Pređi na sadržaj

Lejdi Meri Rot

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Lejdi Meri Rot
Portret Meri Vrot
Datum rođenja(1587-10-18)18. oktobar 1587.
Datum smrti1652.(1652-Nedostaje neophodni parametar 1, mesec!-00) (64/65 god.)

Lejdi Meri Rot (rođena Sidni; 18. oktobar 1587[1] — 1651/3) bila je engleska plemkinja i pesnikinja engleske renesanse. Pripadnica je ugledne književne porodice. Lejdi Vrot je bila među prvim engleskim spisateljicama koje su postigle trajnu reputaciju. Meri Rot je bila nećaka Meri Herbert rođene Sidni (grofice od Pembrouka i jedne od najuglednijih književnica i mecena u periodu 16. veka) i ser Filipa Sidnija, poznatog elizabetanskog pesnika i dvorjana.

Biografija

[uredi | uredi izvor]

Pošto je njen otac, Robert Sidni, bio guverner Flušinga, Rot je provela veći deo svog detinjstva u kući Meri Sidni, zamku u Londonu i na Penšurst Plejsu. U vreme kada je većina žena bila nepismena, Rot je imala privilegiju formalnog obrazovanja, koje je dobijala od kućnih učitelja pod vođstvom njene majke.[2] Kao mlada žena, Ledi Meri je pripadala intimnom krugu prijatelja kraljice Ane i aktivno je učestvovala u maskenbalima i zabavama.[3]

Kralj Džejms I je 27. septembra 1604. oženio Meri za ser Roberta Rota iz Loton Hola. Brak nije doneo sreću supružnicima; bilo je problema, počevši od poteškoća oko isplate miraza njenog oca. U pismu pisanom svojoj supruzi, ser Robert Sidni je opisao različite sastanke sa Robertom Rotom, koji je često bio uznemiren ponašanjem Meri ubrzo nakon njihovog venčanja. [4] Verovatno je da je Robert Rot bio kockar, varalica i pijanica. Više dokaza o nesrećnoj zajednici dolazi od pesnika i prijatelja Bena Džonsona, koji je primetio da je „moja ledi Rot nedostojno udata za ljubomornog muža“[5] Razna pisma Ledi Meri kraljici Ani takođe se odnose na finansijske gubitke koje je njen muž pretrpeo tokom zajedničkog vremena.[6]

Tokom braka, Meri je postala poznata po svojim književnim poduhvatima, kao i po nastupima. Godine 1605. igrala je u Vajthol Banketing Haus delo The Masque of Blackness, koje su osmislili Ben Džonson i Inigo Džons. Meri Rot se pridružila kraljici i njenim prijateljima; svi su ofarbali svoju kožu u crno da bi prikazali etiopske nimfe koje su sebe nazivale „Dvanaest ćerki Nigera“. Maska je bila veoma uspešna i bila je prva u dugom nizu sličnih dvorskih zabava. „Dvanaest ćerki Nigera“ se takođe pojavilo u Maski lepote 1608. godine, koju su takođe dizajnirali Džonson i Džons. Međutim, uprkos uspehu, bilo je i manje nego pozitivnih kritika, od kojih su neki govorili o ženskom portretu ćerki Nigera kao ružnom i neubedljivom.[7]

Prvi sonet rukopisa Pamphilia to Amphilanthus, v. 1620

U februaru 1614. Meri je rodila sina Džejmsa: mesec dana nakon toga njen muž Robert Rot je umro od gangrene ostavivši Meri u dugovima. Dve godine kasnije, Rotov sin je umro zbog čega je Meri izgubila imanje Rota od Džona Rota, sledećeg muškog naslednika Entaila . Nema dokaza koji bi sugerisali da je Rot bila neverna svom mužu, ali nakon njegove smrti stupila je u vezu sa svojim rođakom Vilijamom Herbertom, trećim grofom od Pembruka. Meri i Vilijam su delili interesovanja za umetnost i književnost i bili su prijatelji iz detinjstva. Imali su najmanje dvoje vanbračne dece, ćerku Ketrin i sina Vilijama. U Herbertorum Prosapia, rukopisnoj kompilaciji istorije porodice Herbert iz sedamnaestog veka (koja se čuva u biblioteci u Kardifu), ser Tomas Herbert – rođak grofa od Pembroka – zabeležio je očinstvo Vilijama Herberta nad dvoje dece Rota.[8]

Navodna veza Meri Vrot sa Vilijamom Herbertom i njenom decom rođenom iz te zajednice pominje se u njenom delu, he Countess of Montgomery’s Urania. Tvrdi se i da je Vilijam Herbert bio miljenik kraljice Ane i da je ona razlog što je 1615. dobio mesto kraljevog lorda komornika. U Uraniji, Rot se više puta vraća referenci na moćnu i ljubomornu kraljicu koja proteruje svog slabijeg rivala sa dvora da bi dobila svog ljubavnika, što je dovelo do toga da mnogi kritičari poveruju u pomenutu napetost između kraljice Ane i Gneva oko ljubavi prema Herbertu.[9]

Naslovna stranica prvog izdanja Uraninje, štampanog 1621. godine

Objavljivanje knjige 1621. bilo je succes de scandale, jer se na nju široko (i sa nekim opravdanjem) gledalo kao na roman koji govori o stvarnim događajima blago zamaskiranim elementima fikcije (roman à clef). Difuzna radnja je osmišljena oko odnosa između Pamfilije i njenog lutajućeg ljubavnika Amfilanta, a većina kritičara smatra da sadrži značajne autobiografske elemente. Iako je Rot tvrdila da nikada nije imala nameru da objavi knjigu, moćni plemići su je žestoko kritikovali zbog prikazivanja njihovog privatnog života pod valom fikcije. Uranija je povučena iz prodaje do decembra 1621.[10] Dva od retkih autora koji su vrednovali ovo delo bili su Ben Džonson i Edvard Deni . Džonson, prijatelj i kolega Meri Rot, pohvalio je i Rot i njena dela u „Sonetu plemenitoj dami, dami Meri Rot“. Džonson tvrdi da je kopirajući Rotova dela postao ne samo bolji pesnik, već i bolji ljubavnik. Deni sa druge strane daje veoma negativnu kritiku njenog dela; optužio ju je za klevetu u satiričnoj pesmi, nazivajući je „hermafroditom“ i „čudovištem“.[11] Dok je Rot uzvratila napadom na DEnija kroz sopstvenu pesmu, ozloglašenost ove epizode je možda doprinela njenom niskom profilu u poslednjim decenijama njenog života. Postojala je i druga polovina Uranije, koja je prvi put objavljena 1999. godine, čiji se originalni rukopis sada nalazi u biblioteci Njuberi u Čikagu.[12] Prema nekim autorima, Rot nikada nije pripremila drugi deo dela za stvarno objavljivanje, a narativ sadrži mnogo nedosljednosti i donekle ga je teško čitati.[13]

Nakon problema oko izdavanja Uranije Rot je napustila dvor kralja Džejmsa i kasnije ga je napustio Vilijam Herbert. Malo se zna o Rotovim kasnijim godinama, ali je poznato da je nastavila da se suočava sa velikim finansijskim poteškoćama do kraja svog života. Rot je umro 1651. ili 1653. godine.[11]

Pešačka staza pored Luton Hola nazvana je Putem lejdi Meri.

U popularnoj kulturi

[uredi | uredi izvor]

Godine 2019, istoričarka književnosti sa Harvarda Vanesa Braganca identifikovala je kopiju Ksenofontove Kiropedije koju je pronašla na sajmu retkih knjiga kao knjigu Lejdi Meri Vrot, na osnovu kriptične šifre monograma na koricama.[14] Slova šifre navode imena „Pamfilija“ i „Amfilant“, autobiografske ličnosti samih Rota i Herberta. Do danas, Kiropedija je jedina sačuvana knjiga iz njene biblioteke, pored rukopisa dela. Ovo otkriće je izazvalo interesovanje javnosti za Rotovu upotrebu šifri i njen ranije malo poznat status prve engleske spisateljice.[15]

Dela

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Lady Mary Wroth, Biographical Introduction”. 
  2. ^ Butler, John & Jokinen, Anniina. The Life of Lady Mary Wroth. 2006. http://www.luminarium.org/sevenlit/wroth/wrothbio.htm
  3. ^ Cavanaugh, Shelia T. Cherished Torment:The Emotional Geography of Lady Mary Wroth's Urania (Pittsburgh: Duquesne University Press, 2001).
  4. ^ Roberts, Josephine A (1983). The Poems of Lady Mary Wroth. Baton Rouge: Louisiana State University Press. .
  5. ^ Miller, Naomi, J (1960). Changing the Subject, Mary Wroth and Figurations of Gender in Early Modern England. Lexington: University Press of Kentucky. .
  6. ^ Roberts,11
  7. ^ Roberts,10
  8. ^ Lamb, Mary Ellen. „Wroth, Lady Mary (1587–1651/1653)”. Oxford Dictionary of National Biography (online izd.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/30082.  (Subscription or UK public library membership required.)
  9. ^ Nandini Das, Lady Mary Wroth – Biography, English.cam.ac/uk/wroth/biography.
  10. ^ Lamb, Mary Ellen. Gender and Authorship in the Sidney Circle. Madison: University of Wisconsin Press, 1990
  11. ^ a b Lamb, str. 154
  12. ^ Mary Sidney Wroth, The Second Part of the Countess of Montgomery's Uraniaed, ed. by J. A. Roberts, S. Gossett, and J. Mueller (Tempe: Renaissance English Text Society in conjunction with Arizona Center for Medieval & Renaissance Studies, 1999).
  13. ^ Cavanaugh, str. 30
  14. ^ Magazine, Smithsonian; Scheinman, V. M. Braganza,Ted. „The Secret Codes of Lady Wroth, the First Female English Novelist”. Smithsonian Magazine (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-02-10. 
  15. ^ Schuessler, Jennifer (2022-07-07). „Decoding the Defiance of Henry VIII's First Wife”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2023-02-10. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Andrea, Bernadette, "Pamphilia's Cabinet: Gender Authorship and Empire in Lady Mary Wroth's Urania." English Literary History 68.2, 2001. [1]
  • Bates, Catherine. "Astrophil and the Manic Wit of the Abject Male." SEL: Studies in English Literature 1500–1900. Houston: William Marsh Rice University, Vol. 41, Num. 1, Winter 2001, pp. 1–24. [2].
  • Braganza, V.M., "“Many Ciphers, Although But One for Meaning”: Lady Mary Wroth’s Many-Sided Monogram." English Literary Renaissance 52.1 (2022): pp. 124-152. [3]
  • Butler, John & Jokinen, Anniina. The Life of Lady Mary Wroth. 2006. [4]. 28 October 2008.
  • Cañadas, Ivan. "Questioning Men's Love in Sir Philip Sidney’s Astrophil and Stella and Lady Mary Wroth's Pamphilia to Amphilanthus". Medieval and Early Modern English Studies [MEMESAK journal]. Vol 13, Num. 1, 2005. pp. 99–121.
  • Cavanaugh, Shelia T. Cherished Torment: The Emotional Geography of Lady Mary Wroth's Urania. Pittsburgh: Duquesne University Press, 2001.
  • Grosart, Alexander, The Complete Poems of Sir Philip Sidney. Oregon: University of Oregon, December 1995. https://web.archive.org/web/20081204005302/http://darkwing.uoregon.edu/~rbear/stella.html. Arhivirano iz originala 04. 12. 2008. g.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć).
  • Hagerman, Anita. "'But Worth pretends': Discovering Jonsonian Masque in Lady Mary Wroth's Pamphilia to Amphilanthus." Early Modern Literary Studies 6.3 (January 2001): 4.1–17 [5].
  • Lamb, Mary Ellen, 'Wroth, Lady Mary (1587-1651/1653)', Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, Sept 2004; online edn, Jan 2008. [6].
  • Lamb, Mary Ellen. Gender and Authorship in the Sidney Circle. Madison: University of Wisconsin Press, 1990.
  • Miller, Naomi, J. Changing the Subject. Mary Wroth and Figurations of Gender in Early Modern England. Lexington: The University Press of Kentucky, 1960.
  • Miller, Naomi J. (1989). „"Not Much to be Marked": Narrative of the Woman's Part in Lady Mary Wroth's Urania”. Studies in English Literature, 1500-1900. 29 (1): 121—137. JSTOR 450457. doi:10.2307/450457. .
  • Mullaney, Steven. "Strange Things, Gross Terms, Curious Customs: The Rehearsal of Cultures in the Late Renaissance," in Representing the English Renaissance, ed. Stephen Greenblatt (Berkeley: University of California Press, 1988).
  • Mullaney, Steven. (1988). The Place of Stage: License, Play and Power in Renaissance England. Chicago: University of Chicago Press. .
  • Nandini Das, Lady Mary Wroth-Biography. 2005. English.cam.ac/uk/wroth/biography. 30 October 2008.
  • Roberts, Josephine A. (1983). The Poems of Lady Mary Wroth. Baton Rouge: Louisiana State University Press. .
  • Salzman, Paul (1978). „Contemporary References in Mary Wroth's Urania”. The Review of English Studies. 29 (114): 178—181. JSTOR 514603. doi:10.1093/res/XXIX.114.178. .
  • Taylor, Sue "Lady Mary Wroth" Loughton, LDHS. 2005 ISBN 0-9542314-8-1
  • Verzella, Massimo "Hid as worthless rite". Scrittura femminile nell’Inghilterra di re Giacomo: Elizabeth Cary e Mary Wroth, Roma, Aracne, 2007.
  • Verzella, Massimo, "The Renaissance Englishwoman’s Entry into Print: Authorizing Strategies", The Atlantic Critical Review, III, 3 (July–September 2004), pp. 1–19;
  • Waller, Gary. (1993). The Sidney Family Romance: Mary Wroth, William Herbert, and the early modern construction of gender. Detroit: Wayne State University Press. .
  • Wilson, Mona, Sir Philip Sidney. London: Duckworth, 1931.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лејди_Мери_Рот&oldid=28678779”