Korisnik:Lanam7/pesak
Arverni
[uredi | uredi izvor]Arverni su bili galski narod koji je za vreme srebrnog doba i rimske imperije živeo na teritoriji današnjeg Overnja[1]. Oni su bili jedno od najmoćnijih plemena drevne Galije, boreći se za nadmoć nad spomenutom regiom sa susednim Aeduima.
Arverni se spominju 207. godine pre Hrista kako se časte sa kartaginjanskim komandantom Hazdrubalom Barkom. Vođeni njihovim komandantima Luernijem i Bituitisom, Arverni su se nalazili na vrhu imperije koja se širila. Nakon što je Bituitus bio poražen od strane Domiciusa Ahenobarbusa i Fabija Maksima 121. godine pre Hrista, Arverniska imperija je bila svedena na vlast nad nekim susednim plemenima. 52. godine pre Hrista, u toku Galskog rata, arvernski komandant Vercingetoris je vodio galsku pobunu protiv suparničke vojske na čijem čelu je bio Cezar. Nakon pobede u bici kod Gergovije Vercingetoris je bio poražen od strane Rimljana u bici kod Alezije nakon koje Arverni gube svoj suverenitet. Bez obzira na to, sačuvali su status civitas libera, i ostali uspešno pleme za vreme Rimske imperije. Pod vođstvom cara Avgusta, njihov glavni grad je bio premešten iz Gergovije u Augustonemetum. Prateći Alemanske invazije regije u 3. veku, Klermont Fernand je bio smanjen ali je ostao važan centar u toku kasnijeg dela Rimske imperije. 457., bez obzira na herojsku borbu, vođeni njihovim biskupom, Siduniusom Apolinarisom, Arverniska terotorija je bila predata Vizigotima.
Ime
[uredi | uredi izvor]Spomenuti su kao Arvernos od strane Cezara (sredinom prvog veka pre Hrista), Arvernorum od strane Livija (kraj prvog veka pre Hrista) A̓roúernoi od strane Strabona (početak prvog veka) i kao A̓rouernō͂n od strane Ptolomeja (u drugom veku). Etnonim Arverni je latinizovan oblik galskog Aruernoi njegova etmologija ostaje nepoznata. Pjer Iv Lambert je predložio da se interpretira u ,, oni koji su iznad'' , tako što bi se ime razložilo kao *ar(e)-uer-no- . Alternativno, veza sa galskim korenom *uernā- je takođe predložena.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Pretpostavlja se da je predrimska teritorija Arverna približno odgovarala granicama civitas Arvernorum iz rimskog doba, koju je kasnije nasledila eparhija Klermon. Njihova teritorija je obuhvatala moderne departemente Pui-de-Dome i Kantal, delove Haute-Loire i Allier i male oblasti Creuse, Loire i Aveiron.
Živeli su istočno od Lemovica i Petrokorija, južno od Bituriges Cubi i Aedui, severno od Ruteni, Cadurci i Vellavi i zapadno od Segusiavi i Ambari.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Arverni su imali najmoćniju plemensku hegemoniju u Galiji tokom 3. i 4. veka pre nove ere pod svojim kreljevima, Luernijem i njegovim sinom Bituitom. Imali su razgrađenu i bogatu poljoprivredu, ugostiteljstvo, rudarstvo, trgovinu. Godine 121. pre nove ere Rimljani Kvinta Fabija i Gneja Ahenobarba pobedili arvernskog kralja Bituita u bici na reci Izer, njihova prevlast je prešla na Aeduje i Sekvane. Za razliku od Alobroga, koji su devedeni pod direktnu rimsku vlast 120-ih godina pre nove ere, kao rezultat keltskih ratova, Arverni su pregovarali o sporazumu koji je očuvao njihovu nezavisnost, iako je njihova teritorija bila smanjena. U istorijskim zapisima od 121. godine pre nove ere do 52. godine pre nove ere se ne spominju dalji arvernski kraljevi, a možda su u to vreme usvojili ustavnu oligargiju. Poraz Arverna pod Bituitom doveo je direktno do uspostavljanja Galije Narbonske kao rimske provincije. Luernius je bio poznat po tome što je razbacao zlatne i srebrne novčiće svojim sledbenicima dok se vozio u svojim kočijama. Pod Luernijem, Arverni su bili na čelu ogromne galske vojne hegemonije koja se prostirala od Rajne do atlantske obale.