Korisnik:Domatrios/Aleksandrijska i druge biblioteke

Pravo proučavanje književnih dela javlja se tek u aleksandrijsko doba. Veliki muzej i javne biblioteke u Aleksandriji, koje su uredili i obogatili Ptolemej Filadelf (285—246) i Ptolemej Euerget (246—221), dali su prvi jači podsticaj književno-istorijskim studijama. Sa svih strana helenskog sveta bile su u aleksandrijsku biblioteku donesene mnogobrojne knjige, tako da je u njima bila celokupna helenska književnost, od Homera do najnovijih filosofa. Te knjige trebalo je urediti i svrstati u različne književne kategorije i sastaviti kataloge, a to je naučnike podstaklo da pretresu različna pitanja ο autentičnosti pojedinih dela i da prouče ime i život pojedinih pisaca. Osim toga, trebalo je prirediti nova izdanja starih pesnika i ponajboljih proznih pisaca bilo za javnu svrhu ili za školsku upotrebu, a to je izazvalo kritiku tekstova i svu raznovrsnu erudiciju koja je nužna za objašnjavanje književnih dela.

Tako su aleksandrijski bibliotekari Zenodot, Kalimah, Eratosten, Apolonije Rođanin, Aristofan Bizantinac, Aristarh, koji su u isti mah bili i znameniti naučnici, a i drugi književni radnici u aleksandrijskim bibliotekama, Aleksandar Etoljanin i Likofron, na primer — prokrčili put istoriji književnosti. Bogatom bibliotekom proslavio se i Pergam, gde su se Atali nadmetali s Ptolemejima i nastojavali da od Pergama naprave novu Atinu. Glava pergamske naučničke škole bio je Kratet iz Mala, više filosof no filolog. Toj školi pripadao je i Antigon iz Karista, koji je svojim Životima filosofa dao ozbiljan prilog istoriji helenske filosofijske misli.

Peripatetičarski rad na biografskoj književnosti produžili su Istar iz Kirene svojim spisom ο liričarima i Hermip iz Smirne, čiji je veliki zbornik biografija, tj. Život onih koji su se u obrazovanosti proslavili, postao glavni izvor docnijim naučnicima. Naročitu zaslugu za istoriju književnosti stekao je Demetrije iz Magnesije, koji je u svom spisu Ο istoimenim pesnicima i proznim piscima ne samo doneo najpotrebije podatke za razlikovanje mnogobrojnih istoimekih pisaca, nego je i ο pojedinim piscima u različnom obimu skupio biografski i književni materijal. Radovi tih filologa dali su gradivo za kratke književne uvode uz tekstove, kao i za članke u Hesihijevu Onomatologiju, a iz ovih uzimamo gradivo Suida (Suda) za svoj Rečnik.