Pređi na sadržaj

Nijaski jezik

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Nijaski jezik
Li Niha
Govori se uIndonezija (ostrvo Nijas i Batu ostrva)
Broj govornika
770.000 (2000[1])
latinica
Jezički kodovi
ISO 639-2nia
ISO 639-3nia
  Nijaski jezik

Nijaski jezik je austronežanski jezik koji se govori na ostrvu Nijas i Batu ostrvima u blizini zapadne obale Sumatre u Indoneziji. Poznat je kao Li Niha svojim izvornim govornicima. Spada u podgrupu severozapadnosumatranskih jezika, koja takođe uključuje mentavajski jezik i batačke jezike.[2] U 2000. godini bilo je oko 770.000 govornika.[2]

Postoje tri glavna dijalekta: severni, centralni i južni.

Dijalekti

[uredi | uredi izvor]

Postoje sledeći dijalekti:

  1. Severni dijalekt: oblasti grada Gunungsitoli, ali i područja Alasa i Laheva.
  2. Južni dijalekt: Južni Nijas, područje Gomo, područje Telukdalam i Batu.
  3. Centralni dijalekt: područja Sirombu i Mandrehe, posebno u zapadnom Niasu.

Fonologija:

[uredi | uredi izvor]

Južni dijalekt Nijas:

Samoglasnici
  Prednji Srednji Zadnji
Zatvoreni i u
Sredina e ⟨ö⟩ ɤ o
Otvoreni a
Suglasnici
  Labijalni Zubni/ Dentalni Alveolarni/

Nadzubni

Palatalni/

Prednjonepčani

Velarni/

Zadnjonepčani

Glotalni
Nazalni m n        
Praskavi    b t

d ⟨ndr⟩ [dʳ]

⟨c⟩ [tʃ]

⟨z⟩ [dʒ]

  k

ɡ

⟨'⟩ [ʔ]
Friktivni/

Strujni

ɸ

β

s     ⟨kh⟩ [x] h
Približni ⟨ß⟩ [ʋ] l   ⟨y⟩ [j] w  
Trepereći ⟨mb⟩ [ʙ] r        

Gramatika

[uredi | uredi izvor]

Nijaski jezik je ergativni-apsolutni jezik.[3] Ovi jezici dele među sobom određeni obrazac koji se odnosi na predmete glagola.[3]

U nijaskom jeziku nema prideva, tu funkciju su preuzeli glagoli.

Nijaski pokazuje mutacije suglasnika na početku imenica i neke druge vrste reči, u cilju da pokaže padež. Nekoliko suglasnika je podloženo mutaciji kao što je prikazano u donjoj tabeli. Kada reč počinje sa samoglasnikom, slovo n ili g dodaje se pre samoglasnika; izbor n ili g je leksički uslovljen. (Na primer, öri ~ nöri  je 'selo federacija', a öri ~ göri je 'narukvica'[3]).

Mutacije
Osnovni oblik Mutacija
f v
t d
s z
c
k g
b mb
d ndr
Samoglasnik n+samoglas.g+samoglas.

Ostali suglasnici se ne menjaju. Nemutirana forma se koristi u citiranju. Mutirani oblik se pojavljuje samo na prvoj imenici u imeničkoj frazi. Koristi se za:

  • apsolutivni slučaj (sa prelaznim glagolom, samo u glavnoj rečenici, a sa neprelaznim glagolom, u zavisnim)
  • posednik (samo imenice; zamenice uzimaju genitivnu formu)
  • predmet većine predloga (zamenice uzimaju genitivnu formu)

Pored toga što je oblik citiranja, nemutirani oblik se koristi za:

  • ergativni slučaj
  • oba argumenta u zavisnoj prelaznoj rečenici
  • sa löna- "da ne postoji"
  • nakon nekih predloga (kao što je " faoma" sa (instrumentalom))

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Nias at Ethnologue (18th ed., 2015)”. 
  2. ^ a b "Nias" - Ethnologue
  3. ^ a b v Adelaar, K.A.; Himmelmann, N. (2005). "The Austronesian Languages of Asia and Madagascar."

Literatura

[uredi | uredi izvor]