Milan Kalabić

Za druge upotrebe, pogledajte Milan Kalabić (višeznačna odrednica).

Milan Kalabić
Žandarmerijski kapetan I klase Milan Kalabić sa odlikovanjima
Lični podaci
Datum rođenja	(1886-10-12)12. oktobar 1886.
Mesto rođenja	Podnovlje kod Doboja, Austrougarska
Datum smrti	22. novembar 1942.(1942-11-22) (56 god.)
Mesto smrti	nepoznato, Nacistička Nemačka Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)
Vojna karijera
Služba	1912-1942
Vojska	Vojska Kraljevine Srbije Jugoslovenska vojska Jugoslovenska vojska u otadžbini Srpska državna straža
Čin	potpukovnik
Jedinica	Šumadijska divizija Srpska državna straža
Učešće u ratovima	Prvi balkanski rat Drugi balkanski rat Prvi svetski rat Albanska pobuna 1920. Drugi svetski rat

Milan Kalabić (Podnovlje, 12. oktobar 1886 — 22. novembar 1942) bio je srpski i jugoslovenski žandarmerijski oficir, dobrovoljac u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu, pripadnik Srpske državne straže i okružni načelnik Požarevca u Drugom svetskom ratu i saradnik Jugoslovenske vojske u Otadžbini.

Njegov sin je bio Nikola Kalabić, komandant Gorske kraljeve garde Jugoslovenske vojske u Otadžbini.

Ratovi za oslobođenje i ujedinjenje

Rođen je 1886. godine u selu Podnovlju kod Doboja. Služio je kao austrougarski žandarm i podoficir na granici. Bio je oženjen Jokom.

Na početku Prvog balkanskog rata 1912. godine, Milan Kalabić je ilegalno preplivao Drinu i prijavio se kao dobrovoljac u srpskoj vojsci. Austrougarski graničari su pucali na njega i videli kako pada u reku, zbog čega su obavestili porodicu da je poginuo. U uverenju da joj je muž mrtav, nakon perioda žalosti, Joka se preudala za Nikolu Prodanovića. Kada se 1916. godine pročulo da je živ, austrougarske vlasti su Joku sa decom Nikolom, Angelinom i Nedeljkom odveli u logor Nežider u zapadnoj Austriji.

Kalabić je na Solunskom frontu unapređen u čin kapetana prve klase i postavljen na mesto komandanta jurišnog odreda u Šumadijskoj diviziji. Narednik Miladin Savić se mnogo godina kasnije u razgovoru za list Pravda, prisećao:

Gde se jurišni odred potporučnika g. Kalabića pojavi, tu se neprijatelj ne zadržava.

— Miladin Savić

Međuratni period

Odlikovan je u aprilu 1920. godine, Ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima IV stepena, za zasluge u ratovima od 1917. do 1919. godine. Preveden je u žandarmerijsku službu i uključen u gušenje Albanske pobune 1920. godine. Potom je raspoređen za komandira žandarmerijske čete u Nikšiću.

Februara 1924. godine, usled prekomerne upotrebe sile od strane žandarmerijskog kapetana Milana Kalabića i njegovih podređenih, preminuli su Šćepan Mijušković i njegov rođak Stevan, dvojica komita i organizatora Božićne pobune u Nikšiću. Njihova tela su bačena u jamu na Trebjesi i pronađena nakon tri dana. Na pitanju otkrivanja ljudi odgovornih za njihovo ubistvo, angažovao se hrvatski političar i secesionista Stjepan Radić. Kalabić je sa još trojicom podoficira uhapšen u septembru 1924. godine i najpre je procesuiran pred građanskim, a potom divizijskim sudom. Okružni sud u Nikšiću ga je 1930. godine, osudio na zatvorsku kaznu od 18 godina. Pomilovan je 1932. godine i odmah penzionisan. Srodnici Mijuškovića su pokušali da ubiju Kalabića, bacanjem dve bombe.

Na izborima 1935. kandidovao se na Hođerinoj listi za srezove derventski, dobojski i teslićki. Falsifikovao je nalog po kome bi žandarmerija trebala da mu pomogne u tome, za šta je u aprilu 1937. osuđen na 15 dana strogog zatvora i 600 dinara novčane kazne.

Simo Mijušković, brat ubijenog Šćepana, rešen da osveti krv, sačekao je Kalabića 30. jula 1940. godine po povratku od bakalina, ispred njegove zgrade u Ulici kralja Tomislava br. 64 u beogradskom naselju Kotež Neimar i na njega ispalio četiri metka. Pogođen je u levo rame, pleća, slabinu i stomak. Kalabić je uspeo da ostane pri svesti i kroz dvorište uđe u stan. Ubrzo su kola hitne pomoći došla po njega i odvezla ga u bolnicu, gde je odmah operisan. Atentatora je sustigao poštar Milutin Marković i uspeo da ga razoruža bez većih problema, budući da je već bio u godinama.

Na suđenju je Simo Mijušković odbacio da je planirao ubiti Kalabića, već da se na to odlučio toga dana prilikom slučajnog susreta na ulici. Suđenju je prisustvovao i sin Šćepana Mijuškovića. Drugo krivično veće Okružnog suda za grad Beograd je krajem septembra 1940. godine, osudilo Sima na godinu dana zatvora.

Drugi svetski rat

Milan Kalabić u uniformi Srpske državne straže i sa Ordenom Karađorđeve zvezde na grudima

Na početku Drugog svetskog rata u Jugoslaviji 1941. godine, Kalabić se pridružio Srpskoj državnoj straži, formaciji pod upravom Vlade narodnog spasa generala Milana Nedića.

Uhapšen je 3. oktobra 1942. godine od strane Gestapoa, pošto se otkrilo da je dostavljao informacije i oružje pripadnicima Jugoslovenske vojske u Otadžbini, u kojoj je bio i njegov sin major Nikola Kalabić. Nakon mučenja i saslušanja, Kalabić je streljan.

Dva meseca kasnije, u Banjički logor su odvedeni i drugi članovi porodice Nikole Kalabića.

Odlikovanja

• Spomenica na rat 1913. godine;
• Srebrna medalja za hrabrost;
• Zlatna medalja za hrabrost;
• Orden Belog orla sa mačevima V stepena;
• Orden Belog orla sa mačevima IV stepena;
• Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima IV stepena (april 1920);
• Albanska spomenica;
• Spomenica za rat oslobođenja i ujedinjenja 1914—1918. godine.

Literatura

• Tomasevich, Jozo (2002). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2. 
• Istorijski leksikon Crne Gore/Grupa autora/Daily Press-VIJESTI/Podgorica 2006.
• Pavlovic, Srdja (2008). Balkan Anschluss: The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State. Purdue University Press. ISBN 978-1-55753-465-1.