Iransko-izraelski sukob

Iransko-Izraelski proksi sukob
	Deo izraelsko-iranski odnosi
	; Narandžastom bojom je obeležen Izrael, a zelenom Iran na Bliskom istoku.
Vreme	3. avgust 2005. — danas
Mesto	Bliski istok; Gaza, Liban, Sirija
Ishod	U toku
Sukobljene strane
Iran; Sirija; Hezbolah; Politička i obaveštajna podrška ; Sudan do 2015	Izrael; Politička i obaveštajna podrška ; Sjedinjene Američke Države
Komandanti i vođe
Mahmud Ahmadinežad od 2005 do 2013; Hasan Ruhani od 2013; Ali Hamnej; Bašar el Asad; Hasan Nasralah	Ehud Olmert od 2005 do 2009; Benjamin Netanjahu od 2009

Iransko-Izraelski proksi sukob je u toku indirektan sukob između Izraela i Irana. Sukob je vezan u političkoj borbi iranskog rukovodstva protiv odnosa izraelskog rukovodstva prema Palestincima i glavnog cilja Izraela da spreči nameru iranske vlade da razvije nuklearno oružje i umanji vojnu podršku svojim saveznicima i zastupnicima kao što su Hezbolah i druge stranke u Libanu. Sukob je počeo 3. avgusta 2005. godine dolaskom na čelo Irana predsednika Mahmuda Ahmadinežada koji je tokom svog mandata pokrenuo ubrzano razvoj nuklearnog programa Irana i značajno radikalizovao svoju retoriku prema Izraelu. U julu i avgustu 2006. godine Izrael je izvršio vojnu agresiju na Liban nakon ubistva osam i otmice dva izraelska vojnika od strane pripadnika vojne organizacije Hezbolah koja deluje u Libanu, a vojnu i finansijsku podršku joj daje Iran. Dobar deo zemlje je porušen u izraelskim napadima, pogotovo južni deo. Iran je nakon libanskog rata do 2011. godine podržavao palestinsku separatističku organizaciju Hamas sa kojom je Izrael u decembru 2008. i januaru 2009. godine ušao u otvoreni rat uz ogromne civilne žrtve. Izrael je pobedio u sukobu, ali nije trajno onesposobio Hamas da raketira teritoriju Izraela jer je pomoć i podrška Hamasu pristizala iz Irana. Nakon izbijanja Arapskog proleća i velikih nemira u arapskim zemljama u decembru 2010. godine i januaru 2011. godine, uticaj Irana na Hamas je značajno opao i Izrael je dobio slobodniji prostor da deluje protiv ekstremne palestinske organizacije. Na talasu velikih nemira u državama sa arapskim stanovništvom, nemiri su zahvatili i druge muslimanske ne-arapske zemlje među kojima i Iran. Iran se nekako i izborio sa pobunom, ali znatno veći sukobi su pogodili prvo Tunis, Egipat, Libiju i Jemen nakon kojih su svrgnute dugogodišnje diktatorske vlade vojnih hunti. U februaru 2011. godine nemiri koordinisano pogađaju Iran i njegovog saveznika u Persijskom zalivu Bahrein malu sunitsku monarhiju sa većinskim šiitskim stanovništvom. Pošto je Iran podržao proteste većinskog šiitskog stanovništva i pokušao da potpomogne svrgavanje sunitske monarhije, oružane snage Saudijske Arabije, UAE i Katara su vojno intervenisale u toj maloj zalivskoj monarhiji. Samo dan nakon saudijske vojne intervencije u Bahreinu, došlo je do velike pobune kod najvećeg Iranskog saveznika u arpaskim zemljama Siriji. Nakon neuspešne obojene revolucije i pokušaja vojnog puča, u Siriji dolazi do otvorene vojne pobune, a do sredine 2012. godine i građanskog rata. Oružane snage Islamske Republike Iran rade u Siriji u znak podrške sirijskom predsedniku Bašaru el Asadau i njegovoj vladi. Krajem 2012. godine na scenu sirijskog konflikta stupa i Izrael koji se stavlja otvoreno na stranu pobunjenika protiv vlade. Izrael obezbeđuje medicinski tretman za sirijske civile i pobunjenike, uključujući i neke članove Al-Nusra fronta, što je izazvalo sukobe u izraelskom društvu jer su pripadnici te organizacije bliski saradnici Al Kaide koja je otvoreni neprijatelj Izrelskog najvećeg saveznika SAD. Sukob iz Sirije se postepeno premestio i u Liban gde su dva rivala ponovo ukrstila koplja u asimetričnom sukobu u koji su ovaj put upletene najveće svetske vojne i ekonomske sile. U julu 2014. godine dolazi do ponovnog velikog sukoba između Izraela i palestinskog Hamasa kome Iran ponovo daje političku i vojnu podršku. U tom sukobu je bilo mnogo civilnih žrtava, a na kraju su obe strane proglasile pobedu. Iran se u asimetričnom sukobu sa Izraelom isključivo oslanja na podršku istočnih sila kao što su Rusija i Kina, a Izrael na podršku zapadnih saveznika uglavnom SAD, NATO i EU.

Vidi još