Marija Karađorđević
Marija Karađorđević | |
---|---|
Lični podaci | |
Datum rođenja | 9. januar 1900. |
Mesto rođenja | Gota, Nemačko carstvo |
Datum smrti | 22. jun 1961.61 god.) ( |
Mesto smrti | London, Ujedinjeno Kraljevstvo |
Grob | Oplenac (nakon 2013) |
Porodica | |
Supružnik | Aleksandar I Karađorđević |
Potomstvo | Petar II Karađorđević, Tomislav Karađorđević i Andrej Karađorđević |
Roditelji | Ferdinand Hoencolern Marija od Edinburga |
Dinastija | Hoencolern-Sigmaringen (po rođenju) Karađorđević (po udaji) |
Kraljica SHS, kraljica Jugoslavije | |
Period | 8. jun 1922 — 9. oktobar 1934. |
Prethodnik | Draga Mašin (kao kraljica Srbije) |
Naslednik | Aleksandra Karađorđević |
Marija Karađorđević (rum. Marie von Hohenzollern-Sigmaringen; Gota, 9. januar 1900 — London, 22. jun 1961) bila je jugoslovenska kraljica, supruga kralja Aleksandra I i majka poslednjeg jugoslovenskog kralja, Petra II.[1]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Druga je ćerka rumunskog kralja Ferdinanda Hoencolerna (1865—1927) i rumunske kraljice Marije (1875—1938), princeze od Velike Britanije i Irske, sinovice engleskog kralja Edvarda VII i unuke kraljice Viktorije.
Marijina baka po majci je bila velika kneginja Marija Aleksandrovna, sestra ruskog cara Aleksandra III, a deda po majci joj je bio Alfred, vojvoda od Edinburga — drugi sin britanske kraljice Viktorije.
Iako rođena u Nemačkoj osnovno obrzovanje je stekla na rumunskom dvoru, a posle završetka Prvog svetskog rata nastavlja školovanje u Engleskoj, u Hilfild školi, gde su se školovala deca engleske kraljevske porodice. Sem maternjeg dobro je govorila i engleski, nemački i francuski jezik, a kasnije i srpski.[2]
Bila je veoma obrazovana. Pre udaje imala je titulu princeze od Rumunije. A kao praunuka kraljice Viktorije bila je u rodbinskim odnosima sa svim evropskim kraljevskim kućama. Za vreme Prvog svetskog rata radila je sa majkom u bolnici, negujući ranjenike. Pošto se zvala isto kao i svoja majka, bila je poznata i po nadimku Minjon.
Veridba sa jugoslovenskim kraljem Aleksandrom I Karađorđevićem je objavljena na njen rođendan, 9. januara 1922. u Sinaji.[3] Venčanje je održano 8. juna 1922. godine u Beogradu, u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila.[4] Sa njim je rodila tri sina:
- kralj Petar II Karađorđević (1923—1970)
- princ Tomislav Karađorđević (1928—2000)
- princ Andrej Karađorđević (1929—1990)
Imala je vinariju u Demir Kapiji.[5]
Srpski narod ju je veoma voleo. Bila je uzor predane i brižne supruge i majke. Bila je veoma angažovana u humanitarnom radu i učestvovala je u radu organizacija kao što su Komitet Jugoslovenskog crvenog krsta i Društvu „Sveti Jovan”. Osnovala je i fond koji je pomagao siromašnu i bolesnu decu i stare i nemoćne.[6]
Posle ubistva kralja Aleksandra u Marselju, 9. oktobra 1934. ostala je da se brine o sinovima i sprema Petra da preuzme kraljevsku ulogu kada postane punoletan.
Ubistvo muža je kraljicu teško pogodilo, pa se sa porodicom povukla u seosko domaćinstvo u blizini Londona, u Bedfordširu gde je živela sa svojim sinovima Tomislavom i Andrejom živela do 1946. godine, nakon čega su se preselili u Kent gde je kupila kuću sa imanjem. Tamo je nastavila da upražnjava svoje hobije, slikarstvo i vajarstvo, a čak je u pedesetim godinama postala i student umetničke škole.
Kada je kralj Petar II stupio na vlast 28. marta 1941. posle kapitulacije jugoslovenske vojske ona je postala kraljica-majka. Pitanje Petrovog braka sa grčkom princezom Aleksandrom , koji je sklopljen u proleće 1944. godine, trajno ju je otuđio od najstarijeg sina.[7] Tokom Drugog svetskog rata učestvovala je u radu Komiteta Crvenog krsta preko koga je slala humanitarnu pomoć u Jugoslaviju, kao i u logore širom evrope gde je bilo internirano preko 200 hiljada srba, ali se nije potpisivala svojim imenom već pseudonimom Marija K. Đorđević.[8]
Jugoslovenska kraljica se nikada nije bavila politikom, posvetila se svom domu i porodici i učila je srpske narodne običaje. Do kraja života je slavila porodičnu krsnu slavu, Svetog Andreja Prvozvanog.
Posle Drugog svetskog rata skromno je živela u Engleskoj na imanju u Kentu. Šarl de Gol je 1959. odlikovao velikim krstom Ordena legije časti.[9]
Preminula je 22. juna 1961. u Londonu, u 61. godini života i sahranjena u Kraljevskom groblju Frogmor u Vindzoru. Njeni posmrtni ostaci su ekshumirani i preneti u Srbiju 29. aprila 2013. godine[10][11], da bi 26. maja 2013. u okviru državne sahrane bili sahranjeni na Oplencu.[12][13] Odlukom Višeg suda u Beogradu rehabilitovana je 14. aprila 2014. godine.[14]
Bila je aktivna u dobrotvornim organizacijama.
Titule i priznanja
[uredi | uredi izvor]- 9. januar 1900 — 8.jun 1922: Nj. K. V. princeza Marija od Rumunije, kneginja od Hoencolern-Sigmaringena.
- 8. jun 1922 — 6. januar 1929: Njeno Veličanstvo kraljica od SHS
- 6. januar 1929 — 9. oktobar 1934: Njeno Veličanstvo kraljica od Jugoslavije
- 9. oktobar 1934 — 22. jun 1961: Njeno Veličanstvo kraljica Marija, kraljica Majka
Odlikovanja
[uredi | uredi izvor]Domaća
- Orden Karađorđeve zvezde sa brilijantima, Veliki krst (Kraljevina Jugoslavija)
- Orden Svetog Save, Veliki krst (Kraljevina Jugoslavija)
Strana
- Orden Karola I, Kraljevina Rumunija
- Orden rumunske krune, Kraljevina Rumunija
- Nacionalni orden Legije časti, Francuska Republika
Porodično stablo
[uredi | uredi izvor]Porodica
[uredi | uredi izvor]Supružnik
[uredi | uredi izvor]ime | slika | datum rođenja | datum smrti |
---|---|---|---|
Kralj Aleksandar I | 16. decembar 1888. | 9. oktobar 1934. |
Deca
[uredi | uredi izvor]ime | slika | datum rođenja | datum smrti | supružnik |
---|---|---|---|---|
Kralj Petar II | 6. septembar 1923. | 3. novembar 1970. | Kraljica Aleksandra | |
Princ Tomislav | 19. januar 1928. | 12. jul 2000. | Princeza Margarita; Linda Meri Boni | |
Princ Andrej | 28. jun 1929. | 7. maj 1990. | Princeza Kristina; Princeza Kira; Eva Marija Anđelković |
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Kraljica Marija (Paja Jovanović)
-
kralj Aleksandar i kraljica Marija
-
Portret princeze Marije iz devojačkih dana. U Rumuniji su je zvali „Minjon“ zbog njene lepote
-
Kraljica Marija sa sinovima, prinčevima Petrom, Tomislavom i Andrejom
-
Bista kraljice Marije rad Đorđa Jovanovića
-
Kraljica Marija u srpskoj narodnoj nošnji
-
Petar II kao dete, obučen u šumadijsku narodnu nošnju
-
Kraljica Marija sa sinom Petrom
-
Kraljica Marija
-
Kraljica Marija, 1923. (rad Milene Pavlović-Barili)
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Hronograf”.
- ^ „Kraljica Marija”.
- ^ „Politika“, 10. jan. 1922
- ^ 90 godina od poslednje kraljevske svadbe u Beogradu („Politikin zabavnik“, 13. jun 2014)
- ^ Šajn, Željko (4. 6. 2021). „Kraljica Marija u Severnoj Makedoniji”. Politika. Pristupljeno 9. 6. 2021.
- ^ „Projekatt Rastko”.
- ^ Karađorđevići: od vožda do krune. 2018. ISBN 978-86-81046-45-6.
- ^ SRPSKA KRALJICA MAJKA: Davala nakit za lekove, spasavala logoraše i volela Srbiju! („Telegraf“, 14. april 2014)
- ^ Kraljica Marija tugovala sama („Večernje novosti“, 20. jun 2011)
- ^ Zemni ostaci kraljice Marije stigli u Beograd („Blic“, 29. april 2013)
- ^ Kraljica Marija se vratila kući („Večernje novosti“, 29. april 2013)
- ^ Sahranjeni Karađorđevići na Oplencu („Večernje novosti“, 26. maj 2013)
- ^ Sahrana Karađorđevića: Dinastiji mir, a Srbiji pomirenje („Večernje novosti“, 26. maj 2013)
- ^ Rehabilitovana kraljica Marija Karađorđević („Politika“, 14. april 2014)
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Čolović, Danica Kaća; Čolović, Srđan (2001). Marija Karađorđević: kraljica - majka. Beograd: Arhiv Srbije. str. 243. ISBN 978-86-8151-116-9.
- Biografija kraljice Marije Karađorđević (uz dozvolu)
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Kraljevska porodica Srbije
- Venčanje kralja Aleksandra i princeze Marije (1922), Britanski kino arhiv na jutjubu - Zvanični kanal
- Kralj Aleksandar i kraljica Marija na Terazijama (1934), Jugoslovenska kinoteka - Zvanični kanal
- Sahrana kralja Aleksandra od Jugoslavije (1934), Britanski kino arhiv na jutjubu - Zvanični kanal
- Kraljica Marija od Jugoslaviji u Engleskoj (1941), Britanski kino arhiv na jutjubu - Zvanični kanal
- Zvanična prezentacija prestolonaslednika Aleksandra
- „Ženidba kralja Aleksandra“[mrtva veza], Đuro Zagorac, Večernje novosti, feljton, jun 2007.
- „Marija, plemenita kraljica“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. decembar 2019), Vojislava Latković, Večernje novosti, feljton, avgust 2010.
- Neobičan život obične kraljice, srpske („Večernje novosti“, 3. maj 2014)
- Kraljica Marija - bila je „majka“ svih Srba („Večernje novosti“, 26. avgust 2015)
- NAJVOLjENIJA SRPSKA KRALjICA: Marija je osvojila srca ljudi svoje nove domovine („Večernje novosti“, 11. jun 2021)
- "Ilustrovani list", br. 42, 1923, str. 1-2 (rođen prestolonaslednik)