Мртвачки прсти
| Mrtvački prsti | |
|---|---|
| |
| Xylaria polymorpha | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Tip: | |
| Klasa: | |
| Potklasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | X. polymorpha
|
| Binomno ime | |
| Xylaria polymorpha (Pers.) Grev., (1824)
| |
| Sinonimi | |
| |
Mrtvački prsti ili đavolji prsti (lat. Xylaria polymorpha) je nejestiva vrsta gljive koja raste na raspadajućem drveću ili panjevima listopadnog drveća i to najčešće na bukvi ili hrastu. Saprofit je. U šumama se može pronaći tokom čitave godine. Veoma česta vrsta. Raste u grupi. Ime je dobila zbog karakterističnog izgleda koji podseća kao da prsti mrtvaca vire iz zemlje. Rod Xylaria sadrži oko 100 vrsta kosmopolitskih gljiva. Polymorpha znači "mnogo oblika". Kao što sugeriše ime, on ima veoma promenljivu, ali često karakteristično prošireno plodonosno telo (stromu) u obliku kruške, boja sličana spaljenom drvetu.
Često se ova gljiva nalazi sa mnoštvom odvojenih "prstiju", ali ponekad pojedinačni delovi mogu biti spojeni zajedno.
Opis plodnog tela[uredi | uredi izvor]
Plodno telo je dimenzija 3-8x1-4, nepravilnog oblika koji najviše podseća na buzdovan. Vrhovi mogu biti zašiljeni. Tamnosive do crne boje. Mladi primerci su svetlije, mogu biti i plavičaste boje. Površina plodnog tela je hrapava. Meso je bele boje i veoma tvrdo sa vidljivim sporonosnim šupljinama od perticijuma koji se nalazi odmah ispod kore. Peritecija sadrži sloj askusa a oni sadrže askospore. Askusi se izdužuju u ostiol koji izbacuje spore u spoljašnju sredinu. Rasejavanje spora je dugotrajan proces, ponekad je potrebno nekoliko meseci da bi završio svoj životni ciklusa, što nije uobičajena osobina među gljivama, obično je to mnogo brži proces.
Mikroskopija[uredi | uredi izvor]
Spore su 20-38 x 5-9µm, glatke, ušiljene, sa jedne strane spljošetene sa vidljivom pukotinom. Askusi su cilindrični, sa 8 spora. Parafize su končastog oblika.[1]
Hemijske reakcije[uredi | uredi izvor]
Vrhovi askusa poplave u dodiru sa Malcerovim reagensom[1]
Slike[uredi | uredi izvor]
-
Mrtvački prsti - Xylaria polymorpha. Fotografija iz Niša
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Gljive Srbije i zapadnog Balkana. Uzelac B. BGV Logic Beogad, 2009.
- Mushrooms. Phillips R. Macmillan London, 2006
- Koja je ovo gljiva? prepoznavanje, sakupljanje, upotreba.Flik M. Marso Beograd, 2010
- Atlas gljiva. Giuseppe P. Prosvejta Zagreb, 1997
