Industrija i kovnica „Orešković Marko” Zagreb

Zavrtnji za šrafove za odlikovanja i oznake sa natpisom IKOM Zagreb

Industrija i kovnica „Orešković Marko” (skraćeno IKOM) bila je preduzeće za proizvodnju livenih, kovanih i presovanih metalnih proizvoda, koja je od 1946. do 1989. postojala u Zagrebu.

Istorijat

Preduzeće je osnovano 1946. grupisanjem nekoliko privatnih zanatskih radionica iz Zagreba i Varaždina u jedinstveno preduzeće sa sedištem u Zagrebu. Nalazilo se na nekoliko lokacija u Zagrebu, a od osnivanja je nosilo ime komunističkog revolucionara i narodnog heroja Marka Oreškovića. U vreme osnivanja preduzeće je imalo 130 zaposlenih, a 1948. je broj porastao na oko 310 radnika.

Oznake za uniformu i zvezde petokrake proizvođača IKOM Zagreb

Prvobitni proizvodi preduzeća bili su isključivo značke, medalje, ordeni, plakete, pehari, oznake za unforme, srebrna i zlatna nakitna roba, platinske prerađevine za laboratorije i naučne institute. U drugoj polovini 1950-ih proizvodni asortiman je proširen proizvodnjom plinomera, pošto se u zagrebačkoj privredi i domaćinstvima sve više počeo koristiti plin. U saradnji sa preduzećem „Rombah” iz Karlsruea, IKOM je počeo da proizvodi prve jugoslovenske plinomere, a zatim i plinske grejače, plinske peći i vodomere.

Donošenjem Zakona o udruženom radu (ZOUR), sredinom 1970-ih, preduzeće je podeljeno na dve Osnovne organizacije udruženog rada (OOUR) — „Bižuterija i galanterija” i „Precizna mehanika i plinski aparati”. OOUR Bižuterija i galanterija je proizvodila zlatni i srebrni nakit, tehničke proizvode od plemenitih metala, ordene i medalje, oznake za uniforme Jugoslovenske narodne armije i milicije SFRJ, sportske trofeje, pehare, metalne oznake za industrijske proizvode, suvenire, metalnu galanteriju i bižuteriju.

Oznaka za šapku oficira JNA prednja i zadnja strana

OOUR Precizna mehanika i plinski aparati je proizvodila univerzalne plinske peći za sve gorive plinove, kućne i industrijske vodomere, membranske kućne plinomere i dr. Od 1983. ovaj OOUR se u saradnji sa Industrijom precizne mehanike iz Beograda, sve više usmerio na izradu plinomera, vodomera, kalorimetara, plinskih bojlera, regulatora pritiska i plinskih fasadnih peći.

Sredinom 1980-ih broj zaposlenih je iznosio oko 800, a pogoni i skladišta bili su raštrkani na desetak lokacija po Zagrebu, zbog čega je 1978. kupljeno zemljište na Jankomiru, kako bi se objedinili svi pogoni i skladišta preduzeća. Planovi su predviđali završetak gradnje do 1985, ali do nje nikada nije došlo.

Godine 1989. organizacije udruženog rada postale su samostalna preduzeća. OOUR Precizna mehanika i plinski aparati postao je preduzeće — Industrija komunalne opreme i merila (IKOM - merila), sa sedištem u Koinskoj 7, koje je nastavilo da se bavi prouzvodnjom i servisiranjem plinskih peći i uređaja za vodu i plin. OOUR Bižuterija i galanterija postao je preduzeće — Industrija i kovnica obojenih metala (IKOM - kovnica), sa sedištem najpre u Ilici 191, a potom u Sesvetama, u Varaždinskoj 76a. Ovo preduzeće nastavilo je sa proizvodnjom livenih, kovanih i presanih proizvoda, zlatnog i ostalog nakita i dr. Oba preduzeća su privatizovana tokom 1992. godine.