Kaferski ratovi
Kaferski ratovi (engl. Xhosa Wars, Cape Frontier Wars, Kaffir Wars) kolonijalni ratovi vođeni 1779-1878. na teritoiji današnje Južnoafričke republike između lokalnog domorodačkog stanovništva (većinom naroda Bantu) i evropskih kolonizatora iz Kapske provincije. Obuhvataju devet ratova, u kojima su afrički domoroci prižili žilav otpor, ali su na kraju morali podleći bonje opremljenoj vojsci kolonizatora.[1]
Istorija
[uredi | uredi izvor]
Holandski doseljenici na Rtu dobre nade imali su dugu istoriju graničnih sukoba sa lokalnim afričkim plemenima, koja su nazivali zajedničkim imenom Kaferi (Kauri), po arapskoj reči za nevernike (pagane) koju su usvojili od lokalnih arapskih trgovaca.[1] Njihovo skoro vek i po dugo ratovanje nasledili su Britanci, koji su prvi zauzeli Kapsku koloniju 1795. Najjači otpor širenju belaca pružio je narod Kosa, koji su živeli na istočnoj granici. Njihova nacija se sastojala od brojnih razjedinjenih plemena koja su formalno priznavala zajedničkog vrhovnog poglavicu i živela od primitivne (motične) zemljoradnje i stočarstva. Početkom 19. veka prihvatili su vatreno oružje i gerilski rat kao najbolje sredstvo na svom razbijenom terenu da se odupru širenju kolonista. Istočna granica Kapske kolonije dala je britanskoj vojsci prve lekcije iz neregularnog ratovanja i naučila je da je način da porazi ratnike Kosa uništavanje materijalne baze koja ih je održavala, a ne pokušavajući da ih pobedi u konvencionalnim operacijama i velikim bitkama. Ukupno je vođeno devet Kaferskih ratova. Prva dva rata protiv naroda Kosa vodili su Buri, a ostalih sedam Britanciː[2]
- Prvi kaferski rat (1779-1781),
- Drugi kaferski rat (1789–1793),
- Treći kaferski rat (1799–1803),
- Četvrti kaferski rat (1811–1812),
- Peti kaferski rat (1818–1819),
- Šesti kaferski rat (1834–1835), u kome je britanska vojska pod komandom pukovnika Henri Smita počela da primenjuje male, lako pokretne jedinice, prilagodivši se gerilskoj taktici domorodaca.[1]
- Sedmi kaferski rat (1846–1847),
- Osmi kaferski rat (1850–1853),
- Deveti kaferski rat (1877–1878), koji se završio konačnim porazom naroda Kosa.[2]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v Prikelmajer 1972, str. 192-193.
- ^ a b Laband 2009, str. 29-30.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Prikelmajer, Ivanka (1972). „Kaferski ratovi”. Ur.: Nikola, Gažević. Vojna enciklopedija. 4 (2 izd.). Beograd: Vojnoizdavački zavod.
- Laband, John (2009). Historical dictionary of the Zulu wars. Historical dictionaries of war, revolution, and civil unrest. Lanham, Md: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-6078-0. OCLC 276930370.