Muzika u Gruziji

Gruzija ima bogatu i još uvek živu tradicionalnu muziku, koja je prvenstveno poznata kao verovatno najstarija polifonična tradicija u hrišćanskom svetu. Budući da se nalazi na granici Evrope i Azije, Gruzija takođe sadrži širok dijapazon pevačkih stilova sa mešavinom autohtonog višeglasja, bliskoistočnog jednoglasja i evropskih harmonijskih jezika. Gruzijski izvođači su među najboljim operskim i koncertnim grupama u svetu.

Tradicionalna muzika

Izvođenje gruzijske izvorne pesme (2:42)

Gruzijski kvartet izvodi gruzijsku pesmu na aerodromu

Imate poteškoće pri redprodukciji ovog zapisa?
Pogledajte VP:Pomoć oko snimaka.

Tradicionalna izvorna muzika Gruzije se sastoji iz najmanje 15 regionalnih stilova, poznatih u gruzijskoj muzikologiji i etnomuzikologiji pod imenom muzički dijalekti. Prema rečima Edišera Garakanidzea, postoji 16 različitih stilova u Gruziji.^[1] Ovih 16 oblasti se mogu svrstati u dve grupe, istočnu i zapadnu gruzijsku grupu.

Istočnogruzijska grupa muzičkih dijalekata se sastoji iz dve najveće oblasti Gruzije, Kartli i Kaheti, nekoliko manjih severoistočnih planinskih regija, Hevsureti, Sšavi, Tušeti, Hevi, Mtiuleti i Gudamakari, kao i južnogruzijske oblasti Mesheti. Stolne pesme iz Kahetija u istočnoj Gruziji obično karakterišu dugačak burdon bas sa dva solista koji pevaju prva dva dela. Možda je najpoznatiji primer muzike u Kahetijanskom stilu patriotski "Čakrulo", koji je izabran da prati Voyager letilicu 1977. godine. Poznati izvođači iz severoistočnog regiona Kevsureti su pevači Dato Kenčiašvili i Teona Kumsiašvili.

Zapadnogruzijska grupa muzičkih dijalekata se sastoji iz centralne oblasti Imereti u zapadnoj Gruziji, tri planinske regije, Svaneti, Rača i Lečkumi, kao i tri oblasti na obali Crnog mora, Samegrelo, Gurija i Ačara. Gruzijski regionalni muzički stilovi su ponekad grupisani u planinske i ravničarske grupe. Različiti muzikolozi (Arakišvili, Čkikvadze, Maisuradze) drugačije razlikuju muzičke dijalekte. Još dve oblasti, Saingilo (na teritoriji Azerbejdžana) i Lazeti (na teritoriji Turske) ponekad se ubrajaju u karakteristike gruzijske tradicionalne muzike.

Tradicionalno vokalno višeglasje

Gruzijska izvorna muzika je pretežno vokalna i široko je poznata po svojoj bogatoj tradiciji vokalnog višeglasja. Većina istoričara se slaže da polifonija u Gruziji prethodi hrišćanstvu na teritoriji Gruzije (početak 4. veka).^[2] Svi regionalni stilovi gruzijske muzike imaju tradiciju vokalne akapela polifonije, iako jedini dostupni istorijski izvori južnih oblasti svedoče o postojanju vokalne polifonije od 20. veka.^[3]

Vokalno višeglasje koje se zasniva na ostinatu i ritmičkom burdonu, zastupljeno je u svim gruzijskim regionalnim stilovima.^[4] Osim ovih zastupljenih tehnika, javljaju se i drugi, kompleksniji oblici polifonije: polifonija pedalni burdon u istočnoj Gruziji, naročito u stolnim pesmama Kartlija i Kaketija, kao i kontrapuntalna polifonija u Ačari, Imeretiju, Samegrelu i Guriji. Zapadnogruzijska kontrapuntalna polifonija sadrži lokalni varijetet jodlanja, poznat kao Krimančuli.^[5]

Istočnogruzijsko i zapadnogruzijsko višeglasje se zasniva na upotrebi oštre disonantne harmonije (polovine, četvrtine, sedmine i devetine). Zbog široke upotrebe specifičnih akorda koji se sastoje od 3 note (C-F-G), osnivač gruzijske etnomuzikologije, Dimitri Arakišvili nazvao je ove akorde gruzijska trijada.^[6] Gruzijska muzika je takođe poznata po raznovrsnim modulacijama i neobičnim notnim promenama.

Gruzijsko višeglasno pojenje je bilo prvo na listi Remek dela usmene i nematerijalne baštine čovečanstva 2001. godine. Zatim je 2008. godine bilo prebačeno na Reprezentativnu listu nematerijalne kulturne baštine čovečanstva. Od 2011. godine se nalazi i u registru Nematerijalne kulturne baštine Gruzije.^[7]^[8]

Reference

^ Edisher Garakanidze. 1991. Musical dialects of Georgian traditional music. PhD, Tbilisi Theatrical Institute
^ Ivane Javakhishvili. 2010. The views and theories of Georgian authors. u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (editors), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 19-34
^ Valerian Magradze. 2010. On the problem of Polyphony in Meskhetian Songs u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (urednici), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 125-134
^ Tamaz Gabisonia. 2010. Criteria for Determining the Types of Polyphony of Georgian Folk Songs. u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (urednici), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 177-194
^ Dimitri Arakishvili. 1908. West Georgian folk songs. Moscow Commission of Music and Ethnography. 2. Moscow: G. Lissner and D. Sobko. (In Russian)
^ Dimitri Arakishvili. 1905. Short review of development of Georgian (Kartlian and Kakhetian) folk songs. Moscow Commission of Music and Ethnography. Vol. 1, Moscow: K. Menshov. (In Russian)
^ „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა” [Intangible Cultural Heritage] (PDF) (na jeziku: gruzijski). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. Pristupljeno 25. 10. 2017.
^ „UNESCO Culture for development indicators for Georgia (Analytical and Technical Report)” (PDF). EU-Eastern Partnership Culture & Creativity Programme. oktobar 2017. str. 82—88. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 10. 2017. g. Pristupljeno 29. 3. 2018.

Literatura

Broughton, Simon (2000). „A Feast of Songs”. Ur.: Broughton, Simon; Ellingham, Mark; McConnachie, James; Duane, Orla. World Music, Vol. 1: Africa, Europe and the Middle East. Rough Guides Ltd, Penguin Books. str. 347—350. ISBN 978-1-85828-636-5.
"Ancient Music Accompanies Ancient Wine," From the Cradle of Wine
Georgian music Gruzijska muzika različitih žanrova, biografije izvođača, tekstovi pesama, opisi izvornih pesama, zanimljivosti o istoriji gruzijske muzike.
International Research Center for Traditional Polyphony of Tbilisi State Conservatory, a UNESCO-sponsored project.
GeorgianChant.org: Gruzijsko pojenje Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. decembar 2015)

Spoljašnje veze

www.soundcloud.com/xalxuri
GeorgianChant.org: Izvor za učenje o gruzijskoj liturgijskoj muzici Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. decembar 2015)
BBC Radio 3 Audio (60 minutes): Tradicionalna višeglasna muzika i horska muzika
BBC Radio 3 Audio (60 minutes): Višeglasje u Svanetiju i jodlovanje iz Gurije
(jezik: francuski) Audio clips: Tradicionalna gruzijska muzika
www.alazani.ge
www.GeorgiaCaucasus.com
Kolekcija gruzijske muzike Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. novembar 2015)
KuzinTheCaucasus: Izveštaj o muzici sa Kavkaza

[1] Edisher Garakanidze. 1991. Musical dialects of Georgian traditional music. PhD, Tbilisi Theatrical Institute

[Javakhishvilli-2] Ivane Javakhishvili. 2010. The views and theories of Georgian authors. u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (editors), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 19-34

[3] Valerian Magradze. 2010. On the problem of Polyphony in Meskhetian Songs u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (urednici), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 125-134

[4] Tamaz Gabisonia. 2010. Criteria for Determining the Types of Polyphony of Georgian Folk Songs. u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (urednici), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 177-194

[5] Dimitri Arakishvili. 1908. West Georgian folk songs. Moscow Commission of Music and Ethnography. 2. Moscow: G. Lissner and D. Sobko. (In Russian)

[6] Dimitri Arakishvili. 1905. Short review of development of Georgian (Kartlian and Kakhetian) folk songs. Moscow Commission of Music and Ethnography. Vol. 1, Moscow: K. Menshov. (In Russian)

[7] „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა” [Intangible Cultural Heritage] (PDF) (na jeziku: gruzijski). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. Pristupljeno 25. 10. 2017.

[8] „UNESCO Culture for development indicators for Georgia (Analytical and Technical Report)” (PDF). EU-Eastern Partnership Culture & Creativity Programme. oktobar 2017. str. 82—88. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 10. 2017. g. Pristupljeno 29. 3. 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]