Nikola Radonja
 | Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. |
| Nikola Radonja | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Puno ime | Nikola Radonja (Radohna) Branković |
| Datum smrti | 3. decembar 1399. |
| Mesto smrti | manastir Svetog Pavla, |
| Porodica | |
| Supružnik | Jelena |
| Roditelji | Branko |
Nikola Radonja (Radohna) Branković (u monaštvu Roman i Gerasim; umro 3. decembra 1399) je bio srpski plemić. svetogorski monah i najstariji sin sevastokratora Branka Mladenovića, koji je upravljao Ohridom u doba cara Dušana (kralj 1331—1346, car 1346—1355). Kao hilandarski monah, zajedno sa Arsenijem Bagašem je oko 1380. godine od manastira Ksiropotama otkupio zapusteli manastir Svetog Pavla, koji je nakon toga obnovljen, najvećim delom sredstvima Brankovića[1].
Nikola Radonja se oko 1350. godine[2] oženio, sestrom Vukašina i Uglješe, Jelenom Mrnjavčević, sa kojom je dobio dve ćerke. Živeo je sa porodicom u Serskoj oblasti, ali se posle smrti supruge i ćerki (pre 1364.[1] ili između jeseni 1358. i jeseni 1364[2]), povlači iz svetovnog života i zamonašuje u Hilandaru kao monah Roman. Njih tri su sahranjene na Manikejskoj gori, u paraklisu crkve Svetog Nikole, a Nikola Radonja se krajem 1365. godine pominje kao maloshimnik Roman. Oko 1376/1377. godine prihvata još asketskiji način života i postaje velikoshimnik, uzevši ime Gerasim, prema istoimenom svecu iz Jordana.
Zajedno sa Arsenijem Bagašem, monahom iz Vatopeda, koji je takođe pre odlaska u manastir bio srpski vlastelin, Nikola Radonja oko 1380. godine otkupljuje od manastira Ksiropotama zapusteli manastir Svetog Pavla za 24000 aspri i počinje njegovu obnovu[2]. Do 13. novembra 1382. godine živeo je u Hilandaru[1], nakon čega je prešao u manastir Svetog Pavla, čiji je iguman najkasnije početkom 1385. godine, postao Arsenije Bagaš[2].
Posle smrti svog najmlađeg brata Vuka Brankovića, koji je umro 6. novembra 1397. godine u otomanskom zatvoru, Nikola Radonja je preuzeo njegovo telo i sahranio ga na Svetoj gori, najverovatnije u manastiru Svetog Pavla, gde je i sam živeo ili u Hilandaru[1]. Preminuo je 3. decembra 1399. godine u svetogorskom manastiru Svetog Pavla.
Porodica
[uredi | uredi izvor]Nikola Radonja Branković je rođen kao najstariji sin sevastokratora Branka Mladenovića, u braku sa nepoznatom plemkinjom. Pored njega, oni su imali još troje dece, dva sina i jednu ćerku, koja je bila najmlađe dete[1]:
- Grgur (?—pre 16.07. 1398)
- Vuk (oko 1345—6. novembra 1397)
- Teodora (Vojislava) (?—?), udata za Đorđa Topiju, gospodara Drača
Bio je oženjen Jelenom Mrnjavčević, sa kojom je imao dve ćerke, koje su umrle vrlo mlade.
Popularna kultura
[uredi | uredi izvor]Njegov lik se pojavljuje u filmu Boj na Kosovu iz 1989. godine i tumači ga Tanasije Uzunović.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2001). Srpske dinastije. Novi Sad: Plantoneum. ISBN 86-83639-01-0.
- ^ a b v g Spasić, Dušan; Palavestra, Aleksandar; Mrđenović, Dušan (1991). Rodoslovne tablice i grbovi srpskih dinastija i vlastele (prema tablicama Alekse Ivića) (na jeziku: srpski) (2. izd.). Beograd: Bata. str. 125—137. ISBN 978-86-7685-007-5. Pristupljeno 10. 10. 2023.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Spasić, Dušan; Palavestra, Aleksandar; Mrđenović, Dušan (1991). Rodoslovne tablice i grbovi srpskih dinastija i vlastele (prema tablicama Alekse Ivića) (na jeziku: srpski) (2. izd.). Beograd: Bata. str. 125—137. ISBN 978-86-7685-007-5. Pristupljeno 10. 10. 2023.
- Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2002). Rodoslovi srpskih dinastija. Novi Sad: Platoneum.
- Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2008). Srpske dinastije (2. izd.). Beograd: Službeni glasnik.