Intronizacija

Intronizacija ili ustoličenje (stgrč. ενθρονισμοςεν-θρονισμος ) je svečana ceremonija (javno bogosluženje) Pravoslavne crkve, tokom koje se izabrani episkop simvolično uvodi u episkopski čin. Ustoličenje se vrši u sklopu Svete liturgije oblačenjem novoizabranog arhijereja u bogoslužbenu odeždu koja odgovara činu.

U savremenoj pravoslavnoj crkvi ustoličenje se vrši i u odnosu na patrijarhe i poglavare pomesnih ili autonomnih crkava koji imaju čin mitropolita ili arhiepiskopa. U katoličkoj crkvi postoji samo papsko ustoličenje.

Vizantija

Kako je tačno došlo do uvođenja obreda ustoličenja carigradskih patrijaraha u Vizantijskom carstvu i kakav je značaj ono imalo izveštava Simeon Solunski: "U nedelju, u prisustvu cara (careva), arhonata i skoro celog naroda, uz sasluženje svih episkopa i sveštenstva grada, svečano je služena liturgija u crkvi Svete Sofije. Neophodno je", objašnjava Simeon, "da svako bude prisutan prilikom ustoličenja svog prvosveštenika i vidi novopostavljenog Patrijarha na Patrijaršiji kao samog Gospoda našeg Isusa Hrista, i primi od njega blagoslov njegove službe, primi mir od njega sa Svetog prestola i sa svoje strane to mu objavljuju. U zakazanu nedelju, kada su se svi sabrali u crkvi, postavljeni Patrijarh carigradski obuče pune episkopske odežde (sa sakosima) i otpoče liturgiju, a mitropoliti i drugi episkopi, poklonivši mu se po običaju, obukoše sveštene odežde a pozvani su tokom malog vhoda. Posle Trosveta i molitve podeljene su sveće i zapaljene mnoge vatre kao simbol blagodati Duha Svetoga. Nakon toga su svi zauzeli svoja mesta po činu, a one koji su bili uzdignuti u patrijaršijski čin ustoličila su prva dva mitropolita: uhvatili su ga za ruke, postavili na presto i uzviknuli: αξιος (znači: „Dostojan!“) i tri puta pevalo svo sveštenstvo unutar oltara, gde je obavljeno ustoličenje, a izvan oltara αξιος su pevali tri puta horovi. Nakon obreda ustoličenja, pohvale careva i novog patrijarha, liturgija je nastavljena uobičajenim patrijaršijskim obredom. Mitropolit Iraklije, koji ima pravo da izvrši obred ustoličenja Patrijarha, primio je od njega blagoslov, nakon čega je pročitan apostol. Nakon toga, novopostavljeni Patrijarh je prizivao mir i čitalo se Božansko Jevanđelje. Novopostavljeni Patrijarh je, po običaju, potom odslužio liturgiju".

Ustoličenje je bio sedmi i pretposlednji čin u procesu izbora carigradskog patrijarha u Vizantijskom carstvu i pre obreda bratskog opštenja sa predstojnicima drugih pravoslavnih autokefalnih Crkava Istoka. Vizantijski obred ustoličenja Patrijarha sačuvao se u praksi Carigradske crkve i posle pada Vizantije.

U Ruskoj Crkvi

Ustoličavanje je poznato od pojave prvih ruskih mitropolita u Rusiji. Ilarion Kijevski (umro oko 1055. godine) je pisao: „Ja... od pobožnih episkop je svetinja i postavljena.“

Savremeni obred osvećenja nastaje nakon što se imenovani Patrijarh obuče u odeću koja odgovara patrijaršijskom činu, uz nametanje velikog paramana. Zatim, u oltaru, dva starca po hirotoniji mitropolita tri puta vode postavljenog Patrijarha na Patrijaršijsko visoko sjedište. Istovremeno se čita molitva: Božanska blagodat, slabo isceljenje, osiromašeno dopunjavanje i promisao uvek delujući za Njegove svete Pravoslavne Crkve, postavlja na presto svete Visoke Arhijereje ruske Petra, Aleksija, Jonu, Makarija, Filipa, Jova, Hermogena i Tihona, Oca našeg. ime, Njegova Svetost Patrijarh velikog grada Moskve i sve Rusije, u ime Oca. Amin. Akios!

Kao odgovor, prisutni sveštenstvo i verni narod kliču „Akios, akios, akios“. Zatim posle vozglasa „i Sin. Amin“, sledi druga molitva, a posle „Duh Sveti. Amin“ – treći. Na kraju molitve, predatom Patrijarhu se uručuje novi sakos i omofor na poslužavniku, kao i dve panagije i krst. Nakon otpusta liturgije, novopostavljenom Patrijarhu se poklanja i patrijaršijski štap.

Ustoličenje srpskih patrijarha

Nakon ujedinjavanje pomesnih srpskih crkvenih oblasti na teritoriji novostvorene kraljevine Jugoslavije, u autokefalnu Srpsku pravoslavnu crkvu i nakon izbora mitropolita beogradskog i cele Srbije Dimitrija Pavlovića za patrijarha srpskog, nametalo se pitanje njegovog ustoličenja u istorijskoj Pećkoj patrijaršiji.

Ustoličenje je koncipirano kao crkvena svečanost, veličanstveni liturgijsko-svetotajnski obred, kojim se poglavar obnovljene Srpske crkve uvodi u tron, smešten u gradu koji je bio srednjovekovna prestonica.

Ustoličenje patrijarha Dimitrija Pavlovića je obavljeno četiri godine nakon njegovog izbora, s obzirom da je Crkvi trebalo vremena da se konsoliduje nakon ujedinjenja srpskih pomesnih crkvenih oblasti u jedan ustrojeni organizam. Ovo ustoličenje je bilo brižljivo planirano i sprovedeno uz potporu državnih vlasti.

U katoličkoj crkvi

Papsko ustoličenje ili papsko ustoličenje je liturgijska služba Rimokatoličke crkve za crkvenu investituru službe rimskog pape. Više ne uključuje staru hiljadu godina staru ceremoniju krunisanja pape. U Katoličkoj crkvi postoji i poseban liturgijski čin uvođenja novoizabranog biskupa u službu, koji se naziva ingres.