Kostur (grad)
| Kostur Καστοριά | |
|---|---|
 Panorama Kostura | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Grčka |
| Periferija | Zapadna Makedonija |
| Okrug | Kostur |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2021. | 12.548 |
| — gustina | 218,99 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 40° 31′ S; 21° 16′ I / 40.52° S; 21.27° I |
| Vremenska zona | UTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST) |
| Aps. visina | 702 m |
| Površina | 57,3 km2 |
  Kostur Kostur na karti Grčke | |
| Poštanski broj | 52100 |
| Registarska oznaka | KT |
Kostur (grč. Καστοριά — Kastorija) je sedište Kosturskog okruga, na zapadu periferije Zapadna Makedonija. Smešten je na poluostrvu istoimenog jezera. Po popisu iz 2021. godine broj stanovnika u gradu je bio 12.548.
Ime
[uredi | uredi izvor]Postoji više pretpostavki o nastanku imena grada.
- Po grčkom nazivu za dabra (grč. κάστορας — kastoras). Dabrovo krzno nekada je bilo veoma važno za mesnu privredu vezanu za Kostursko jezero;
- Po grčkom nazivu za zamak (grč. κάστρο — kastro);
- Po slovenskoj reči "kostur" (drugi naziv: skelet).
Geografija
[uredi | uredi izvor]Grad Kostur se nalazi u zapadnom delu istorijske pokrajine Egejska Makedonija, na obali Kosturskog jezera na znatnoj nadmorskoj visini (700 m). Grad ima nesvakidašnji položaj na zemljouzu između poluostrva u jezeru i kopna. Zapadno od grada uzdižu se Gramos planine krečnjačkog karaktera iz sastava lanca Pinda.
Klima u Kosturu je zbog nadmorske visine grada (700 m) i zatvorenosti ovog područja kontinetnalna, za koju su osobene izuzetno žarka leta i hladnije i kišovite zime sa ne baš tako retkim snegom.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Početak istorije Kostura vezuje se za dolazak Rimljana u ove krajeve 200. p. n. e. U doba Vizantije grad je bio poznat kao Justinijanopolis. Ovaj grad teško je stradao tokom 13. veka u borbama Vizantije i Epirske despotovine, da bi na kraju bio i pod Srbijom za vreme vladavine Uroša V (1331-80. ).
Kostursko područje je palo pod otomansku vlast 1385. godine i ostalo sledećih 5 vekova. Tokom ovog perioda grad i okolina su izgubili grčku osobenost - u gradu su živeli Turci i Jevreji, a u okolnim selima najviše Sloveni. Pradeda Skenderbega Konstantin Kastriot je vladao i Kosturom i po nekim tvrdnjama se zato i prezivaju Kastorioti ili kasnije Kastrioti, od Kastrorije, Kostura. Pjetro Kjara i srpski letopisac Tronoški tvrde da se Kastriote tako zovu zbog grada Kostura, Kastorije. Kjara navodi da je video ispod portreta Skenderbega u Firenci natpis Kastoriota, a ne Kastriota.[1]
U mestu je bilo Srba zbog čije dece je radila srpska narodna škola od 1864. godine, ali je nakon prestanka rada njen rad definitivno stao.[2] Pominje se u mestu 1899. godine srpska knjižarnica u kojoj se mogao kupiti srpski kalendar "Golub", koji je izdavala štamparija A. Zelića sinovi u Carigradu.[3] Spiridon Gopčević navodi podatak da su sva sela pored obala kosturskog jezera naseljena Srbima. Oni za sebe kažu da su Bugari (pod uticajem bugarske propagande) ali za razliku od Bugara slave krsne slave, kažu ja, a ne az i nemaju člana, gramatika za kostursko narečje je ista kao za srpski književni jezik. Koristili su glasove ć, đ, dž, lj, nj.[4]
Tek od 1912. godine grad pripada savremenoj Grčkoj. Posle Prvog svetskog rata i Grčko-turskog rata iseljeno je tursko stanovništvo. Tokom Drugog svetskog rata u logorima nestalo je jevrejsko, da bi tokom Grčkog građanskog rata bila i iseljena i većina Slovenima. Tako je ovaj nekada etnički i verski mešovit grad postao pretežno grčki. Poslednjih decenija grad je osavremenjen, ali je i pored toga ostao mesto van glavnih tokova života u Grčkoj, što je uslovilo iseljavanje stanovništva, naročito iz okolnih sela.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Kostur danas ima oko 20.000 stanovnika u gradu i okolini. Stanovništvo su uglavnom etnički Grci, mada još postoji omanja slovenska manjina, bez ikakvih nacionalnih prava. Kretanje stanovništva po godinama bilo je sledeće:
| 1981. | 1991. | 2001. |
|---|---|---|
| 20.660 | 14.775 | 14.813 |
Kretanje broja stanovnika u opštini po popisima:
| 2001. | 2011. |
|---|---|
| 16.218 | 35.874[5] |
Privreda
[uredi | uredi izvor]Kožarska industrija još je veoma važna u privredi Kostura. Sajam kože je poznat i izvan granica države. Sa tim u vezi seosko područje je najviše okrenuto stočarstvu.
Kostur ima i lokalni Aerodrom „Aristotel“, preko kojeg se odvija veza sa Atinom.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 498. Beograd: Službeni glasnik.
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1904. godine
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1899. godine
- ^ Gopčević, Spiridon (1890). Stara Srbija i Makedonija. Beograd. str. 136, 137.
- ^ „Detailed census results 2011”. Arhivirano iz originala 16. 10. 2015. g. Pristupljeno 7. 5. 2015.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
