Pređi na sadržaj

Karl Uve Knausgor

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Karl Uve Knausgor
Datum rođenja(1968-12-06)6. decembar 1968. (55 god.)
Mesto rođenjaOslo, Norveška
SupružnikLinda Bustrem Knausgor

Karl Uve Knausgor (norv. Karl Ove Knausgård; Oslo, 6. decembar 1968) norveški je pisac, koji je poznat po šestotomnom autobiografskom romanu „Moja borba“.

Prvi i drugi roman

[uredi | uredi izvor]

Knausgor je debitovao 1998. godine sa romanom Van sveta (Ute av verden), za koji je nagrađen norveškom nagradom kritike za književnost. To je bio prvi put da ovu nagradu osvoji debitantski roman.[1]

Njegov drugi roman, „Vreme za sve“ (En tid for alt, 2004), delimično je zasnovan na određenim delovima Biblije, kao i na istoriji anđela na zemlji. Knjiga je osvojila više nagrada i bila je nominovana za književnu nagradu norveške vlade. „Njujork rivju of buks” je knjigu opisao kao „neobičnu, neočekivanu i čudesnu knjigu“.[2]

Moja borba

[uredi | uredi izvor]

Iako su Knausgorove prve dve knjige dobro prihvaćene, tek nakon objavljivanja šestotomne serije autobiografskih romana Moja borba (Min kamp), postao je poznat širom Norveške, a kasnije i u svetu. Romani su izlazili u periodu od 2009. do 2011. godine i čini ih više od 3500 stranica. Knjige su i pored velikog uspeha naišle i na izvesna osporavanja i kontroverze. Pre svega, mnogi su naslov smatrali provokacijom, jer je norveški naslov knjige Moja borba istovetan naslovu norveškog prevoda Hitlerove knjige „Majn Kampf“. Takođe, pojedinci su smatrali da je Knausgor otišao suviše daleko u otkrivanju sopstvene privatnosti, kao i života svojih prijatelja i porodice - uključujući i detalje iz života njegovog oca, bivše supruge, ujaka i bake. Knjiga je, ipak, uglavnom pobrala hvalospeve književnih kritičara, posebno prva dva toma. Još pre nego što je posladnja knjiga ciklusa izašla, Moja borba je stekla status fenomena norveškog izdavaštva, jer je u zemlji od pet miliona ljudi, prodata u više od 450.000 primeraka.

U radio-intervju sa bivšom suprugom, Tonje Avrsland, koja je jedan od glavnih likova u nekoliko knjiga, Knausgor je priznao da ponekad ima utisak da je „prodao dušu đavolu“, jer je postigao veliki uspeh, žrtvujući svoj odnos sa prijateljima i članovima porodice.

Moja borba je prevedena na više jezika. Prvi delovi su objavljeni sa velikim uspehom u Danskoj, Švedskoj i nizu drugih zemalja. Prvih pet (do 2016. godine) su prevedene na engleski jezik, a izdao ih je Arhipelago buks (za područje SAD) i Harvil Seker (za britansko tržište). Za britansko tržište delovi su pojedinačno naslovljeni: Smrt u porodici, Zaljubljeni čovek, Ostrva mladosti, Ples u mraku, i Malo kiše mora pasti. U obimnoj i velikim delom pozitivnoj recenziji prvog dela Džejms Vud, književni kritičar Njujorkera, napisao je: „Postoji nešto izuzetno privlačno u Knausgorovoj knjizi: čak i kada mi se činila dosadnom, bila mi je zanimljiva”. Liland de la Dirantaj je u prikazu za Njujork Tajms ciklus Moja borba nazvao „vrtoglavo dobrim” i uporedio ga sa Marselom Prustom i njegovim višetomnim romanom U traganju za izgubljenim vremenom. U recenziji za treći deo serijala, koja je izašla u Tajmsovom književnom dodatku, Tomas Mini je ukazao na razlike između Knausgora i Prusta, a pokušao je da odredi i filozofsku osnovu koja stoji iza ciklusa. Interesantno je da se u Francuskoj prvi deo Moje borbe slabo prodavao, iako je Knausgor stekao epitet norveškog Prusta. Razlog leži verovatno u činjenici da u francuskoj književnosti već postoji izgrađena tradicija autobiografskih romana, te se francuskim čitaocima knjiga činila mnogo manje originalnom nego američkim ili norveškim ljubiteljima književnosti.

Lajsl Šilinger objašnjava jedinstvenost Knausgorovog načina pisanja piše čak i za sopstvenu kulturu, navodeći u svom "Vol strit žurnalu" :

„Nijedan drugi norveški pisac se nije usudio da se potpuno raѕotkrije pred publikom. U Francuskoj postoji tradicija autobiografske fikcije, memoari su rasprostranjeni u SAD, ali ne i u Skandinaviji.“

Lorin Stajn primeti:

"Norvežani kažu da im je ispovedački pristup u literaturi toliko kulturno stran, da je to što je uradio bilo zabavno, ali i korisno iskustvo".

Rad nakon Moje borbe

[uredi | uredi izvor]

Knausgor je radio kao konsultant ѕa novi norveški prevod Biblije.[3] 2013. godine objavio je zbirku eseja, Sjelens Amerika: tekster 1996-2013 ("Duše [ili umovi] Amerike: spisi 1996-2013 (The Soul's [or Mind's] America: Writings 1996–2013"), a u septembru 2013. godine on prilagođava svoj roman iz sveta u filmski scenario.[4]

Knausgor kao urednik Vaganta

[uredi | uredi izvor]

Između 1999. i 2002. Knausgor je radio kao urednik Vaganta, norveškog književnog časopisa, osnovanog 1988. Bio je član prve redakcije Vaganta u Bergenu, nakon što se sedište časopisa preselilo iz Osla 1999. U njemu je objavio eseje o Donu Delilu i Danteovoj „Božanstvenoj Komediji”. Takođe, intervjuisao je za časopis norveške pisce Runa Kristijansena i Tura Erika Lunda. Neposredno nakon što je napustio Vagant i Bergen, njegov bivši kourednik Preben Džordal napisao je izrazito negativan prikaz Knausgorovog drugog romana po redu „Vreme za sve“ pod naslovom „Između Biblije i brbljanja”. Okolnosti ove situacije Knausgor je opisao u drugom delu „Moje borbe”

Izdavačke aktivnosti

[uredi | uredi izvor]

U 2010. godini je osnovao malu izdavačku kuću, „Pelikan“, sa bratom Ingveom Knausgorom i Asbjornom Jensenom. „Pelikan“ je do sada objavio dela Denisa Džonsona, Petera Handkea, Kristijana Krahta, Bena Markusa, Kurcija Malapartea i Stiga Larsona u prevodu na norveški jezik.

Lični život

[uredi | uredi izvor]

Rođen u Oslu, Knausgor je odrastao u Tromoi i u Kristiansandu, studirao je umetnosti i književnost na univerzitetu u Bergenu.

Knausgor živi u Osterlenu, Švedska, sa suprugom, piscem Lindom Bostrem Knausgor, i njihovo četvoro dece.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Hermione Hoby, "Karl Ove Knausgaard: Norway's Proust and a life laid painfully bare," The Guardian, March 1, 2014.
  2. ^ Ingrid D. Rowland, "The Primordial Struggle," The New York Review of Books, October 14, 2010.
  3. ^ „Bibel 2011”. www.nlm.no. Arhivirano iz originala 24. 12. 2014. g. Pristupljeno 1. 4. 2017. 
  4. ^ {{Nina Berglund (04 September 2013): "Knausgor cancels all appearances", Views and News from Norway; retrieved 7 November 2013.}}

Pregledi

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Karl Uve Knausgor na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Карл_Уве_Кнаусгор&oldid=27409219”