Katedrala Notr Dam u Turneu

Katedrala u Turneu
Cathédrale Notre-Dame de Tournai
Katedrala u Turneu; Cathédrale Notre-Dame de Tournai
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Notre-Dame Cathedral in Tournai ;
Mesto	Belgija
Koordinate	50° 36′ 23″ S; 3° 23′ 20″ I / 50.606502° S; 3.388903° I
Površina	04.963, 202.219 ha (534.200.000, 2,17667×1010 sq ft)
Kriterijumi	Kulturno dobro: ii, iv
Referenca	1009
Upis	2000 (-1976. sednica)
Ugroženost	ne
Veb-sajt	www.cathedrale-tournai.be

Turne

Turne na karti Belgije

Katedrala Notr Dam (fr. Notre-Dame de Tournai; hol. Onze-Lieve-Vrouw van Doornik), u Turneu, jedan je od najvažnijih arhitektonskih spomenika u Belgiji. Turneška katedrala je mešavina brojnih uticaja arhitekture iz srednje Francuske (”Il de Frans“), rajnske oblasti (”Rajnland“) i Normandije, koji su u kratkom vremenu, početkom 12. veka, prethodili procvatu gotičke arhitekture. Zbog izuzetno visokog romaničkog glavnog broda i kapitela bogatih skulpturama, ali i zbog pet šiljastih tornjeva koje prethode gotici. 1936. postao je nacionalni spomenik pokrajine Valonije.^[1] 2000. uvršten je na UNESKO-v spisak Svetske baštine u Evropi.^[2]

Pogled iz vazduha na katedralu i okolinu

Istorija[uredi | uredi izvor]

Još od kasnog 6. veka, središte biskupije je bilo u Turneu gde je stara katedrala od lokalnog plavo-sivog kamena, na visini iznad južne obale reke Šelde, delila grad na dva jednaka dela. Početkom 12. veka je na starim temeljima izgrađena građevina u kojoj je kombinovano više arhitektonskih stilova s veličanstvenim rezultatom. Teški i ozbiljni glavni brod je uređen u stilu romanike, što je u kontrastu sa transeptom i oltarom koji su uređeni u stilu visoke gotike. Transept je i najprepoznatljiviji deo građevine s pet zvonika i polukružnim apsidama na krajevima.

Biskup Žater de Marvis (1219—1252. godine), inspirisan katedralom u Amjenu, dao je dozvolu za rušenje originalnog romaničkog oltara u 13. veku, kako bi ga zamenili sa izrazito velikim gotičkim oltarom. Gradnja je započela 1242. a završila se 1255. godine. Ostatak katedrale je izgrađen u istom romaničkog stilu glavnog broda. Jedini dodaci katedrali, zapadni trem i velika gotička kapela uz katedralu, su se dogodilo mnogo kasnije.

Arhitektura[uredi | uredi izvor]

Glavni brod je uglavnom urađen u 12. veku, kao preteča rano-gotičkog stila, s galerijom između arkada u prizemlju i trostrukih prozora (trifora). Pilastri između polukružnih prozora podražavaju kameni svod iz 18. veka koji je zamenio originalnu ravnu drvenu tavanicu.

Krakovi transepta, izgrađeni sredinom 12. veka, imaju apsidalne krajeve; što je regionalna karakteristika romaničkog stila rajnskih crkava. Ovaj stil do tada nije imao nikakav uticaj na arhitekturu severoistočne Francuske, osim na katedralu u Nojonu i Soasonu. Čvrsti tornjevi na krajevima transepta imaju visinu od 83 metara, a variraju u detaljima — neke su njihove slepe polukružne arkade, a neke su šiljate.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Južni transept i tornjevi
Glavni brod prema oltaru
Rekonstrukcija originalnog romaničkog oltara (napred) i dva neizgrađena tornja (pozadi)
Tlocrt
Rozeta iznad portala