NPO Lavočkin
Lavočkin ili „naučno-proizvodni institut sa imenom S. A Lavočkina“ (rus. Научно-производственное объединение им. С. А. Лавочкина) je rusko državno preduzeće raketne i svemirske industrije i jedno je od glavnih igrača u razvoju ruskog svemirskog programa, kako kao projektant, tako i kao proizvođač. Preduzeće je osnovano aprila 1937. kao fabrika aviona, tj. konstrukcioni biro OKB-301 (rus. опытно-конструкторское бюро). U ovom birou su avione projektovala tri mlada inženjera, Semjon Aleksejevič Lavočkin, Vladimir Petrovič Gorbunov i Mihail Ivanovič Gudkov, te su prvi tipovi proizvedenih aviona nosili oznake LaGG (Lavočkin - Gorbunov - Gudkov). Poznat je po izrađenoj porodici borbenih aviona sa klipnim motorima za vreme Drugog svetskog rata, a kasnije po radu na raketnim sistemima. Biro je zatvoren 1960. nakon smrti glavnog konstruktora i osnivača S. A Lavočkina, ali je kasnije ponovo otvoren pod imenom NPO Lavočkin kako bi radio na međuplanetarnim letelicama (svemirskim sondama) za prikupljanje uzoraka sa površine meseca „Lunohod“, serija Luna usmeren ka Mesecu, Vega ka Veneri i dr. Danas je ova kompanija usmerena uglavnom na svemirsku tehnologiju, pa su i glavni proizvodi - kosmičke letelice i uređaji. Firma se nalazi u gradu Himki u Moskovkoj oblasti, ponekad izlazi pod imenima „Istraživačko i proizvodno udruženje Lavočkin“ ili samo „Udruženje Lavočkin“. Trenutni direktor kompanije je Valerij N. Poletski.[traži se izvor]
Konstruktori
[uredi | uredi izvor]- Aleksej Aleksejevič Dubrovin - (1937. — 1938.) glavni konstruktor
- V. P. Gorbunov, S. A. Lavočkin i M. I. Gudkov - (1939. — 1940.) glavni konstruktori
- Semjon Lavočkin - (od kraja 1940. — jun 1960.) glavni (od 1956 generalni) konstruktor
- Georgij Nikolajevič Babakin - (1965. — avgust 1971.) glavni projektant
- A. P. Milovanov - (1970. — 1987.) Direktor
- Sergej Sergejevič Kjukov - (1971. — 1977.) glavni projektant
- Vjačeslav Mihajlovič Kovtunčenko - (1977. — jul 1995.) glavni (od 1987 generalni) konstruktor, 1987. - jul 1995. Generalni direktor
- Stanislav Danilovič Kulikov - (kraj 1997.) Glavni konstruktor i direktor
- Konstantin Mihajlovič Pičhadze - (septembar 2003. — januar 2005), glavni konstruktor i izvršni direktor
- Georgij Maksimovič Poliščuk - (januar 2005), Glavni konstruktor i direktor
Avioni
[uredi | uredi izvor].jpg)
Poreklo serije lovačkih aviona Lavočkin leži u zahtevu iz 1938. godine za jednokrilnim lovcem s visokim performansama koji će u sastavu sovjetskog vazduhoplovstva zameniti dvokrilne i jednokrilne lovce starije konstrukcije. Nekoliko državnih projektnih biroa izradilo je prototipove, od kojih je prototp Lavočkina nosio bio sa oznakom I-22 i poletio u martu 1939. godine (oznaka I od „istrebitelj“ tj. lovac (rus. Истребитель). Kad su oznake promenjene u formu kojom bi se naznačili projektanti ovaj lovac je nazvan LaGG-1 (u jesen 1940. u Sovjetskom Savezu avioni su nazvani prema inicijalima imena konstruktora).[1] Drveni prvenac trojice inženjera je mnogo obećavao i odmah je LaGG-1 počeo serijski da se izrađuje još pre okončanih testiranja koja su inače pokazala da je njegov najveći nedostatak premali dolet. Zato su konstruktori brzo morali da prerade avion i da u njegova krila ugrade dodatne rezervoare za gorivo. Tako je konačno krenula serija aviona LaGG-3 i to u više fabrika odjednom.
Spisak aviona konstrukcionog biroa Lavočkin.[2]
| Prvi let | Tip | Probni pilot | Namena | Proizvodnja |
|---|---|---|---|---|
| 30.03.1940 | LaGG-1 (I-22) | A. I. Nikašin | Lovački avion | eksperimentalni |
| 23.01.1941 | LaGG-3 (I-301) | A. I. Nikašin | Lovački avion | serijski (6500) |
| 1941 | LaGG-3 M-107 | G. A. Miщenko | Lovački avion | eksperimentalni |
| 1941 | LaGG-3 tip 38 | LaGG-3 sa mitraljezom Š-37 | serijski (85) | |
| 1942 | LaGG-3 tip 33 | LaGG-3 sa topom NS-37 | serijski (15) | |
| 1942 | LaG-5 (LaGG-5) | G. A. Miщenko | LaGG-3 sa AŠ-82 | |
| 14.04.1942 | La-5 (tip 37) | Razvoj LaGG-3 sa AŠ-82 | serijski | |
| 11.1942 | La-5F (tip 39) | La-5 sa AŠ-82F | serijski | |
| La-5FN | La-5 sa AŠ-82FN | serijski (10.000) | ||
| La-5UTI | Trenažni avion | |||
| 28.04.1943 | La-5 M-71 | G. A. Miщenko | eksperimentalni | |
| 30.01.1944 | La-7 (La-120, Fin) | G. M. Šiяnov | serijski (5.753) | |
| La-7UTI | ||||
| La-7TK | tip sa turbokompresorom | eksperimentalni | ||
| 11.1944 | La-7R | A. V. Davыdov | sa motorom na tečno raketno gorivo | eksperimentalni |
| 1944-45 | La-VRD | Mlazni motor C-18 | Projekat | |
| 1946 | La-120R | sa motorom na tečno raketno gorivo | eksperimentalni | |
| 6.1946 | La-126 | Nabojno-mlazni motor | eksperimentalni | |
| 1.1946 | La-9 (La-130, Fritz) | A. A. Popov | razvojni projekat La-126 | serijski (16) |
| 130R | Projekat | |||
| pozna 1944. | La-9UTI | |||
| La-138 | La-9 sa nabojno-mlaznim motorom | eksperimentalni | ||
| 5.1947 | La-11 (La-134, Fang) | A. G. Kočetkov | Lovački avion, varijanta La-9 sa povećanim doletom | serijski (1895) |
| 11.09.1946 | La-150 | A. A. Popov | lovac mlaznjak | eksperimentalni |
| 24.07.1947 | La-150M | modifikacija tipa 150 sa mogućnošću katapultiranja sedišta | eksperimentalni | |
| 25.07.1947 | La-150F | S. F. Maškovskiй | motor sa dodatnim sagorevanjem | eksperimentalni |
| 11.1946 | La-152 | I. E. Fedorov | Lovački avion sa RD-10 | eksperimentalni |
| 1947 | La-154 | Lovački avion sa TP-1 | Projekat | |
| 01.03.1947 | La-156 | S. F. Maškovskiй | Lovački avion, motor sa dodatnim sagorevanjem | eksperimentalni |
| 1945 | 160 | presretač sa 2 Jumo-004 povešenim pod krilom | Projekat | |
| 01.06.1947 | La-160 (rus. Стрелка) | I. E. Fedorov | razvojni projekat la-152 sa strelastim krilom | eksperimentalni |
| 1946 | 162 | presretač sa motorom na tečno raketno gorivo | Projekat | |
| 1948 | La-168 | I. E. Fedorov | Lovački avion sa strelastim krilom i Vitleovim motorom | eksperimentalni |
| 1948 | La-172 | Lovački avion sa RD-500 | eksperimentalni | |
| 08.01.1948 | La-174 | I. E. Fedorov | Lovački avion sa RD-500, razvoj tipa 172 | eksperimentalni |
| 7.1948 | La-174D | Lovački avion „dubler“ 174 | eksperimentalni | |
| 1949 | La-15 Fantail | frontovski borac, serijska verzija 174D | Serija (500) | |
| 1948 | La-174TK | I. E. Fedorov | sa „tankim“ (pravim) krilom | eksperimentalni |
| 9.1948 | La-176 | I. E. Fedorov | Prvi borbeni avion u Sovjetskom Savezu koji je probio zvučni zid, razvoj tipa 168 | eksperimentalni |
| 178 | 168 sa VK-1 | |||
| 9.1949 | La-15UTI (180) | A. F. Kosыrev | Trenažni avion | serijski |
| 10.02.1951 | 190 | A. G. Kočetkov | supersonični lovac-presretač | eksperimentalni |
| 16.09.1949 | 200 | S. F. Maškovskiй | dvosed, višenamenski borbeni avion | eksperimentalni |
| 03.07.1952 | La-200B | A. G. Kočetkov | dvosed, višenamenski borbeni avion | eksperimentalni |
| 200BF | sa VK-1F | Projekat | ||
| 13.05.1953 | La-17 (201) | serijski | ||
| 1956 | La-17M (202) | bespilotna letelica | serijski | |
| 1964 | La-17MM (203) | serijski | ||
| 1959 | La-17R (204, TBR-1) | taktički špijunski avion bez posade | serijski | |
| 1965 | La-17RM (204M) | taktički špijunski avion bez posade | serijski | |
| 250 | višenamenski borbeni avion | Projekat | ||
| 16.07.1956 | La-250A | A. G. Kočetkov | dvosed, višenamenski borbeni avion | eksperimentalni |
| 325 | supersonični bombarder | Projekat |
Rakete i raketni sistemi
[uredi | uredi izvor]
Lavočkin je bio pionir u Sovjetskom Savezu u konstrukciji aviona na mlazni pogon. Nakon Drugog svetskog rata projektovali su i izradili prvi sovjetski avion koji je imao strelasta krila La-160, a potom su uspeli sa avionom La-176 da budu prvi u Sovjetskom Savezu koji su probili zvučni zid. Konstruisali su i lovac-presretač za sve vremenske uslove La-200 (1951), a 1957. La-250 „Anakonda“ borbeni avion koji je bio opremljen raketama vazduh-zemlja. Ove rakete za vojne svrhe i njihov razvoj su bile druga oblast rada konstrukcionog biroa Lavočkin.
Lavočkin je dobio odgovoran posao od vlade da stvori najnoviji raketni sistem protivvazdušne odbrane kako bi zaštitili velike industrijske centre i iznad svega grad Moskvu. Ove zadatke su ispunili u najkraćem roku, sprovedena su istraživanja, razvoj, konstrukcija, testiranje rada. I 1955. grad je dobio zaštitni „Moskovski prsten“ protivvazdušne odbrane, odnosno raketni sistem S-25 „Berkut“ sa protivavionski vođenim raketama „ZUR-205“. Više od 20 godina, rađene su različite modifikacije ove rakete koja je čuvala nebo iznad Moskve. Za rad na raketnoj odbrani, timu iz Moskvskog konstrukcionog biroa su dodeljeni „Ordeni crvene zastave za rad“ 1956.[3]
Godine 1957. izrađena je i izvršena su uspešna ispitivanja prve svetske supersonične krstareće rakete „Oluja“ (rus. Буря), opremljena sistemom nebeske navigacije, a mogla je da nosi nuklearne bombe na interkontinentalnim udaljenostima (do 8 hiljada kilometara). Ideje, konstrukciona rešenja, tehnologija, tada napredni novi materijali i svojevrsna konstrukcija „Burje“ su bile nekoliko decenija ispred svog vremena ...
Devetog juna 1960. umro je Semjon Lavolkin od srčanog udara, a odlukom vlade firma je postala ogranak biroa OKB-52 te su u tom periodu bili preusmereni da rade na stvaranju rakete za mornaricu (protiv-brodske rakete i raketnog sistema „Ametist“).
| Datum | Tip | Namena | Proizvodnja |
|---|---|---|---|
| 25.07.1951 | B-300 (205) | Raketa zemlja-vazduh srednjeg dometa | serijski |
| 1950 | G-300 (210) | Raketa | Projekat |
| 1958 | 217 | razvoj rakete zemlja-vazduh "205" | Eksperimentalna |
| 217M | Raketa zemlja-vazduh za S-25M | serijski | |
| 1958 | K-15 (275) | Raketa za avion | Eksperimentalna |
| 1957 | 350 (rus. Буря) | strateška krstareća raketa zemlja - zemlja | |
| 1955-1957 | KAR (375) | strateških krstareća raketa na nuklerni pulsni pogon | Projekat |
| 1958 | 400 | Raketa zemlja-vazduh dugog dometa | Eksperimentalna |
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Christopher Chant:II svijetski rat, Avioni, Alfa - Zagreb, 1977.
- ^ „{Samoletы OKB S. A. Lavočkina}”. Sergib.agava.ru. Arhivirano iz originala 21. 03. 2011. g. Pristupljeno 7. 3. 2013.
- ^ „Istorijat Lavočkina na strani laspace.ru”. Laspace.ru. Arhivirano iz originala 02. 02. 2013. g. Pristupljeno 7. 3. 2013.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
