Pređi na sadržaj

Nacionalni park Sapo

Koordinate: 5° 24′ 40.01″ N 8° 24′ 52.65″ W / 5.4111139° S; 8.4146250° Z / 5.4111139; -8.4146250
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Nacionalni park Sapo
IUCN kategorija II (nacionalni park)
Mapa sa lokacijom zaštićene oblasti Nacionalni park Sapo
Mapa sa lokacijom zaštićene oblasti Nacionalni park Sapo
MjestoSinoe okrug  Liberija
Najbliži gradGrinvil
Koordinate5° 24′ 40.01″ N 8° 24′ 52.65″ W / 5.4111139° S; 8.4146250° Z / 5.4111139; -8.4146250
Površina1,804 km²
Osnovano1983. godine
Upravljačko tijeloUprava za razvoj šumarstva

Nacionalni park Sapo je nacionalni park u Liberiji, stacioniran u Sinoe okrugu.[1] Predstavlja najveće zaštićeno područje oblasti prašume u celom svetu. Jedini je nacionalni park na kome se nalaze tropske kišne šume u zapadnoj Africi, uključujući Nacionalni park Tai u susednoj Obali Slonovače.[2][3][4] Bavljene poljoprivredom, zidanje, ribolov, lov i naseljavanje zabranjeni su na ovom području.[5][6]
Park je stacioniran u ekosistemu viših gvinejskim šuma i u predelu zapadnih gvinejskih šuma, prema šemi kvalifikacije za zaštitu životne sredine.[7][8][9][10]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Stvaranje i rana istorija[uredi | uredi izvor]

Godine 1976. uspostavljena je Uprava za razvoj šumarstva u Liberiji, koja upravlja i čuva šumske resurse zemlje. Godinu dana kasnije, 1977. godine formirano je Odeljenje za divlje životinje i nacionalne parkove pod vođstvom Aleksandra Peja, koji je bio na čelu do 1990. godine.[11] Do 1982. godine u Liberiji je predloženo sedam zaštićenih područja, uključujući tri nacionalna parka.[12] Od svih, 1983. godine, Nacionalni park Sapo, nazvan po lokalnom Sapo (ili Sao) plemenu formalno je stvoren od strane Narodnog odbora za spas prirode.[13][14][15][16] Od osnivanja i narednih dvadeset godina pokrivao je površinu od 1,308 km² istočno do reke Sinoe i južno od planina Putu.
Prvobitne granice Parka postavljene su i njen plan upravljanja izradilo je Odeljenje za divlje životinje i nacionalne parkove, u saradnji sa Svetskom fondacijom za prirodu, Međunarodnom unijom za zaštitu prirode i Mirovnim korpusom.[11][14]

Tokom istorije park je bio često ugrožen zbog ilegalne seče, lova, poljoprivrede i rudarstva.[17] Međutim, početkom devedesetih godina 20. veka, Svetski centar za očuvanje prirode izveštavao je da projekti ruralnog razvoja oko parka i generalno prihvatanje njegovog postojanja pomažu u smanjenju potencijalnih sukoba.[15] Do devedesetih godina, lov je bio ograničen zbog različitih inicijativa, koje je finansirala Agencija Sjedinjenih Američkih Država za međunarodni razvoj, pa su se lokalni meštani zainteresovani za očuvanje parka.[12][17]

Građanski rat u Liberiji[uredi | uredi izvor]

Tokom Prvog liberijskog građanskog rata Sapo park je pao u ruke pobunjeničkih snaga, a veliki deo infrastrukture i opreme parka je oštećen ili uništen, uključujući rehabilitacione objekte i objekat za životinje siročiće, izgrađen 1989. godine i podržan od strane organizacije Prijatelji životinja.[12][13][18] Od 33 radnika parka, najmanje trojica su poginula, a sedam njih postali izbeglice.[12][18] Broj nezakonitih izvlačenja resursa iz unutrašnjosti parka tokom perioda kontrole pobunjenika je sporan. Džon Terborh, profesor nauke životne sredine i biologije na Univerzitetu Djuk, piše da je veliki deo resursa nacionalnog parka iskorišćen.[19] Ipak, postoje izveštaji da je sečenje bilo ograničeni, a poljoprivreda i lov minimalni.[6][18][20] Vilijam Paver, službenik za pružanje pomoći u Liberiji od 1999. do 2001. godine, istakao je da je park bio dom za male grupe ljudi koji su lovili goveda kako bi preživeli.[21] Ilegalna seča i lov bili su češći nakon završetka rata, 1996. godine.[6]

Godine 2002. navodi se da je predsednik Čarls Tejlor prodao delove parka za seču, vredne nekoliko miliona američkih dolara ljudima iz drvne industrije u Hong Kongu.[22][23] Liberijski ministar za informisanje Reginald Gudridž demantovao je ove navode, naglašavajući da se u toku dvonedeljne posete nacionalnom geografskom društvu u parku nisu našli nikakvi dokazi.[24]

Posleratno stanje[uredi | uredi izvor]

Svetski fond za zaštitu divljine, flore i faune radio je sa liberijskm organima za razvoj šumarstva i Društvom za zaštitu prirode Liberije, kako bi pokrenuli inicijativu za ponovno upravljanje parkom. Uglavnom finansiran od strane Odeljenja za životnu sredinu, hranu i ruralne poslove Ujedinjenog Kraljevstva i Svetskog fonda za divlje životinje od 2000. do 2002. godine, ciljevi organizacije bili su ponovno uspostavljanje upravljanja parkom, saradnja sa lokalnim stanovništvom i izgradnja objekata u parku za njegove potrebe. Ovu inicijativu podržala je i Vitlej fondacija, koja je donirala novac za započinjanje programa praćenja velikih sisara u parku.[25] Postignut je veoma spor napredak u uspostavljanju zaštićenih područja u Liberiji. Ipak, Nacionalni park Sapo, ujedno i prvi nacionalni park Liberije dobio je odobrenje o proširenju, 10. oktobra 2003. godine, pa je njegova površina nakon proširenja bila 1,804 km².[26][27][28][29]

Mir koji je usledio nakon završetka Drugog Liberijskog građanskog rata izazvao je nove pretnje parku. Grupe boraca i civila preselile su se u park tokom poslednjih meseci sukoba. Neki su se ovde nastanili bežeći od rata, a drugi da bi se bavili poljoprivredom ili tražili zlato.[30] Priliv ljudi u park nastavio se nakon završetka rata. Veliki broj lovaca bili su bivši borci koji su ubijali životinje parka i prodavali ih kao hranu izbeglicama.[31] Do marta 2005. godine, prema podacima Misije Ujedinjenih nacija u Liberiji, u parku je živelo oko 5.000 ljudi.[30] Iako su liberijska Vlada i mirovne snage Ujedinjenih nacija uložile velike napore da rasele sve ljude iz parka, u njemu je i 2005. godine u septembru i dalje bilo ljudi.[30][31] Ulazak u park je zabranjen bez odobrenja Uprave za razvoj šumarstva.[32][32][33]

Geografija i klima[uredi | uredi izvor]

Smešten u okrugu Sinoe u jugozapadnoj Liberiji, Nacionalni park Sapo pokriva površinu od 1,804 km².[26] Granice parka čine planine Putu na severu, dok zapadnu granicu čini reka Sinoe.[17] Potpuno homogeno, ravno i vlažno zemljite u parku pokriva velika površina netaknutih šuma.[34] Jugoistočna područja nalaze se na nižim nadmorskim visinama do 100 m, dok se severni predeli nalaze na oko 400 m visine. Između grebena u višim predelima postoji veliki broj potoka i reka, a najveća u parku je reka Sinoe. Planinski venac Putu visine je 640 metara i najviša je tačka parka.[27]

U parku preovlađuje tropska klima sa temperaturama između 22-28 °C. Prosečna relativna vlažnost šume je 91%. Godišnje padavine na Basintovnu, 4 km južno od sedišta parka, u proseku su iznosile 2596 mm, prema podatica iz osamdesetih godina 20. veka.

Sušna sezona u parku traje od novembra do aprila, a kišna od maja do oktobra. Januar i decembar su meseci sa najmanje padavina, a maj i avgust sa najviše. Tokom sušne sezone mnogi manji potoci presuše, a na rekama opadne vodostaj. U kišnoj sezoni nivo reka može se povećati i do 4 metra tokom noći, kada preplavi šume u njihovoj blizini.[traži se izvor]

Flora[uredi | uredi izvor]

Liberija ima najveći preostali deo šumskog ekostitema viših gvinejskih šuma, 42%. Ostatak njih nalaze se u Obali Slonovače (28%), Gani (16%), Gvineji (8%), Sijeri Leone (5%) i Togou (1%).[34][35][35] Šume nacionalnog parka Sapo jedne su od poslednjih trošskih niskih šuma na svetu.[35] Na ovom području nalaze se najveće tropske kišne šume u zapadnoj Africi, posle područja nacionalnog parka Tai u Obali Slonovače.[4][12][14][17]

Na prostoru parka nalazi se najviše cvetnih vrsta nego bilo gde u Liberiji, sa brojnim endemskim vrstama.[36] Istraživanje parka iz 1983. godine utvrdilo je da se sastoji od 63% primarne i zrele sekundarne šume, 13% močvara, 13% sezonsko preplavljenih šuma i 11% mladih sekundarnih šuma. Šuma je bogata, sa drvećem koja može rasti visine do 70 m. Visina šumske nadstrešnice se kreće od 12-32 m, sa prosečnom visinom od 25 m. Biljne vrste pronađene u parku uključuju mahunarke, Brachystegia i vrstu Gilbertiodendron splendidum.[traži se izvor]

Fauna[uredi | uredi izvor]

Nacionalni parl Sapo je regionalni centar endemskih vrsta, na njegovom prostoru nalazi se 125 vrsta sisara i 590 vrsta ptica, uključujući afričku zlatnu mačku, drila, Malimbus ballmanni, liberijanskog mungosa, Agelastes meleagrides, Picathartes gymnocephalus i mnoge druge.[16][37][38] Park je takođe dom za vrste kao što su Civettictis civetta, Haliaeetus vocifer, Psittacus erithacus, Hylochoerus meinertzhagen, Corythaeola cristata, belogrla vidra, vodeni jelenčić, tri vrste ljuskavca, sedam vrsta majmuna, krokodile, leoparde, rode, Bucerotidae, vodomare, modrovrane i sunčane ptice.[16][21][32][39][40]
Pre formalnog osnivanja nacionalnog parka Sapo 1983. godine nije bilo sistematskog istraživanja populacije šimpanze u Liberiji". Od tada su različita istraživanja potvrdila postojanje zajedničke šimpanze Pan troglodytes prvenstveno u centru parka i zapadnim područjima, sa procjenama populacije u rasponu od 500. do 1.640 primeraka.[21][41]
Na prostoru parka popisano je sedam vrsta dujkera, a neke od njih su džentinkov dujker, zebrasti dujker, crnoleđi dujker i maksvelov dujker.[14][17][34]
U okviru parka nalazi se značajna populacija patuljastog nilskog konja koji je ugrožena vrsta i zaštićen zakonom u Liberiji.[2][42][43] U februaru 2008. godine, automatske kamere senzora za toplotu i kretanje, postavljene u nacionalnom parku Sapo, napravile su prve fotografije patuljastog nilskog konja u Liberiji.[42][44] Fotografije su potvrdile kontinuirano prisustvo vrste unutar granica parka; ranije, naučnici nisu znali da li je populacija preživela građanske ratove i kasniji lov.[44][45]
U parku je popisan i afrički slon, ugrožena vrsta, a procenjuje se da ih je osamdesetih godina 20. veka bilo čak 500, a danas ih ima dosta manje.[12][20][46][47][48][49]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Outram, Quentin (2003). „Liberia”. Africa South of the Sahara 2004. Europa Publications. str. 611—18. ISBN 978-1-85743-183-4. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  2. ^ a b „Hexaprotodon liberiensis”. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2007. International Union for Conservation of Nature. 2006. Pristupljeno 2007-12-11. 
  3. ^ Eltringham, S.K. (1993). „The Pygmy Hippopotamus (Hexaprotodon liberiensis)”. Ur.: William L. R. Oliver. Pigs, Peccaries, and Hippos: Status Survey and Conservation Action Plan. Gland, Switzerland: World Conservation Union. str. 55—60. ISBN 978-2-8317-0141-7. Arhivirano iz originala 14. 10. 2007. g. Pristupljeno 12. 12. 2007. 
  4. ^ a b Boesch, Christophe & Hedwige Boesch-Achermann (2000). The Chimpanzees of the Tai Forest: Behavioural Ecology and Evolution. Oxford University Press. str. 10. ISBN 978-0-19-850507-5. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  5. ^ Streissguth, Tom (2006). Liberia in Pictures. Twenty-First Century Books. str. 15. ISBN 978-0-8225-2465-6. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  6. ^ a b v Kahler, Peter (29. 3. 1999). „Liberia; Massive Logging and Hunting Worry Liberian Conservationist”. Africa News. AllAfrica, Inc. 
  7. ^ „Upper Guinea Forest Ecosystem”. Conservation Priority-Setting Workshop. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  8. ^ Powers, William (10. 1. 2005). „Seeing the Forest for the Peace”. The New York Times. Pristupljeno 22. 2. 2008. 
  9. ^ „Guinean Forests of West Africa”. Biodiversity Hotspots. Conservation International. Arhivirano iz originala 23. 2. 2008. g. Pristupljeno 22. 2. 2008. 
  10. ^ „Western Guinean lowland forests”. Terrestrial Ecoregions. World Wildlife Fund. Pristupljeno 4. 6. 2008. 
  11. ^ a b „Alexander Peal”. The Goldman Environmental Prize. Goldman Environmental Foundation. Arhivirano iz originala 1. 1. 2008. g. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  12. ^ a b v g d đ LaRue, Steve (12. 10. 1994). „Return to Sapo: First a founding, then a rescue of an African national park”. The San Diego Union-Tribune. str. E—1. 
  13. ^ a b Nisbett, Richard A.; Alexander L. Peal; Reginald A. Hoyt & Janis Carter (2003). „Liberia”. Ur.: Rebecca Kormos; Christophe Boesch; Mohamed I. Bakarr & Thomas M. Butynski. West African Chimpanzees: Status Survey and Conservation Action Plan (PDF). the IUCN/SSC Primate Specialist Group. IUCN. str. 89—98. ISBN 978-2-8317-0733-4. Arhivirano iz originala (PDF) 16. 11. 2009. g. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  14. ^ a b v g Oates, John F. (2002). „West Africa: Tropical Forest Parks on the Brink”. Ur.: Terborgh, John; Schaik, Carel van; Davenport, Lisa; Madhu Rao. Making Parks Work: Strategies for Preserving Tropical Nature. Island Press. str. 57—75. ISBN 978-1-55963-905-7. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  15. ^ a b World Conservation Monitoring Centre (1991). Protected Areas of the World: A review of national systems, Volume 3: Afrotropical. Gland, Switzerland and Cambridge: IUCN. str. 143. ISBN 978-2-8317-0092-2. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  16. ^ a b v Kahler, Peter (13. 11. 2000). „Liberia; Liberia's Lone National Park Under Post-war Assessment”. Africa News. AllAfrica, Inc. 
  17. ^ a b v g d Riley, Laura & Riley, William (2005). Nature's Strongholds: The World's Great Wildlife Reserves. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. str. 92. ISBN 978-0-691-12219-9. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  18. ^ a b v Jaffe, Mark (15. 10. 1994). „Phila. Zoo officials head for rain forest; they will visit West Africa with a Liberian conservationist on a mission”. The Philadelphia Inquirer. str. B01. 
  19. ^ Terborgh, John (1999). Requiem for Nature. Washington, D.C.: Island Press. str. 77. ISBN 978-1-55963-588-2. Pristupljeno 13. 12. 2007. 
  20. ^ a b LaRue, Steve (9. 11. 1994). „Strife prevents Temecula man from checking up on Liberia park”. The San Diego Union-Tribune. str. E—5. 
  21. ^ a b v Powers, William (2005). Blue Clay People: Seasons on Africa's Fragile Edge. New York and London: Bloomsbury Publishing. str. 147-49. ISBN 978-1-58234-532-1. 
  22. ^ Farah, Douglas (4. 6. 2002). „Liberian Leader Again Finds Means to Hang On; Taylor Exploits Timber to Keep Power”. The Washington Post. 
  23. ^ „Parks for sale”. Earth Island Journal. 17 (4): 6. 22. 12. 2002. ISSN 1041-0406. 
  24. ^ Goodridge, Reginald (5. 6. 2002). „Interview with Goodridge Reginald”. Q&A (intervju). Intervju sa Jim Clancy. Washington, D.C.: CNN. 
  25. ^ „Liberia's National Biodiversity Strategy and Action Plan” (PDF). Convention on Biological Diversity. str. 47. Pristupljeno 4. 6. 2008. 
  26. ^ a b „An Act for the extension of the Sapo National Park” (PDF). Ministry of Foreign Affairs. 24. 10. 2003. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  27. ^ a b „Liberia's National Biodiversity Strategy and Action Plan” (PDF). Convention on Biological Diversity. str. xv. Pristupljeno 4. 6. 2008. 
  28. ^ Sesay, Terence (13. 11. 2003). „War-torn Liberia goes green with forest protection laws”. Agence France-Presse. 
  29. ^ „Liberia's National Biodiversity Strategy and Action Plan” (PDF). Convention on Biological Diversity. str. 46. Pristupljeno 4. 6. 2008. 
  30. ^ a b v „LIBERIA: Poachers, miners, squatters leave Sapo National Park”. IRIN. 2. 9. 2005. Pristupljeno 2. 8. 2008. 
  31. ^ a b Smucker, Philip (2. 3. 2005). „Liberian gold rush threatens forest preserve”. International Herald Tribune. Pristupljeno 2. 8. 2008. 
  32. ^ a b v Clark, Matthew (16. 11. 2006). „Backstory: Entering Liberia's national park”. The Christian Science Monitor. Pristupljeno 12. 12. 2007. 
  33. ^ „Liberia”. ECOWAS.info. Pristupljeno 12. 12. 2007. 
  34. ^ a b v Peal, A. L. & K.R. Kranz (1990). „Liberia”. Ur.: Rod East. Antelopes: Global Survey and Regional Action Plans, Part 3. West and Central Africa. Gland, Switzerland: World Conservation Union. str. 47—50. ISBN 978-2-8317-0016-8. Pristupljeno 12. 12. 2007. 
  35. ^ a b v Russell, Diane; Skye Sieber (21. 11. 2005). „Preliminary Biodiversity and Tropical Forest Conservation Assessment for USAID/Liberia” (doc). Pristupljeno 3. 8. 2008. 
  36. ^ „Liberia's National Biodiversity Strategy and Action Plan” (PDF). Convention on Biological Diversity. str. 36. Pristupljeno 4. 6. 2008. 
  37. ^ Beentje, H.J. (1996). „Centres of plant diversity in Africa”. Ur.: L.J.G. van der Maesen; X.M. van der Burgt; J.M. van Medenbach de Rooy. The Biodiversity of African Plants: Proceedings, XIVth AETFAT Congress, 22–27 August 1994, Wageningen, The Netherlands. Kluwer Academic Publishers. str. 101—09. ISBN 978-0-7923-4095-9. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  38. ^ Stuart, Simon N.; Richard J. Adams, ur. (1990). Biodiversity in Sub-Saharan Africa and its Islands: Conservation, Management and Sustainable Use. Gland, Switzerland: World Conservation Union. str. 123. ISBN 978-2-8317-0021-2. Pristupljeno 11. 12. 2007. 
  39. ^ Irish, Paul (14. 3. 1989). „Otters to get deluxe suite”. Toronto Star. str. E2. 
  40. ^ Shiner, Cindy (1. 12. 1992). „Large Weapons Stockpiles Could Prolong Liberia War”. The Christian Science Monitor. str. 5. 
  41. ^ Howard, Robert (8. 5. 2007). „Sapo National Park”. EDGE of Existence programme. Zoological Society of London. Pristupljeno 6. 3. 2008. 
  42. ^ a b Owen, James (11. 3. 2008). „Pygmy Hippo Caught on Camera”. National Geographic News. Pristupljeno 2. 8. 2008. 
  43. ^ Eltringham, S.K. (1993). „Review of Priorities for Conservation Action and Future Research on Hippopotamuses”. Ur.: William L. R. Oliver. Pigs, Peccaries, and Hippos: Status Survey and Conservation Action Plan. Gland, Switzerland: World Conservation Union. str. 61—65. ISBN 978-2-8317-0141-7. Arhivirano iz originala 14. 10. 2007. g. Pristupljeno 12. 12. 2007. 
  44. ^ a b Connor, Steve (10. 3. 2008). „Mysterious pygmy hippo caught on camera at last”. The Independent. London. Pristupljeno 2. 8. 2008.  [mrtva veza]
  45. ^ Fumera Jr., Orlando (20. 3. 2008). „Rare Pygmy Hippo Found In Africa”. All Headline News. Pristupljeno 2. 8. 2008. 
  46. ^ Blanc, J. J.; R.F.W. Barnes; G.C. Craig; H.T. Dublin; C.R. Thouless; I. Douglas-Hamilton & J.A. Hart (2007). African Elephant Status Report 2007: An update from the African Elephant Database (PDF). Occasional Paper of the IUCN Species Survival Commission No. 33. Gland, Switzerland: IUCN. str. 198. ISBN 978-2-8317-0970-3. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 12. 2007. g. Pristupljeno 14. 12. 2007. 
  47. ^ Barnes, R.F.W.; G.C. Craig; H.T. Dublin; G. Overton; W. Simons & C.R. Thouless (1999). African Elephant Database 1998 (PDF). Occasional Paper of the IUCN Species Survival Commission No. 22. Gland, Switzerland: IUCN. str. 196. ISBN 978-2-8317-0492-0. Arhivirano iz originala (PDF) 11. 12. 2006. g. Pristupljeno 14. 12. 2007. 
  48. ^ Anstey, S. & Dunn, A. (mart 1991). „Forest elephants in Liberia: status and conservation”. Unpublished report to WWF. 
  49. ^ Barnes, R.F.W. & Dunn, A. (2002). „Estimating forest elephant density in Sapo National Park (Liberia) with a rainfall model”. African Journal of Ecology. 40 (2): 159—63. doi:10.1046/j.1365-2028.2002.00362.x. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Национални_парк_Сапо&oldid=26948325”