Maks Švabinski

Maks Švabinski
Maks Švabinski, oko 1933.
Lični podaci
Puno ime	Maksimilijan Teodor Jan Švabinski
Datum rođenja	(1873-09-17)17. septembar 1873.
Mesto rođenja	Kromeriž, Austrougarska
Datum smrti	10. februar 1962.(1962-02-10) (88 god.)
Mesto smrti	Prag, Čehoslovačka

Maks Švabinski (17. septembar 1873 – 10. februar 1962) bio je češki slikar, crtač, grafičar i profesor Akademije grafičke umetnosti u Pragu. Švabinski se smatra jednim od zapaženijih umetnika u istoriji češkog slikarstva, koji je stvorio značajna dela tokom prve polovine 20. veka.

Biografija

Maks Švabinski, punog imena Maksimilijan Teodor Jan Švabinski, je rođen 17. septembra 1873. godine u Kromerižu. Bio je vanbračno dete Marije Švabinski i odrastao je u skromnoj porodici koju su činile majka, tetka, baka, i deda koji je rano umro. Provodio je dosta vremena u baštama i vrtovima grada, fasciniran cvećem, insektima, a posebno leptirima.

Spomen ploča na rodnoj kući

1891. je primljen na Akademiju lepih umetnosti u Pragu, gde je studirao do 1896. godine. 1900 se oženio Elom Vejrihovom, koju je napustio 1919, a brak je razveden 1919. 1931. se oženio Anom Prohackovom i živeo sa njom do njene smrti 1942. Nakon smrti svoje druge supruge živeo je do kraja života u Pragu, gde je i sahranjen, 1962. godine.

Zajedno sa Janom Prajzlerom, Antoninom Slavičekom i Milošem Jiranekom, bio je jedan od osnivača češke moderne umetnosti. Neka od njegovih najvažnijih ranih radova bili su portreti ili porodične slike. Švabinski i njegova supruga Ela često su boravili sa porodicom Vejrih u Kozlovu kod Češke Trebove. Tamo ga je inspirisao živopisni pejzaž. To je period u kojem je naslikao neka od svojih najpoznatijih dela.

U Kozlovu se početkom veka sistematski bavio grafikom, naročito graviranjem i mecotintom (bakrorez). Zbog visokog kvaliteta svog grafičkog dela, 1910. godine postavljen je za profesora Praške akademije, a iste godine je završio zidne freske za Gradsku kuću u Pragu. 1917. godine svoj je asortiman proširio graviranjem drveta, a tada je njegov grafički rad počeo da prevazilazi i njegovo slikarstvo. Tokom tridesetih godina imao je priliku da radi u monumentalnim formama. Posle mozaika za nacionalni spomenik na brdu Žižkov, naslikao je ploče za tri vitraža katedrale Svetog Vida u Pragu. U isto vreme, i sa istom grafičkom veštinom, bio je u stanju da dizajnira minijature za poštansku marku. Poznat je i po svojim portretima čehoslovačkih kulturnih ličnosti(poput J. Manesa, 1917), kao i ilustracijama dela nekih pisaca (Viktor Igo, 1944).

Nagrade

Na prvoj sednici vlade 1945. godine dodeljena mu je titula nacionalnog umetnika. Pored toga, dobio je Državnu nagradu 1952, Orden republike  i Orden rada,1958. godine, kao i titulu počasnog doktora Fakulteta umetnosti Univerziteta Masarik 1933. godine.

Maks Švabinski je umro 10. februara 1962. godine. Vikendica u Kozlovu (blizu Češke Trebove, Istočna Bohemija, Češka) u kojoj je boravio Maks Švabinski nedavno je obnovljena i sada je otvorena za posetioce. Unutrašnjost izgleda isto kao pre 100 godina i ovde su prikazane mnoge slike Švabinskog.

Galerija

• 
  Novčanica od 100 kruna sa crtežom Švabinskog
• 
  Novčanica od 1000 kruna sa crtežima Švabinskog
• 
  Vitraži u katedrali svetog Vida u Pragu
• 
  Vitraži u katedrali svetog Vida u Pragu
• 
  Grob Švabinskog na groblju Višehrad u Pragu

Spoljašnje veze

• Radio Prag - Švabinski
• Grad Česka Trebova
• Slike Švabinskog