Marta Bernal
| Marta Bernal | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 13. april 1931. |
| Mesto rođenja | San Antonio, Teksas, SAD |
| Datum smrti | 28. septembar 2001. (70 god.) |
| Zanimanje | Klinička psihološkinja |
Marta Bernal (San Antonio, 13. april 1931 — 28. septembar 2001) bila je američka klinička psihološkinja. Doktorsku diplomu stekla je 1962. na Univerzitetu Indijana u Blumingtonu. Bila je prva Latinoamerikanka koja je doktorirala psihologiju u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD).[1] Pomagala je u lečenju i proceni dece sa problemima u ponašanju i radila je na razvoju organizacija čiji su fokus bile etničke grupe.
Detinjstvo[uredi | uredi izvor]
Rođena je u porodici meksičkih imigranata u San Antoniju, u Teksasu 1931. godine, Bernal je odgajana u meksičkoj kulturi. U početku njen otac, Enrike de Bernal, nije želeo da ona nastavi sa brazovanjem, ali uz podršku njene starije sestre, Kristine, kao i njene majke, Alisije, njen otac je vremenom popustio.[2]
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Bernal je započela svoje obrazovanje u osvnovnoj školi 1939. godine, koje je potom nastavila u El Paso srednjoj školi gde je i diplomirala. Njena škola je zabranjivala govorenje španskog i njene sestre i ona su bile obeshrabrene da pohađaju akademski napredne kurseve.[3] Bernal je rekla da ju je okolina navela da se oseća posramljeno zbog svoje etničke pripadnosti i maternjeg jezika.[1]
Godine 1952. Bernal je diplomirala na Zapadnom Univerzitetu u Teksasu (današnji Univerzitet Teksasa u El Pasu). Zatim je pohađala Univerzitet u Sarkuzi i diplomriala sa diplomom magistra umetnosti 1955. godine. Prešavši na Univerziteta u Indijani, Bernal se borila sa seksizmom. Dok su beli muškarci bili dobrodošli da sprovode istraživanja pod nadzorom fakutleta, ženama su bile uskraćene takve mogućnosti i često su bile predmet seksualnog uznemiravanja od strane muških kolega.[3] Bernal je bila spremna da napusti Univerzitet u Indijani sve do jedan od njenih nastavnika, Hari Jamaguči, je nije ubedio da završi doktorat. Na kraju je doktorirala psihologiju uz dodatnu podršku drugih članova fakutleta, Ronalda C. Davisa, Arnolda Bindera i Leona.[1]
Karijera[uredi | uredi izvor]
Nakon što je 1962. godine diplomirala je na Univerzitetu u Indijani, Bernal se prijavila za različite fakultetske poslove. U nemogućnosti da dobije fakultetsku poziciju, stekla je postdoktorsku stipendiju američke službe javnog zdravlja na Univerzitetu Kalifornija, Los Anđeles (UCLA) gde je sprovodila istraživanje dve godine. Bernal se susretala sa sistemskim rasizmom, diskriminacijom i seksualnim uznemiravanjem na radnom mestu. Mnoge korporacije i univerziteti su uskratili Bernalovoj zaposlenje zbog njenog pola. Tokom tog perioda seksizam je preovlađivao na radnom mestu i nije bilo prihvatljivo zaposliti ženu kao člana fakulteta. Vremenom, postala je član fakulteta na Državnom univerzitetu u Arizoni gde je proučavala razvoj etičkog identiteta među meksičko-američkom decom. Tokom ovog perioda razvila je svoje interesovanje za bihejvioralne principe i metode lečenja dečje psihopatologije, uglavnom dece sa poremećajima ponašanja [1], kao i za razvoj mehanizma koji se koriste za merenje etničkog identiteta i razvojem etničkog identiteta među meksičko-američkom decom. Vremenom je postala poznata na nacionalnom nivou po tome što je pokazala kako funkcionišu intervencije u ponašanju za decu kao i sposobnost intervencije da radi blagovremeno, kao i za izradu Upitnika o etničkom identitetu. Bernal i njene kolege su prilagodile Upitnik o etničkom identitetu kako bi izemrili razvoj etničkog identiteta među mladom meksičko-američkom decom. Od 1964. do 1971. godine radila je na Institutu za neuropsihijatriju pri Univerzitetu u Kaliforniji, razvijajući bihejvioralne intervencije, a zatim je nastavila rad na Univerzitetu u Denveru od 1971. do 1986. godine.[1] Neke od njenih intervencija uključivale su obuku roditelja davajući im planove časova kako bi pomogli u rešavanju problema ponašanja njihove dece.[3]
Doprinosi psihologiji[uredi | uredi izvor]
Ubrzo nakon što je započela istraživanje mentalnog zdravlja manjina, Bernal je postala vodeća istraživačica na temu obuke manjinskih psihologa. Dokumentovala je informacije iz časopisa Američki Psiholog i Savetodavni Psiholog o tome kako je postojao mali broj učenika iz manjina i vrlo malo kurseva o manjinama u programima psihologije širom SAD-a. Borila se za potrebu pripreme stručnjaka za mentalno zdravlje da pruže usluge rastu etničkih manjina u SAD-u. Bernal je bila veoma otvorena kada je u pitanju regrutovanje i obuka više etničkih manjina u oblasti psihologije. Radila je na uključivanju određenih organizacija u APA (Američko Psihološko udruženje) koje su se fokusirale na etnička pitanja. Njeno istraživanje je ubedilo mnoge ljude u APA da formiraju Odbor za pitanja etničkih manjina (BEMA).[1]
Bernal je dala brojne doprinose na polju psihologije. Dobila je dosta nagrada za svoj razvoj kliničkog rada dece i zbog svog iskustva sa predrasudama društva u celini, napravila je ogromnu razliku u regrutovanju Hispanaca u njenu oblast, kao i tretmanu manjina u SAD-u. Dobila je nagradu za istaknuto životno delo od APA-inog odeljenja 45, kao i nagradu APA-e za izuzetan doprinos psihologiji u javnom interesu 2001. godine.[4] Takođe je mnogo doprinela osnivanju Nacionalne asocijacije latinoameričke psihologije, sada poznate kao Nacionalno latino psihološko udruženje, gde je postala druga predsednica i na kraju blagajnica.[5] Jedno od njenih najznačajnijih dostignuća je podučavanje i mentorstvo brojnih učenika. Pomagala je svojim učenicima da se nose sa stvarima sa kojima se borila tokom svog života. Ona ima stipendije na svoje ime koje pomažu studentima manjina, posebno ženama, da pohađaju fakultet. Želela je da pomogne studentima da imaju jednake mogućnosti za napredovanje u psihologiji. Dobila je obimna priznanja od ljudi sa kojima je komunicirala, postajući inspiracija mnogim njenim sledbenicima i kolegama.[5]
Smrt[uredi | uredi izvor]
U kasnijim godinama, Bernal je imala rakom i na kraju je bila primorana da prekine svoj posao zbog narušenog zdravlja. Međutim, nastavila je da bude uticajan lider radeći sa Komisijom za etničke manjine u oblastima regrutovanja, zadržavanja i obuke, ostajući aktivan član do svoje smrti.[3] Nakon što se tri puta oporavljala od raka, dijagnostikovan joj je rak pluća i umrla je u 70. godini, 28. septembra 2001. godine.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e Vasquez, Melba J. T.; Lopez, Steve (2002). „Martha E. Bernal (1931-2001): Obituary.”. American Psychologist. 57 (5): 362—363. ISSN 0003-066X. doi:10.1037//0003-066x.57.5.362.
- ^ „Award for Distinguished Senior Career Contributions to the Public Interest: Martha Bernal.”. American Psychologist. 56 (11): 922—924. 2001. ISSN 1935-990X. doi:10.1037/0003-066x.56.11.922b.
- ^ a b v g „Martha Bernal: Life and Contributions”. faculty.webster.edu.
- ^ „George, M. (2012). Profile of Martha Bernal. Psychology's Feminist Voices Multimedxia Internet Archive.”. Feminist Voices. Arhivirano iz originala 14. 02. 2020. g. Pristupljeno 07. 03. 2024.
- ^ a b Petrillo, A. (2012). „Psychologist of the Week- Fall 2012: Martha Bernal”. Psychologist of the Week- Fall 2012. Pristupljeno 2024-03-07.
