Lažni objekti
Lažni objekti su objekti koji služe za obmanjivanje neprijatelja (metodom imitacije) o mjestu stvarnih vojnih objekata, ili o namjerama, brojnosti i radu vojnih jedinica. Spadaju u mjere maskiranja.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prva značajna pojava lažnih objekata je bila u rusko-japanskom ratu 1904.-05., kad je porasla opasnost od vatre razvojem artiljerije i automatskog oružja.
U Prvom svjetskom ratu, sa pojavom izviđanja iz vazduha lažni objekti se koriste još više. Izgrađuju se lažni bunkeri, osmatračnice, vatreni položaji i oruđa, sa ciljem odvlačenja vatre neprijatelja sa pravih ciljeva. U pozadini se grade lažna skladišta, vozila i vojni logori. Na Bliskom istoku pred bitku kod Megida Britanci 1918. prave 15000 lažnih konja od slame i ćebadi, radi obmanjivanja protivnika o stvarnoj koncentraciji trupa.
U [[Drugi svetski rat|Drugom svjetskom ratu lažni objekti se mnogo primjenjuju na frontu i pozadini. Britanci kod Tobruka 1941. imaju lažne tenkove i avione, a kod El Alamejna 1942., osim lažnih artiljerijskih položaja i lažne logore, skladišta municije, goriva, željezničke stanice, aerodrome, pa čak i lažni naftovod. Ovim je postignuto da je na lažnu željezničku stanicu oko 8 km od Kapuca (Capuzzo) bačeno isto bombi koliko i na pravu. Pred normandijski desant u Engleskoj se grade lažna pristaništa, a desant počinje spuštanjem hiljada lutaka - maketa padobranaca.
Poslije Drugog svjetskog rata raste značaj lažnih objekata i maskiranja posebno u uslovima premoći protivnika u vazduhu. Tako se u Korejskom ratu prave lažni tenkovi i art. oruđa, kao i mostovi. Jedinice Oslobodilačke vojske južnog Vijetnama tokom Vijetnamskog rata prave lažne mostove od bambusa i trave, za privlačenje napada jedinica SAD.
Izrada lažnih objekata[uredi | uredi izvor]
Pri izradi lažnih fortifikacijskih objekata širina i dužina su kao kod stvarnih, a visina znatno manja. Bojenjem crnom bojom, posipanjem ugljenom prašinom ili naftom dobija se utisak normalne visine objekta iz vazduha. Lažni položaji su činjeni vjerodostojnim pokretima pravih jedinica u blizini, otvaranjem vatre na neprijatelja, dopunskim radovima i slično.
Lažne žičane prepreke se prave pobijanjem kočića i povezivanjem istih sa užetom, što iz vazduha daje utisak prave prepreke. Lažna minska polja se prave sa ispupčenjima zemlje na mjestima, a lažni putevi prolaskom jedinica ili valjaka nekim pravcem čime se dobija trag. Lažne pruge su pravljene od dasaka obojenih podesnom bojom. Aerodromi su rađeni sa bojenjem ili posipanjem površina sa pijeskom ili cementom za piste, sa maketama aviona, zgrada i slično. Lažne koncentracije trupa koriste makete vozila, tenkova, šatora, oruđa i tako dalje.
Da bi se lažne građevine i objekti brže izrađivali preporučuje se izrada tipiziranih maketa u mirnodopskom vremenu, a one mogu biti i na naduvavanje. U najvažnije lažne objekte se ubrajaju raketni položaji, baze snabdijevanja, putevi i mostovi.
Drugi primeri[uredi | uredi izvor]
- Kulise i rekviziti su u pozorištu ili u filmskom studiu obično samo atrape, kao i nakit i frizure izvođača.
- U prodavnicama nameštaja je nameštaj često sa atrapama Knjiga i
potrošačkom elektronikom opremljen u cilju da na potrošača ostavi utisak života.
- Strašila za ptice kao i atrape ptica grabljivica odnosno ptice upozorenja mogu biti atrape da bi od nekog određenog mesta udaljili ptice gde se vizuelno imitiraju ljudi ili grabljivice.
- lažne lutke za testiranje otpornosti na sudare u saobraćaju koje zamenjuju vožača i suvozača.
- U armiji se postavljaju atrape koje zamenjuju vozila, avione ili infrastrukturu da bi se sačuvala skupocena tehnika ili životi i u tome cilju se izrađuju modeli od drveta kao i u cilju obmana za neprijatelja.
- U Arhitekturi se sa atrapama izvode utisci istorijskih građevina sa kulama, dekoracijom fasada, ornamenata i drugom imitacija industrijom koja je nekad počela izradom Potemkinovih sela ili diznilenda koji služi da bi sakupljao novac od posetilaca u cilju zabave.
- Industrija lepote nudi atrape za svakupriliku kao perike, razne inplatate, veštačke zube, kontektna sočiva u boji ili uloške za grudi.
- U tehnici za sigurnost nude se prazna kućišta za sigurnosne kamere, detektori pokreta ili trepćući sisteme radi zastrašivanja i odvraćanja persona.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija. Peti tom. Beograd: Vojnoizdavački zavod. 1973. str. 25. strana.
