Kladovski transport
Kladovski transport je bio transport nešto više od 1.200 (prema nekim istraživačima 1.370) Jevreja koji su izbegli sa teritorije Trećeg rajha. Oni su krajem 1939. godine krenuli Dunavom iz Beča i Bratislave ka Crnom moru i Palestini. Njihovo putovanje je zaustavljeno posle manje od mesec dana (sredinom decembra 1939) na granici Jugoslavije i Rumunije, u Prahovu, nakon odbijanja Rumunije da im dozvoli prolaz bez sertifikata za useljenje u Palestinu[1] i činjenice da je led na Dunavu u potpunosti onemogućio svaku plovidbu.[2] Mesecima smešteni u Kladovu, oni su u septembru 1940. prebačeni u Šabac, u kom je živela mala, ali ugledna jevrejska kolonija.[3] Isti brodovi koji su mesecima pružali utočište jevrejskim izbeglicama na Dunavu („Car Dušan“, „Kraljica Marija“ i „Car Nikola II“), iskorišćeni su za prevoz nemačkih iseljenika koji su posle nemačko-sovjetske podele interesnih sfera avgusta 1939, prebacivani iz Besarabije, severne Bukovine i Dobrudže na teritoriju Trećeg rajha.[traži se izvor]
Neposredno pred napad Nemačke na Jugoslaviju, oko dve stotine mlađih ljudi iz „Kladovskog transporta“ dobilo je potrebnu dokumentaciju i prebačeno preko Grčke za Palestinu. Većina, koja je okupaciju dočekala u Šapcu, zatvorena je 15. jula u novoosnovani „Jevrejski logor u Šapcu“. Bila je to prva grupa Jevreja koji su masovno internirani na teritoriji Srbije. Muškarci iz „Kladovskog transporta“ su streljani u okviru kaznenih mera generala Bemea 12. i 13. oktobra 1941, u blizini sela Zasavica. kod Šapca, dok su žene sa decom prebačene u logor na Starom sajmištu i tamo pogubljene tokom proleća 1942.[2] Posmrtni ostaci nekoliko stotina Jevreja iz Kladovskog transporta ubijenih kod Zasavice nisu spaljeni u akciji Sonderkomando 1005. Oni su ekshumirani posle rata i 1959. godine preneti u kosturnici na sefardskom Jevrejskom groblju u Beogradu.[traži se izvor]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Napomena
[uredi | uredi izvor]- Sadržaj članka je preuzet iz publikacije Mesta stradanja i antifašističke borbe u Beogradu 1941–44. objavljene pod Creative Commons licencom.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Manošek 2007, str. 69.
- ^ a b Subotić 2019, str. 53–54.
- ^ Šabački mlin krije tajnu (Večernje novosti, 25. oktobar 2015)
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Manošek, Valter (2007). Holokaust u Srbiji. Beograd: Službeni list SRJ. Arhivirano iz originala 01. 04. 2015. g. Pristupljeno 29. 11. 2015.
- Subotić, Jelena (15. 12. 2019). Yellow Star, Red Star: Holocaust Remembrance after Communism. Cornell University Press. ISBN 978-1-5017-4241-5.
