Inzbruk

Inzbruk Innsbruck
Kuće starog dela grada uz kej
Zastava
Administrativni podaci
Država	Austrija
Savezna država	Tirol
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2008.	119.250
— gustina	1.136,69 st./km2
Aglomeracija	189.832 (2006. g.)
Geografske karakteristike
Koordinate	47° 15′ 57″ S; 11° 23′ 21″ I
Vremenska zona	UTC+1, leti UTC+2
Aps. visina	565 m
Površina	104,91 km2
Inzbruk Inzbruk na karti Austrije
Ostali podaci
Gradonačelnik	Hilde Zah
Poštanski broj	6020, 6010–6040, 6080
Pozivni broj	0512
Registarska oznaka	I
Veb-sajt
www.innsbruck.at

Inzbruk sa Alpima u pozadini

Inzbruk (nem. Innsbruck) je peti po veličini grad u Austriji, smešten u zapadnom delu države. Inzbruk je upravno, privredno i kulturno središte pokrajine Tirola, gde čini zaseban gradski okrug.

Inzbruk je poznat kao jedan od retkih velikih gradova u središnjem delu Alpa i stoga je jedan od čuvenih alpskih zimskih centara. Grad je svake godine domaćin novogodišnje ski turneje „4 skakaonice“, a dvaput je bio domaćin Zimskih olimpijskih igara, 1964. i 1976.

Poreklo naziva

Nemačke reči Ins bruk u prevodu znače "most preko Ina" (genitiv od Inn plus brucke). Ovo je potpuno smisleno, jer se grad razvio upravo na mestu gde je bilo lakše preći reku In, pa je tu veoma rano izgrađen most. Oko ovog prelaza postepeno se obrazovalo današnje naselje.

Prirodne odlike

Inzbruk se nalazi u zapadnom delu Austrije, podjednako udaljen i od nemačke i od italijanske granice. Tako je Inzbruku najbliži veći grad nemački Minhen na 150 km udaljenosti severno od grada. Prestonica Beč udaljena je oko 500 km istočno ili 5 i po časova vožnje.

Alpska skakaonica Bergisel iznad Inzbruka

Reljef: Inzbruk se smestio na strateški važnom mestu u središnjem delu Alpa. Tu se dolina reke In širi i stvara veću rečnu ravnicu. Druga pogodnost je blizina prevoja ka Nemačkoj na severu i ka Italiji na jugu, pa je ovo bilo strateški i saobraćajno važno mesto za obrazovanje grada. Obližnji Alpi izdižu se strmoglavo iznad doline, zatvaraju grad sa juga i severa, pa se grad stoga razvijao duž doline Ina, pravcem istok - zapad. Danas Inzbruk ima veoma izdužen oblik.

Klima: Klima u gradu je umereno kontinentalna sa jakim uticajem planinske klime zbog znatne nadmorske visine, ali i okruženja Alpa - blaže leto, hladnija zima sa više snega, pravac duvanja vetrova. Prosečna godišnja temperatura je 9 °C, a zimi je ona najčešće ispod 0 °C.

Vode: Kroz grad protiče reka In. Kroz grad se spušta i niz manjih potoka sa okolnih brda i planina.

Istorija

Pogled na grad i dolinu

Krovovi starog gradskog jezgra

Glavni gradski trg

Gradska Katedrala sv. Jakova

Savremeno zdanje Univerziteta u Inzbruku

Područje Inzbruka bilo je naseljeno još u vreme praistorije. U 1. vek p. n. e. Rimljani osvajaju ovo područje i osnivaju naselje Veldidena (lat. Veldidena) na mestu današnjeg grada. Data oblast tada se nazivala Oenipons, odnosno most preko reke In (Oen). Propašću starog Rima naselje je propalo i potpuno se ruiniralo, ali je dati naziv zadržan i ponemčen.

U 13. veku Inzbruk postaje gradsko naselje i dobija grb, koji je aktuelan i dan-danas. Grad postaje najbolje trgovište unutar područja Alpa na putu sever - jug, iz Padske nizije ka Bavarskoj preko obližnjeg prevoja Brenera. Bogatstvo, razvoj i značaj grada doveli do preseljenja prestonice Tirola u Inzbruk 1429. g. Rimsko-nemački Maksimilijan I živeo je u Inzbruku i krajem 15. veka i smatrao ga svojim središtem.

Godine 1564. Tirol i Inzbruk postali su deo Habzburškog carstva, ali sa velikim stepenom autonomije. Vladavina Habzburgovaca vršena je preko vrhovnog suda.

Godine 1805. Napoleon ukida veliku autonomiju Tirola i on postaje deo Kraljevine Bavarske, da bi kasnije bio pridodat Francuskoj. 1809. godine desio se i veliki seljački ustanak u Tirolu. Posle više peripetija tokom ovog perioda Bečkim kongresom 1815. godine. Tirol sa Inzbrukom je postao deo Habzburške monarhije. Ubrzo Inzbruk postaje središte krunske oblasti koja se približno poklapala sa prostorom Tirola. U 19. veku grad naglo napreduje, javlja se industrija, dolazi železnica, razvija se tržište, a grad se uobličuje u oblasno središte sa brojnim crkvama, palatama, trgovima, bulevarima.

Godine 1918. Inzbruk postaje deo novoosnovane republike Austrije, koja je 1938. bila priključena Trećem rajhu. Tokom Drugog svetskog rata grad je više puta bombardovan, ali bez velikih posledica. Godine 1945. američka vojska je ušla u grad. Posle rata ponovo je uspostavljena Republika Austrija, a grad je postao središte pokrajine Tirol.

Stanovništvo

Demografija

1971.	1981.	1991.	2001.	2011.
116.010	117.287	118.112	113.392	120.147

Po proceni iz 2016. u gradu je živelo 132236 stanovnika i po tome je to peti po veličini grad u državi. Gradska aglomeracija ima blizu 200.000 stanovika. Treba se naglasiti i to da u gradu živi veliki broj radnika i studenata iz raznih zemalja sveta, a svakodnevno grad pohodi i više hiljada turista (naročito zimi).

Kultura i sport

Inzbruk ima sačuvano staro gradsko jezgro sa brojnim crkvama, palatama i zdanjima iz prošlih vekova. Ovo je posebno zanimljivo kada se to uporedi sa veoma bliskim, a potpuno prirodnim i nenaseljenim vrhovima i visovima Alpi u neposrednom okruženju.

Insbruk je bio grad domaćin dvoje Zimskih olimpijskih igara:

• Zimske olimpijske igre 1964.
• Zimske olimpijske igre 1976.

Svake se godine u sklopu novogodišnje turneje „4 skakaonice“ održava završno takmičenje u skijaškim skokovima.

Privreda

Pored razvijenog turizma grad je i značajno industrijsko središte. U gradu je razvijena industrija tekstila, hemijska i farmaceutska industrija. Grad je poznat i postarim zanatima. U skladu sa tim u Inzbruku se nalaze i Zavodi za izradu mozaika i slika na staklu.

Obrazovanje

• Univerzitet u Inzbruku - osnovan 1677. g.

Partnerski gradovi

• Nju Orleans
• Grenobl
• Frajburg
• Sarajevo
• Olborg
• Tbilisi
• Ōmachi
• Krakov

Poznate ličnosti

Rođeni u Insbruku

• Raoul Stojsavljević (1887 - 1930), Austrougarski vojni pilot.
• Diana Budisavljević (1891 - 1978), bila je humanitarka austrijskog porekla.
• Robert Bernardis (1908–1944), član pokreta otpora u Drugom svetskom ratu i pripadnik grupe zaverenika koji su pokušali izvršiti atentat na Adolfa Hitlera 1944. godine.
• Kristijan Švarc Šiling (1930), nemački političar i bivši visoki predstavnik za Bosnu i Hercegovimu od 2006. do 2007. god.

Galerija

• 
  Inzbruk i Alpi
• 
  Trg u starom delu grada
• 
  Trijumfalna kapija iz 18. veka
• 
  Glavna pešačka ulica
• 
  Zdanje gradske pošte
• 
  Jedna od gradskih palata
• 
  Viltenska bazilika
• 
  Terminal inzbruškog aerodroma

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Virtuelni obilazak Inzbruka