u Bosni i Hercegovini.
Posebno mesto u tom siromašnom broju crkvenih glasila zauzima „Dabrobosanski Istočnik” koji je u Sarajevu izlazio u periodu od 1887. do 1911. godine. Ovaj časopis bio je namenjen crkvenim i prosvetnim potrebama srpsko-pravoslavnog sveštenstva i naroda u Bosni i Hercegovini. „Dabrobosanski Istočnik” i „Bosanska vila” bila su dva najznačajnija časopisa za Srbe u Bosni i Hercegovini tokom okupacije od strane Austrougarske monarhije. Novine sadrže brojne važne podatke za istoriju Srpske pravoslavne crkve u Bosni i Hecegovini pre i posle aneksije, te brojne članke o raznim teološkim i društvenim pitanjima iz tog perioda. Časopis je izlazio 24 godine, a u tom periodu menjao je 3 puta svoj naziv. Tako se u početku svog izlaženja zvao „Dabrobosanski Istočnik”, posle toga od 1890. „Bosansko-hercegovački Istočnik” i na kraju od 1898. samo „Istočnik”. Zavisno od perioda izlaženja, izlazio je jednom ili dva puta mesečno.
Početkom i nakon Drugog svetskog rata nastupilo je dugo zatišje i sva crkvena štampa koja je bila dozvoljena i dostupna vernicima u Dabrobosanskoj eparhiji bila su patrijaršijska izdanja: „Pravoslavlje”, „Pravoslavni misionar” i list za decu „Svetosavsko zvonce”.
Nove slobode na polju prosvete i izdavaštva sarajevska parohija je iskoristila na skroman način - izdavanjem svog lista pod nazivom „Dabar”. Tadašnju redakciju činili su sarajevski sveštenici i vernici. Ovaj parohijski list izlazio je povremeno sve do 1992. godine, kada se usled ratnih dešavanja ugasio.
Njegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanki Nikolaj je, nakon preuzimanja Mitropolije dabrobosanske, 1992. godine, u ratom razorenoj i opustvošenoj eparhiji nastojao da pokrene aktivnosti na više polja, a u jedno od njih je spadalo i izdavaštvo. Kao ljubitelj pisane reči i dugogodišnji profesor Bogoslovije, Mitropolit Nikolaj je smatrao neophodnim da Mitropolija dabrobosanska ima svoje eparhijsko glasilo. Nakon što je, naselivši monaštvo, oživeo Manastir Dobrun, koji je 150 godina služio kao parohijska crkva, novom dobrunskom bratstvu dao je zadatak da pokrene i obnovi stari list Dabar. Na sastanku koji je Mitropolit održao sa bratstvom Manastira Dobruna, 15. juna 1996. godine, doneta je odluka da se Dabar izdaje kao list Manastira Dobruna, koji će istovremeno biti i glasilo Mitropolije dabrobosanske. Kako je periodika Srpske pravoslavne crkve retko dolazila u eparhiju, Mitropolit Nikolaj dao je zadatak saradnicima da pomognu u prikupljanju informacija u eparhiji i da se isti štampaju u dodatku lista Dabrovom informatoru. U prvom periodu postojanja, rad u redakciji Dabra bio je otežan, jer se sva priprema štampe izvodila na primitivan način, ali, kako su pojavu ovog lista podržali narod, sveštenici i pojedini sponzori, jako brzo je nabavljena savremenija oprema neophodna za rad redakcije. Sa novom opremom i sam rad je bio mnogo lakši, a novim brojevima časopisa i drugim izdanjima, Dabar je sve više rastao u očima čitalaštva.
Kako je u Foči otvorena Duhovna akademija, a potom i Bogoslovija, ukazala se potreba za štampanjem udžbenika i priručnika, te je blagoslovom Mitropolita Nikolaja odštampano pedesetak naslova za ove bogoslovske škole. Takođe, uvidevši da Dabar prerasta u ozbiljnu instituciju, dobar deo eminentnih teologa Srpske pravoslavne crkve objavljivao je svoje knjige u izdanju Dabra. Tako je, od prvobitne redakcije časopisa, Dabar izrastao u cenjenu izdavačku kuću Mitropolije dabrobosanske.
Izdavaštvo[uredi | uredi izvor]
Koncepcija časopisa Dabar zasnovana je na Jevanđelju, odnosno tumačenju i poukama iz svetootačke literature, crpeći iz njih odgovore na mnoga savremena životna pitanja. Dabar se pojavljuje u mnogim izdavačkim projektima i u drugim školama i institucijama, gde vrši razne usluge, a sve u cilju da funkcioniše i opstaje od svog rada. Posebno poglavlje u svojoj izdavačkoj delatnosti Dabar beleži izdavanjem sabranih dela Mitropolita Nikolaja Mrđe, koji je i najzaslužniji za ugled izdavačke kuće, kako u narodu, tako i u crkvi.
U sklopu izdavaštva izvršena je priprema više posebnih izdavačkih projekata, kao što su zidni kalendari, monografije, zbornici, romani, zbirke pripovedaka, zbirke pesama, katalozi, poučne knjižice i druga manja izdanja.
U novije vreme sedište redakcije i Izdavačke kuće premešteno je iz Manastira Dobruna u novoosnovani Manastir Svetog Nikolaja u Dobrunskoj Rijeci, gde se nalazi i redakcija lista „Soko”. Moderna oprema kojom trenutnom raspolaže Izdavačka kuća Dabar nabavljena je uz pomoć Mitropolije dabrobosanske, koja ujedno daje i odobrenje za sva izdanja.
