Nurija Pozderac
| nurija pozderac | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 Nurija Pozderac | ||||||
| Lični podaci | ||||||
| Datum rođenja | 15. januar 1892. | |||||
| Mesto rođenja | Cazin, Osmansko carstvo | |||||
| Datum smrti | 12. jun 1943. (51 god.) | |||||
| Mesto smrti | Dragoš-Sedlo, kod Tjentišta, Kraljevina Jugoslavija (ND Hrvatska) | |||||
| Profesija | učitelj | |||||
| Delovanje | ||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | |||||
| U toku NOB | potpredsednik Izvršnog odbora AVNOJ-a | |||||
| Odlikovanja |
| |||||
Nurija Pozderac (Cazin, 15. januar 1892 — Dragoš-Sedlo, kod Tjentišta, 12. jun 1943) bio je učitelj, političar i senator Kraljevine Jugoslavije, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i potpredsednik Izvršnog odbora AVNOJ-a.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 15. januara 1892. godine u Cazinu. Njegov otac Mustafa-aga Pozderac, bio je jedan od poslednjih aga Turskog carstva u Cazinskoj krajini.
Nurija je najpre bio učitelj, a kasnije se počeo baviti politikom. Bio je član Jugoslovenske muslimanske organizacije (JMO). Godine 1935. je na listi udružene opozicije izabran za narodnog poslanika u Narodnoj skupštini Kraljevine Jugoslavije iz cazinskog sreza.
Posle okupacije Jugoslavije i stvaranja Nezavisne Države Hrvatske (NDH), 1941. godine, nije se mirio sa ustaškom politikom ubijanja i proterivanja Srba i Jevreja u Bosni i Hercegovini. Od strane Džafer-bega Kulenovića, predsednika JMO mu je bilo ponuđeno mesto ministra u Vladi NDH, ali je to odbio. Tokom 1941. godine povezao se sa partizanima i priključio se Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP). Kao veoma uticajna i poznata ličnost među narodom Cazinske krajine 1942. godine je bio izabran za predsednika Narodnooslobodilačkog odbora (NOO) u Cazinu. Bio je učesnik i na Prvom zasedanju Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Jugoslavije, održanom 26. i 27. novembra u Bihaću. Na ovom zasedanju je izabran za potpredsednika Izvršnog odbora AVNOJ-a.
Bio je učesnik Četvrte neprijateljske ofanzive poznate kao bitka na Neretvi, marta 1943. godine. Tokom Pete neprijateljske ofanzive poznate kao bitka na Sutjesci, 8. juna 1943. godine bio je ranjen prilikom bombardovanja u šumi kod katuna Duži na planinskoj visoravni Vučevo, iznad Sutjeske. Nekoliko dana kasnije, 12. juna 1943. godine je od zadobijenih rana preminuo na Dragoš-Sedlu, za vreme pokreta za Tjentište.
Za zasluge u Narodnooslobodilačkom ratu Ukazom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) posthumno je 25. septembra 1944. odlikovan Ordenom narodnog oslobođenja, a 26. jula 1945. Ordenom zasluga za narod prvog reda.[1]
Njegov grob na Dragoš sedlu, koji se nalazi u okviru memorijalnog kompleksa Dolina heroja u nacionalnom parku Sutjeska, bio je veoma posećeno turističko mesto, tokom postojanja SFRJ, koje su posećivale brojne školske ekskurzije i drugi posetioci. Njegova porodična kuća u Cazinu je marta 2009. godine proglašena za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Memorijalna ustanova za žrtve i heroje holokausta „Jad Vašem“ iz Izraela je 2012. godine Nuriji i njegovoj supruzi Devleti posthumno dodelila nagradu medalju „Pravednik među narodima“ i Povelju časti[2] jer su 1941. godine spasili grupu Jevreja, koja je uspela da pobegne iz transporta za ustaški koncentracioni logor Jasenovac.
Porodica[uredi | uredi izvor]
Nurija i njegova supruga Devleta, imali su osmoro dece — četiri sina i četiri kćeri. Zajedno sa Nurijom u trenutku smrti, bio je njegov sin Sead, koji je tada bio partizanski borac, a kasnije lekar. Unuk Nurijine ćerke Sadete je Vuk Jeremić, srpski političar i diplomata, bivši ministar inostranih poslova Republike Srbije i bivši predsednik Generalne skupštine OUN.[3] Takođe iz brojne porodice Pozderac, potekli su i braća Hamdija i Hakija, koji su obavljali visoke državne i partijske funkcije u SFRJ i SR BiH. Oni su bili deca Nurijinog rođenog brata Mehmeda Mehe.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Službeni list FNRJ 95/45” (PDF). www.slvesnik.com.mk. 7. 12. 1945. str. 1025.
- ^ Medalja pradedi i prababi Jeremića (B92, 11. novembar 2012), Pristupljeno 9. 4. 2013.
- ^ Nurija Pozderac bio je pradedo Vuka Jeremića Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. februar 2013), Pristupljeno 9. 4. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mala enciklopedija Prosveta tom II. Beograd: Prosveta. 1978. COBISS.SR 445959
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49300743
Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije — AVNOJ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Članci vezani za Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije i pokrajinska antifašistička veća i skupštine | |||||
| zasedanja |  | ||||
| većnici | |||||
| organi | |||||
| ličnosti | |||||
| zemaljska veća | |||||
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
