Kumulativna municija

Shematski prikaz kumulativnog projektila: 1. Aerodinamički omotač 2. Šupljina 3. Levkasta metalna obloga eksplozivnog punjenja 4. Detonator 5. Eksplozivno punjenje 6. Piezo električni okidač

Kumulativna municija je naziv za protiovoklopne projektile posebne unutrašnje konstrukcije u kojima je eksplozivno punjenje formirano levkasto i obloženo slojem metala velike gustine. Osnova levka je usmerena ka cilju. Levkasta konstrucija omogućava postepeno topljenje, od vrha ka dnu levka i usmereno kretanje čestica rastopljenog metala, tako da se prilikom udara u oklop formira tanki, usko usmereni kumulativni mlaz visoke temperature koji ga topi na malom prostoru.

Najčešći vidovi kumulativne municije su granate i rakete.

Granate se mogu ispaljivati iz bestrzajnih i klasičnih topova. Kumulativna municija je deo borbenog kompleta svih savremenih tenkova.

Rakete sa kumulativnim glavama se najčešće koriste u ručnim bacačima, avionima, helikopterima i drugim mobilnim protivtenkovskim sistemima.

Kumulativna granata

Presek kumulativne granate za oruđa sa olučenim cevima

Kumulativna granata je projektil sa usmerenim eksplozivnim punjenjem. Njome se mogu uništavati helikopteri, bunkeri, tenkovi i ostali oklopljeni i utvrđeni ciljevi. Kumulativna granata se može ispaljivati iz klasičnog olučenog ili iz glatkocevnog topa. Kod glatkocevnih oruđa, peraja na projektilu se šire nakon opaljenja i izazivaju rotaciju duž njegove uzdužne ose. Nastala centrifugalna sila daje projektilu stabilnost u letu, kao kod municije ispaljene iz olučene cevi. Savremeni tenkovi uglavnom imaju glatke cevi što omogućava veći domet i probojnost granate.

Što je veći kalibar oruđa, to su delotvornost i snaga kumulativnog projektila veći. Klasični kumulativni projektili su postali gotovo beskorisni za uništavanje modernih tenkova usled razvoja reaktivnih i višeslojnih kompozitnih oklopa, pa su razvijene posebne tandem kumulativne bojeve glave koje se sastoje od više eksplozivnih punjenja u nizu, tako jedan projektil probija više nivoa oklopne zaštite. Postoji više podvrsta kumulativnih granata, a u borbenim kompletima današnjih tenkova nalaze se višenamenski projektili koji se koriste za uništavanje različitih vrsta ciljeva.

Raketa sa kumulativnom glavom

Rakete sa kumulativnim bojevim glavama imaju istu namenu kao i granate, funkcionišu po istom osnovnom principu i suštinski se razlikuju od granata samo po raketnom pogonu. U naoružanju Vojske Srbije nalazi se više tipova, od kojih je najpoznatija 9M14 Maljutka koja se proizvodi u Srbiji u fabrici „Krušik“ u usavršenim varijantama sa tandem kumulativnom bojnom glavom probojnosti preko 800 mm + EPA.

Primeri

Izvori

Donald R. Kennedy, History of the Shaped Charge Effect, The First 100 Years — USA – 1983, Defense Technology Support Services Publication, 1983
R F Eather, BSc & N Griffithe, OBE MSc – Some Historical Aspects of the Development of Shaped Charges – Ministry of Defence, Royal Armament Research and Development Establishment – 1984 – pp. 6 – AD-A144 098
http://fofanov.armor.kiev.ua/Tanks/index_r.html Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. septembar 2016)