Pređi na sadržaj

Inč

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Inč
SistemImperijalne/US jedinice
JedinicaDužina
Simbolin ili ″ (dvostruki prajm)[1] 
Jedinična pretvaranja
1 in u ...... je jednak sa ...
   Imperijalne/US jedinice   1/36 yd ili 1/12 ft
   Metričke (SI) jedinice   25,4 mm
Merna traka sa inčima
Vatrogasni hidrant označen kao 3-inčni

Inč (engl. inch), col (nem. Zoll) ili palac je ime jedinice mere za dužinu u imperijalnom sistemu mera (koji se danas koristi u Americi i nekim državama koje su svojevremeno bile deo Britanskog carstva). Njegova veličina se može razlikovati od sistema do sistema. Za međunarodne jedinice mere važi da u jednom jardu ima 36 a u jednoj stopi 12 inča.

Upotreba

[uredi | uredi izvor]

Inč je uobičajena jedinica za dužinu koja se široko koristi u Sjedinjenim Državama,[2] Kanadi,[3][4] i Ujedinjenom Kraljevstvu.[5] Takođe se koristi u Japanu za elektronske delove, posebno ekrane. U većem delu kontinentalne Evrope, inč se takođe neformalno koristi kao mera za ekrane. Za Ujedinjeno Kraljevstvo, uputstvo o upotrebi u javnom sektoru navodi da se od 1. oktobra 1995. godine, bez vremenskog ograničenja, inč (zajedno sa stopom) koristiti kao primarna jedinica za putne znakove i srodna merenja udaljenosti (sa mogućim izuzetak visine i širine slobodnog prostora)[6] i da se može nastaviti da se koristi kao sekundarna ili dopunska indikacija nakon metričkog merenja u druge svrhe.[5]

Podele inča se obično pišu pomoću dijadičnih razlomaka sa neparnim brojiocima; na primer, dva i tri osmine inča se piše kao 2+3/8″, a ne kao 2.375″ niti kao 2+6/16″. Međutim, u inženjerske svrhe razlomci se obično daju na tri ili četiri decimale i to već dugi niz godina.[7][8]

Istorija

[uredi | uredi izvor]
Alat iz sredine 19. veka za pretvaranje različitih standarda inča

Najranije poznato spominjanje inča u Engleskoj potiče iz Atelberhtovih zakona koji datiraju iz ranog 7. veka, koji su sačuvani u jednom rukopisu, Textus Roffensis iz 1120. godine.[9] Stav LXVII utvrđuje novčanu kaznu za rane različite dubine: jedan inč, jedan šiling; dva inča, dva šilinga, itd.[10][11]

Anglosaksonska jedinica za dužinu bilo je zrno ječma. Posle 1066. godine, 1 inč je bio jednak 3 zrna ječma, što je nastavilo da bude njegova zakonska definicija nekoliko vekova, pri čemu je zrno ječma bilo osnovna jedinica..[12] Jedna od najranijih takvih definicija je ona iz 1324. godine, gde je pravna definicija inča postavljena u statutu Edvarda II od Engleske, definišući ga kao „tri zrna ječma, suva i okrugla, postavljena kraj do kraja, po dužini“.[12]

Slične definicije su zabeležene u engleskim i velškim srednjovekovnim pravnim traktatima.[13] Jedan, koji datira iz prve polovine 10. veka, sadržan je u Zakonima Hajvel Da koji su zamenili zakone Difnvala, još raniju definiciju inča u Velsu. Obe definicije, kao što je zabeleženo u Drevnim zakonima i institutima Velsa (tom i, str. 184, 187, 189), glase da su „tri dužine ječma su inč“.[14]

Smatra se da je škotski kralj Dejvid I u svojoj Uredbi o tegovima i merama (oko 1150. godine) definisao škotski inč kao širinu palca prosečnog muškarca na dnu nokta, uključujući i zahtev da se izračuna prosek male, srednje i velike muške mere.[15] Međutim, najstariji sačuvani rukopisi potiču iz ranog 14. veka i izgleda da su izmenjeni uključivanjem novijeg materijala.[16]

Godine 1814, Čarls Batler, nastavnik matematike u Čim školi, zabeležio je staru zakonsku definiciju inča kao „tri zrna zdravog zrelog ječma koja se izvade iz sredine klasa, dobro osuše i polažu kraj do kraja u nizu “, i postavio ječam, a ne inč, kao osnovnu jedinicu engleskog sistema dužinskih mera, iz kojeg su izvedene sve ostale jedinice.[17] Džon Buvije je na sličan način zapisao u svom pravnom rečniku iz 1843. da je ječam osnovna mera.[18] Butler je, međutim, primetio da „[a] dužina zrna ječma ne može da se fiksira, tako da će inč prema ovoj metodi biti neizvestan“, napominjući da je standardna mera inča sada [tj. do 1843] čuvana u državnom trezoru, Gildhol, i to je bila zakonska definicija inča.[17]

Ovo je takođe napomenuo Džordž Long u svojoj Penny Cyclopædia iz 1842, primećujući da su standardne mere do tada prevazišle definiciju inča po ječmu, i da bi obnavljanje mere inča iz njene originalne definicije, u slučaju da standardna mera bude uništena, podrazumevalo merenje velikog broja zrna ječma i uzimanje njihovih prosečnih dužina. Napomenuo je da ovaj proces neće savršeno oporaviti standard, jer bi mogao uneti greške u opsegu od jedne stotine do jedne desetine inča u definiciji jarda.[19]

Pre usvajanja međunarodnog jarda i funte, u upotrebi su bile različite definicije. U Ujedinjenom Kraljevstvu i većini zemalja Britanskog Komonvelta, inč je definisan u smislu Imperijalnog standardnog jarda. Sjedinjene Države su usvojile faktor konverzije 1 metar = 39,37 inča aktom iz 1866. godine.[20] Godine 1893, Mendenhol je naredio da se fizička realizacija inča zasniva na međunarodnim prototipovima brojila 21 i 27, koji su primljeni od CGPM-a, zajedno sa prethodno usvojenim faktorom konverzije.[21]

Kao rezultat gore navedenih definicija, američki inč je efektivno definisan kao 25,4000508 mm (sa referentnom temperaturom od 68 stepeni Farenhajta) i UK inč na 25,399977 mm(sa referentnom temperaturom od 62 stepena Farenhajta). Kada je Karl Edvard Džohanson 1912. počeo da proizvodi merne blokove u inčnim veličinama, Džohansonov kompromis je bio da proizvodi merne blokove nominalne veličine od 25,4 mm, sa referentnom temperaturom od 20 °C, sa tačnošću od nekoliko delova na milion obe zvanične definicije. Pošto su Džohansonovi blokovi bili toliko popularni, njegovi blokovi su postali de fakto standard za proizvođače na međunarodnom nivou,[22][23] sa drugim proizvođačima blokova merača koji su sledili Džohansonovu definiciju tako što su proizvodili blokove dizajnirane da budu ekvivalentni njegovim.[24]

Godine 1930, Britanska institucija za standarde usvojila je inč od tačno 25,4 mm. Američko udruženje za standarde je sledilo taj primer 1933. Do 1935. industrija u 16 zemalja je usvojila „industrijski inč“, kako je postao poznat,[25][26] efektivno podržavajući Džohansonov pragmatičan izbor koeficijenta konverzije.[22]

Godine 1946, Komonveltski naučni kongres preporučio je jard od tačno 0,9144 metara za usvajanje širom Britanskog Komonvelta. Ovo je usvojila Kanada 1951;[27][28] Sjedinjene Države 1. jula 1959;[29][30][31] Australija 1961,[32] pri čemu je stupio na snagu 1. januara 1964;[33] i Ujedinjeno Kraljevstvo 1963,[34] sa stupanjem na snagu 1. januara 1964.[35] Novi standardi su naveli inč od tačno 25,4 mm, 1,7 milionitih delova inča duži od starog imperijalnog inča i 2 milionita dela inča kraći od starog američkog inča.[36][37]

Međunarodni inč

[uredi | uredi izvor]

U godini 1958. Amerika i ostale bogate zemlje su definisale dužinu međunarodnog jarda (0,9144 metara ). Kao posledica toga, dužina inča je bila definisana kao jednaka 25,4 milimetara.

Međunarodni standardni simbol za inč je „in“ (ISO 31-1, Aneks A).

Poređenje sa drugim jedinicama

[uredi | uredi izvor]

Jedan međunarodni inč je jednak:

  • 2,54 centimetara (jedan centimetar je jednak oko 0,3937 međunarodnih inča)
  • 1 000 touova (jedan tou je 0,001 ili 10-3 inča)
  • oko 0,08333 stopa (jedna stopa iznosi 12 inča)
  • oko 0,02778 jarda (jedan jard iznosi 36 inča)

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Unicode Consortium (2019). „The Unicode Standard 12.1 — General Punctuation ❰ Range: 2000—206F ❱” (PDF). Unicode.org. 
  2. ^ „Corpus of Contemporary American English”. Brigham Young University. US. Pristupljeno 5. 12. 2011.  lists 24,302 instances of inch(es) compared to 1548 instances of centimeter(s) and 1343 instances of millimeter(s).
  3. ^ „Weights and Measures Act” (PDF). Canada. 1985. str. 37. Pristupljeno 11. 1. 2018 — preko Justice Laws Website. 
  4. ^ „Weights and Measures Act”. Canada. 1. 8. 2014. str. 2. Pristupljeno 18. 12. 2014 — preko Justice Laws Website.  Canadian units (5) The Canadian units of measurement are as set out and defined in Schedule II, and the symbols and abbreviations therefore are as added pursuant to subparagraph 6(1)(b)(ii).
  5. ^ a b „Guidance Note on the use of Metric Units of Measurement by the Public Sector” (PDF). UK: Department for Business Innovation and Skills. 2007. Arhivirano iz originala (PDF) 4. 7. 2011. g. Pristupljeno 12. 12. 2014. 
  6. ^ „The Traffic Signs Regulations and General Directions 2002 - No. 3113 - Schedule 2 - Regulatory Signs”. UK: The National Archives. 2002. Pristupljeno 25. 4. 2013. 
  7. ^ Flatchet, E; Petiet, J (1849). The student's guide to the locomotive engine. John Williams and Co. str. xi. „One Metre is equal to ... 30.371 inches"” 
  8. ^ Parkinson, A C (1967). Intermediate Engineering Drawing (sixth izd.). str. 11. „The basic major dia is actually 1.309 in.” 
  9. ^ Goetz, Hans-Werner; Jarnut, Jörg; Pohl, Walter (2003). Regna and Gentes: The Relationship Between Late Antique and Early Medieval Peoples and Kingdoms in the Transformation of the Roman World. BRILL. str. 33. ISBN 978-90-04-12524-7. 
  10. ^ Wilkins, David (1871). Councils and Ecclesiastical Documents Relating to Great Britain and Ireland: English church during the Anglo-Saxon period: A.D. 595-1066. Oxford, UK: Clarendon Press. str. 48. Pristupljeno 18. 12. 2014. 
  11. ^ Duncan, Otis Dudley (1984). Notes on social measurement: historical and critical. US: Russell Sage Foundation. str. 87. ISBN 978-0-87154-219-9. 
  12. ^ a b Klein, H. Arthur (1974). The world of measurements: masterpieces, mysteries and muddles of metrologyNeophodna slobodna registracija. New York, US: Simon and Schuster. ISBN 9780671215651. 
  13. ^ Hawkes, Jane; Mills, Susan (1999). Northumbria's Golden Age. UK: Sutton. str. 310. ISBN 978-0-7509-1685-1. 
  14. ^ Williams, John (1867). „The civil arts – mensuration”. The Traditionary Annals of the Cymry. Tenby, UK: R. Mason. str. 243–245. 
  15. ^ Swinton, John (1789). A proposal for uniformity of weights and measures in Scotland. printed for Peter Hill. str. 134. 
  16. ^ Gemmill, Elizabeth; Mayhew, Nicholas (22. 6. 2006). Changing Values in Medieval Scotland: A Study of Prices, Money, and Weights and Measures. UK: Cambridge University Press. str. 113. ISBN 978-0-521-02709-0. 
  17. ^ a b Butler, Charles (1814). An Easy Introduction to the Mathematics. Oxford, UK: Bartlett and Newman. str. 61. 
  18. ^ Bouvier, John (1843). „Barleycorn”. A Law Dictionary: With References to the Civil and Other Systems of Foreign Law. Philadelphia, US: T. & J. W. Johnson. str. 188. 
  19. ^ Long, George (1842). „Weights & Measures, Standard”. The Penny Cyclopædia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. London, UK: Charles Knight & Co. str. 436. 
  20. ^ Judson, Lewis V (oktobar 1963). Weights and Measures Standards of the United States - a brief history - NBS publication 447. United States Department of Commerce. str. 10–11. 
  21. ^ T. C. Mendenhall, Superintendent of Standard Weights and Measures (5. 4. 1893). „Appendix 6 to the Report for 1893 of the Coast and Geodetic Survey” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 30. 9. 2012. g. 
  22. ^ a b „The History of Gauge Blocks” (PDF). mitutoyo.com. Mitutoyo Corporation. 2013. str. 8. Pristupljeno 1. 2. 2020. 
  23. ^ Gaillard, John (oktobar 1943). Industrial Standardization and Commercial Standards Monthly (na jeziku: engleski). str. 293. Pristupljeno 1. 2. 2020. 
  24. ^ Cochrane, Rexmond C. (1966). Measures for Progress. NIST Special Publication, isue 275. (na jeziku: engleski). U.S. Government Printing Office. str. 200. LCCN 65-62472. 
  25. ^ Lewis, Herbert B. (1936). The Viewpoint of industry concerned with interchangeable manufacturing toward the proposal to standardize the inch. National Twenty-Eight Conference on Weights and Measures. US: National Bureau of Standards. str. 4. Pristupljeno 2. 8. 2012. 
  26. ^ Wandmacher, Cornelius; Johnson, Arnold Ivan (1995). Metric Units in Engineering--going SI: How to Use the International Systems of Measurement Units (SI) to Solve Standard Engineering Problems. ASCE Publications. str. 265. ISBN 978-0-7844-0070-8. 
  27. ^ Howlett, L. E. (1. 1. 1959). „Announcement on the International Yard and Pound”. Canadian Journal of Physics. 37 (1): 84. Bibcode:1959CaJPh..37...84H. doi:10.1139/p59-014. 
  28. ^ National Conference on Weights and Measures; United States. Bureau of Standards; National Institute of Standards and Technology (US) (1957). Report of the ... National Conference on Weights and Measures. US Department of Commerce, Bureau of Standards. str. 45—6. 
  29. ^ Astin, A.V.; Karo, H. A.; Mueller, F.H. (25. 6. 1959). „Refinement of Values for the Yard and the Pound” (PDF). US Federal Register. 
  30. ^ United States. National Bureau of Standards (1959). Research Highlights of the National Bureau of Standards. US Department of Commerce, National Bureau of Standards. str. 13. 
  31. ^ Lewis Van Hagen Judson; United States. National Bureau of Standards (1976). Weights and measures standards of the United States: a brief history. Dept. of Commerce, National Bureau of Standards : for sale by the Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off. str. 30–1. Pristupljeno 16. 9. 2012. 
  32. ^ Statutory Rule No. 142.
  33. ^ Australian Government ComLaw Weights and Measures (National Standards) Regulations - C2004L00578
  34. ^ Weights and Measures Act of 1963.
  35. ^ „Thoburn v Sunderland City Council [2002] EWHC 195 (Admin)”. England and Wales High Court. 18. 2. 2002 — preko British and Irish Legal Information Institute. 
  36. ^ „On what basis is one inch exactly equal to 25.4 mm? Has the imperial inch been adjusted to give this exact fit and if so when?”. National Physical Laboratory. 25. 3. 2010. Arhivirano iz originala 26. 1. 2013. g. Pristupljeno 5. 4. 2013. 
  37. ^ A. V. Astin & H. Arnold Karo, (1959), Refinement of values for the yard and the pound, Washington DC: National Bureau of Standards, republished on National Geodetic Survey web site and the Federal Register (Doc. 59-5442, Filed, 30 June 1959, 8:45 am)

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Attenborough, F. L. (1922), The Laws of the Earliest English Kings (Llanerch Press Facsimile Reprint 2000 izd.), Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-1-86143-101-1, Pristupljeno 11. 7. 2018 
  • Collins Encyclopedia of Scotland
  • Weights and Measures, by D. Richard Torrance, SAFHS, Edinburgh, (1996) ISBN 1-874722-09-9 (NB book focusses on Scottish weights and measures exclusively)
  • Scottish National Dictionary and Dictionary of the Older Scottish Tongue

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Inč na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Инч&oldid=27923581”