Masakr u Dragincu

Masakr u Dragincu je naziv za masovna streljanja stanovnika Jadra koja su izvršile nemačke okupacijske snage u periodu od 14. do 19. oktobra 1941. godine za vreme Drugog svetskog rata. Tada je u selima Dragincu, Jarebicama, Velikom Selu, Cikotama, Čokešini, Novom Selu, Tekerišu, Filipovićima, Gornjim i Donjim Nedeljicama, Gornjoj i Donjoj Badanji, kao odmazda, streljano 2677 stanovnika, od male dece do žena, muškaraca i staraca, kada su spaljena čitava sela i pobijena sva stoka.^[1]

Uzroci[uredi | uredi izvor]

Posle organizovanja Jugoslovenske vojske u otadžbini i podizanja ustanka u Srbiji i formiranja NOVJ od strane Komunističke partije, širom Srbije su vršeni napadi i sabotaže na okupacijske snage, kojom su oslobađani pojedini delovi teritorije i gradovi. U tim borbenim akcijama su zarobljavani ili ubijani nemački vojnici.

Harald Turner šef upravnog štaba komandujućeg nemačkog generala u okupiranoj Srbiji, 21. septembra 1941. godine, predložio je generalu Francu Bemeu da „u akcijama odmazde” istrebljuje i žene i decu. Naglasio je da...

... deca i žene održavaju vezu, a staraju se i o snabdevanju. Prema tome mora iskusiti kaznu celokupno stanovništvo, a ne samo muškarci ...

Nemački komandant, general Franc Beme 10. oktobra je izdao naredbu da se za jednog ubijenog nemačkog vojnika strelja 100 ljudi, a za jednog ranjenog pedeset.

Komanda nemačke vojske je u jesen 1941. godine premestila 342. diviziju iz okupirane Francuske u Srbiju sa zadatkom da „uguši ustanak” i povrati oslobođenu teritoriju. Divizija je, već u to vreme, bila poznata po zverstvima i koja se posle izvršenih zločina u Mačvi, Šapcu i Loznici uputila ka Krupnju. Na mostu preko Jadra kod mesta zvanog Gajića Stena u blizini Draginca, zaustavljena je i razbijena od strane partizanskih snaga 14. oktobra 1941. godine.

Stradanje naroda[uredi | uredi izvor]

Kao odmazdu Nemci su prvo planirali da kroz poziv za deljenje objava za slobodno kretanje, skupe meštane u Draginac i posle ih streljaju. Pošto je odziv bio slab i nisu bili zadovoljni brojem ljudi koji su se odazvali, poveli su kaznenu ekspediciju po okolnim selima. Prisilno su hapsili i odvodili narod za Draginac, uz istovremeno ubijanje meštana, najviše dece, žena i staraca i paljenje njihove imovine.

Nemci su sakupljene ljude streljali, u grupama po pedeset, na dva stratišta u Dragincu, nakon čega su ih sve zatrpali u zajedničke grobnice. Ove grobnice su posle rata uređene i obeležene, a 1961. godine svi posmrtni ostaci su preneti u zajedničku spomen kosturnicu na ulazu u selo.

Zabeležena masovna zverstva[uredi | uredi izvor]

Iz Velikog Sela ubijeno je, masakrirano ili spaljeno 276 osoba, među kojima i 23 dece
U Jarebicama je ubijeno 475 osoba, među njima 13 dece, mlađe od deset godina
U Čokešini pobijeno je ili spaljeno preko 200 ljudi, a od toga 19 dece mlađe od deset godina
U Novom Selu je ubijeno desetoro dece
Na lomači u selu Koreniti spaljeno je 95 dece
U selu Cikotama ubijeno je na najzverskiji način 396 osoba, među njima i 135 dece mlađe od deset godina
U svim ovim selima od 17. do 19. oktobra pobijeno je i masakrirano 305 dece ispod deset godina uzrasta. Selo Jarebice ostalo je potpuno pusto. Iz tog sela ubijeno je 450 žitelja. Ubice u fašističkim uniformama poklale su i svu stoku i živinu u već opustelom selu.
Kad su uspeli da osvoje selo Korenitu, fašisti su napravili pravi pakao: palili su kuće i u njima starce, decu, žene. U porodici Terzić, 13 njenih članova spalili su na lomači. Milovanu Laziću su spalili suprugu i petoro dece.