Oklopna armija Afrika
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Oklopna armija Afrika | |
|---|---|
 Amblem nemačke Oklopne armije Afrika. | |
| Deo | Vermahta |
| Komandanti | |
| Komandant | Ervin Romel |
| Komandant 2 | Georg Štume |
Oklopna armija Afrika (nem. Panzerarmee Afrika) predstavlja vojnu formaciju nemačkog Vermahta tokom Drugog svetskog rata.
Tokom leta 1941. godine, kako se nemačko vojno angažovanje u severnoj Africi povećavalo, javila se potreba da postojeći Nemački afrički korpus preraste u složeniju i veću vojnu formaciju. Tako je Nemački afrički korpus, zajedno sa italijanskim jedinicama pod nemačkom komandom prerastao u oklopnu grupu, armiju i na kraju grupu armija:
- Oklopna grupa Afrika, (Panzergruppe Afrika) od avgusta 1941. do januara 1942.
- Oklopna armija Afrika, (Panzerarmee Afrika) od januara 1942. do oktobra 1942.
- Nemačko-italijanska oklopna armija, (Deutsch-Italienische Panzerarmee) od oktobra 1942. do februara 1943.
- Grupa armija Afrika, (Heeresgruppe Afrika) od februara 1943. do maja 1943.
Oklopna grupa Afrika
[uredi | uredi izvor]
Nakon prve kampanje u severnoj Africi, tokom koje je nemački general Romel, tada komandant Nemačkog afričkog koprusa, bio tehnički pod komandom Italijana, nemačka Vrhovna komanda Vermahta odlučila je da formira širu komandnu strukturu u Africi. Tako je nastala Oklopna grupa Afrika koja je 15. avgusta 1941. godine aktivirana pod Romelovom komandom, a komanda nad Nemačkim Afričkim korpusom predata je generalu Ludvigu Krivelu.
Ratni put
[uredi | uredi izvor]Oklopna grupa Afrika je odmah po svom formiranju, septembra 1941. godine napredovala ka egipatskoj granici. Novembra iste godine borila se u Marmarici da bi decembra 1941. bila prinuđena da se povuče nazad u Kirenajku. Time se njeno povlačenje nije završilo. Januara 1942. godine nakon borbi oko Adždabije povukla se na liniju odbrane Marada-Marsa i oko Brege da bi se dopunila i izvršila kontranapad kojim je Romel povratio Kirenaiku.
Sastav
[uredi | uredi izvor]- septembar 1941. - Nemački Afrički korpus, italijanski XXI korpus i u rezervi - nemačka 15. oklopna divizija;
- oktobar 1941. - Nemački Afrički korpus i XXI korpus;
- decembar 1941. - Nemački Afrički korpus, italijanski X korpus, XXI korpus, italijanski XX motorizovani korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija Afrika i italijanska 55. divizija „Savona“ ("Savona").
Komandant
[uredi | uredi izvor]
- general oklopnih trupa (od 24. januara 1942. general-pukovnik) Ervin Romel (1. septembar 1941 — 30. januar 1942)
Oklopna armija Afrika
[uredi | uredi izvor]Oklopna grupa Afrika je 30. januara 1942. godine promenila naziv u Oklopna armija Afrika (Panzerarmee Afrika) s obzirom da je štab oklopne grupe već bio armijskog nivoa.
Ratni put
[uredi | uredi izvor]Učestvovala je u ponovnom zauzimanju (februar 1942) i odbrani južne pustinje u Kirenajci (februar-mart 1942), borbama na liniji odbrane kod Gazale (maj-jun 1942), osvajanju utvrđenog „neosvojivog“ Tobruka (jun 1942), progonu savezničkih snaga do egipatske granice, zauzimanju savezničke linije odbrane kod Mursa Matruha i u prvoj bici kod El Alamejna (jul 1942).
Sastav
[uredi | uredi izvor]- januar 1942. - Nemački Afrički korpus, italijanski X korpus, italijanski XXI korpus, italijanski XX motorizovani korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 90. laka divizija Afrika i italijanska 55. divizija „Savona“ (Savona)
- februar 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 90. laka divizija Afrika;
- mart 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus i XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica");
- april 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija Afrika;
- maj 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi italijanske 25. i 60. divizija;
- jun 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica");
- jul 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi italijanska 132. oklopna divizija „Ariete“ ("Ariete") i italijanska 133. oklopna divizija „Litorio“ ("Littorio");
- avgust 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija „Afrika", 132. okl. divizija „Ariete“ ("Ariete") i 133. okl. divizija „Litorio“ ("Littorio");
- septembar 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica").
Komandanti
[uredi | uredi izvor]- general-pukovnik (od 21. juna 1942. generalfeldmaršal) Ervin Romel (30. januar - 20. septembar 1942)
- general oklopnih trupa Georg Štume (20. septembar - 1. oktobar 1942)
Nemačko-italijanska oklopna armija
[uredi | uredi izvor]Oklopna armija Afrika je u oktobru 1942. godine, nakon poraza kod El Alamejna, preimenovana u Nemačko-italijansku oklopnu armiju.
Ratni put
[uredi | uredi izvor]Nakon formiranja, Nemačko-italijanska oklopna armija učestvovala je u drugoj bici kod El Alamejna (oktobar-novembar 1942), da bi se posle velikog poraza povukla sa egipatske granice i napustila Kirenajku (novembar 1942). Od novembra 1942. do februara 1943. godine konstantno se povlačila na zapad pokušavajući da uspostavi novu liniju odbrane sve do tunisko-tripolitanske granice.
Sastav
[uredi | uredi izvor]- oktobar 1942. - Nemački Afrički korpus, italijanski X korpus, italijanski XXI korpus, italijanski XX motorizovani korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 90. laka divizija „Afrika";
- novembar 1942. - Nemački Afrički korpus, X korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi 90. laka divizija Afrika, italijanska 17. pešadijska divizija „Pavia“ ("Pavia") i italijanska 136. motorizovana divizija „Đovani Fašisti“ ("Giovani Fascisti");
- februar 1943. - Nemački Afrički korpus, XXI korpus, XX mot. korpus „Marmarika“ ("Marmarica") i u rezervi nemačka 164. pešadijska divizija i nemačka Ramkeova padobranska brigada.
Komandanti
[uredi | uredi izvor]- general oklopnih trupa Georg Štume (1. - 24. oktobar 1942)
- generalfeldmaršal Ervin Romel (24. oktobar 1942 — 22. februar 1943)
Grupa armija Afrika
[uredi | uredi izvor]Dana 23. februara 1943. godine od jedinica Nemačko-italijanske armije i ljudstva organizacionog štaba „Tunis“, a u cilju stavljanja mnogobrojnih nemačkih i italijanskih jedinica pod jedinstvenu komandu radi skraćivanja lanca komandovanja na severnoafričkom ratištu, formirana je Grupa armija Afrika.
Ratni put
[uredi | uredi izvor]Trenutak formiranja grupe armija Afrika bio je veoma nepovoljan za Nemce i Italijane. I pored uspeha u operacijama „Jutarnji vazduh“ i „Prolećni povetarac“, u kojima su naspram gubitka svojih 2.000 Saveznicima uništili 10.000 vojnika, Nemci i Italijani nisu bili u stanju da tako brzo, poput svojih neprijatelja, nadoknade gubitke i popune svoje jedinice. I pored inicijalnog uspeha u bici koja je dobila ime po prolazu oko kojeg je vođena (Bitka za Kaserinski prolaz), Romel je morao da opozove dalje napredovanje na zapad i svu pažnju skoncentriše na jug i na napad protiv britanske 8. armije duž britanske odbrambene linije Maret. Poražen i na južnom sektoru Romel je otputovao za Nemačku gde je tražio izvlačenje svoje grupe armija u Italiju na šta je dobio negativan odgovor. Na njegovo mesto je postavljen general Hans-Jirgen fon Arnim koji je uspevao da odoli totalnom uništenju sve do 12. maja 1943. godine kada su u Tunisu snage sila osovine kapitulirale. Ovim je i okončano prisustvo Nemačke i Italije u severnoj Africi.
Sastav
[uredi | uredi izvor]- nemačka Peta oklopna armija (u severnom Tunisu) i italijanska Prva armija (u južnom Tunisu)
Komandanti
[uredi | uredi izvor]- generalfeldmaršal Ervin Romel (23. februar - 9. mart 1943)
- general-pukovnik Hans-Jirgen fon Arnim (9. mart - 12. maj 1943)
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Wendel, Marcus (2004). "Panzer-Armee Afrika". Retrieved May 7 2005.
- "164. leichte Afrika-Division". German language article at www.lexikon-der-wehrmacht.de. Retrieved May 7 2005.
- "Deutsches Afrika-Korps (DAK)". German language article at www.lexikon-der-wehrmacht.de. Retrieved May 7 2005.
- "Panzergruppe Afrika / Panzerarmee Afrika / Deutsch-Italienische Panzerarmee". German language article at www.lexikon-der-wehrmacht.de. Retrieved May 7 2005.
- Pipes, Jason. "Heeresgruppe Afrika". Retrieved May 12 2005.
- "Heeresgruppe Afrika". German language article at www.lexikon-der-wehrmacht.de. Retrieved May 12 2005.
