Klapa (film)
Klapa (nem. Klappe) je tamna, najčešće, crna, matirana drvena pravougaona ploča sa dužom stranom do 40 cm, na kojoj se ispisuju i snimaju, na početku svakog kadra, odnosno dubla, podaci vezani za identifikaciju filmskog kadra i dubla, prilikom rukovanja sa filmskom trakom u procesu laboratorijske montaže i zvučne obrade.[1] Postoje obične i digitalne klape.[2]
Zapisi na klapi
[uredi | uredi izvor]Na klapi je potrebno napisati broj projekta,[2] broj scene - prema knjizi snimanja, broj dubla (ponovljenog snimanja istog kadra),[3] broj filmske role ili memorijske kartice,[2] zatim imena realizatora filma: reditelja, direktora fotografije, producenta i producentske kuće.[3] Tu se često upisuju i mesto snimanja (eksterijer, enterijer), doba dana (jutro, veče i sl), kao i eventualni svetlosni efekti, filtracija itd.[1]
Klaper
[uredi | uredi izvor]Sve podatke na ploči ispisuje osoba koja rukuje sa klapom: klaper ili sekretar režije. Pre početka snimanja kadra, klaper postavlja klapu prema kameri, u vidno polje objektiva.[1][3]
Tonska klapa
[uredi | uredi izvor]Pri istovremenom snimanju slike i zvuka, na odvojenim trakama, koristi se, takozvana, tonska klapa, odnosno, ova već opisana ploča na koju je montiran pokretni krak uz jednu od dužih strana. Pokretni krak, udaraljka, i gornja ivica ploče obojeni su belom i crnom bojom u širini od 2 do 10 cm, radi bolje vidljivosti trenutka spajanja. Na početku kadra, izgovori se broj kadra i dubla napisan na klapi, krak udaraljke se kratko spoji sa pločom – proizvede se udarac, pri čemu se proizvede oštar, kratak zvuk.[1] To omogućava da se kasnije identifikuje zajednički trenutak udara klape na odvojenim trakama sa slikom i zvukom, radi istovremenog trenutka njihovog spajanja tokom montažne obrade filma.[1]
Prvo kreće snimanje zvuka, zatim kamera snima nakon čega se klapa postavlja u poziciju, a klaper jasno, glasno i razgovetno pročita broj scene, kadra i dubla[2] (npr:kadar peti, drugi put)[1] nakon čega, posle kraće pauze - da bi se glas jasno odvojio od zvuka,[1] zatvori klapu[2] i posle druge kratke pauze žurno napušta vidno polje kamere koja nastavlja snimanje.[1] Jako je važno da ostatak filmske ekipe tada bude tih.[2] U pojedinim slučajevima, klapa se mora snimiti na kraju (bilo da je nema ili tonska) kada se kamera bez prekidanja rada okreće prema pripremljenoj klapi, a klaper izgovara podatke tek posle udara udaraljke.[1]
Kod nemog kadra, klapa se može okrenuti naopako, ali nije obavezno. U dnevnik snimanja se beleži ovaj podatak, ali slika i zvuk će biti kasnije, sinhronizovani do kraja.[1]
Veličina klape
[uredi | uredi izvor]Klape mogu biti različitih veličina. Uobičajene dimenzije su 38 X 30 cm, a mala klapa je obično 15 X 12 cm. Najmanje klape se obično koriste za snimanje krupnih planova, kada su akteri i objekti snimanja blizu kamere. Najveće klape se koriste za snimanje opštih planova i totala.[1] Klapa mora zauzimati maksimalan prostor u kadru, mora biti oštra i jasno vidljiva.[2]
Improvizovane klape
[uredi | uredi izvor]Improvizovana klapa za nemi kadar može biti komad papira, crna tablica, zid itd.
Tonski kadar se može obeležiti prstima ruke ili udarcem dlana o dlan pri čemu se prvi broj pokazanih prstiju tiče broja kadra, a drugi, broja dubla. Pljeskanje dlana o dlan daje zvučni signal, ali je bitno i da dodirivanje dlanova bude čujno i vidljivo za kameru.[1]
Kamere sa klapom
[uredi | uredi izvor]Sa razvojem tonske kamere u njih su se počele ugrađivati električne tonske klape. Na početku svakog snimanja, kamera bi osvetljavala nekoliko fotograma i istovremeno upućivala magnetofonu zvučni signal od 1000 Hz, u potpuno istoj dužini. Takva klapa služi za preciznu sinhronizaciju, ali ne i za identifikaciju kadrova, pa je potrebno pre snimanja kadra snimiti nemu klapu sa svim podacima i da se isti podaci izgovore u mikrofon sinhronog magnetofona.[1]
Broj klapa
[uredi | uredi izvor]Prilikom snimanja scene sa većim brojem kamera, pravilo je da svaka kamera ima svoju klapu i svoj broj.[1]
U animaciji
[uredi | uredi izvor]U animaciji, ispred snimanja svakog kadra, snima se do desetak fotograma klape sa brojem kadra. To su brojevi, nešto veći i posebno ispisani na kartonima (0-9), koji se postavljaju i kombinuju na stolu za animaciju preko pozadine crteža koji će biti animirani.[1]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m Babac, Marko, ur. (2002). Leksikon filmskih i televizijskih pojmova [Elektronski izvor]. Beograd: Univerzitet umetnosti u Beogradu.
- ^ a b v g d đ e Jul, 23; Film, 2019 |; Naslovna; Video (2019-07-23). „Čemu služi filmska klapa i kako se koristi”. Medijska pismenost (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-19.
- ^ a b v „Filmska enciklopedija”. filmska.lzmk.hr. Pristupljeno 2022-11-19.
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
