Palata Jildiz
| Palata Jildiz | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Istanbul,  Turska
|
| Status | završena |
| Sagrađena | 1880. |
Jildiz Palata (tur. Yıldız Sarayı) je ogroman kompleks bivših carskih osmanskih paviljona i vila u Istanbulu u Turskoj, izgrađen u 19. i početkom 20. veka. Sultan i njegov dvor su ga koristili kao prebivalište krajem 19. veka.
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Jildiz palata, što znači „Zvezdana palata“, sagrađena je 1880. godine, a koristio ju je osmanski sultan Abdul Hamid II.[1] Područje palate prvobitno je bilo prekriveno prirodnim šumama i postalo je carsko imanje tokom vladavine sultana Ahmeda I (1603-1617). Razni sultani posle Ahmeda I uživali su da provode odmor ovde, a sultani Abdulmedžid I i Abdul Aziz su ovde izgradili dvorce.
Krajem 19. veka, sultan Abdul Hamid II napustio je palatu Dolmabahče, jer se plašio pomorskog napada na palatu, koja se nalazi na obali Bosforskog moreuza. Proširio je palatu Jildiz i naredio poznatom italijanskom arhitekti Rajmondu D'Aroncou da izgradi nove zgrade u kompleksu palate. Kada se tamo preselio, palata je postala četvrto sedište osmanske vlade (prethodne su bile Stara palata Eski Saraj u Jedrenu, palata Topkapi i Palate Dolmabahče u Istanbulu).
Izgled[uredi | uredi izvor]
Palata je kompleks zgrada, uključujući državne apartmane Bujuk Mabejn, paviljon (kiosk) Šale, paviljon Malta, paviljon Čadir, pozorište i operu Jildiz, muzej palate Jildiz i carsku fabriku porcelana. Vrtovi palate Jildiz takođe su popularno javno mesto među stanovnicima Istanbula. Kroz ovu baštu most povezuje palaču Jildiz sa palatom Čiragan na Bosforu.
Državni stanovi[uredi | uredi izvor]
Vladini službenici koji su radili za Abdula Hamida II imali su svoje kancelarije u ovoj zgradi.
Šale kiosk[uredi | uredi izvor]
Sultanova rezidencija bila je u kiosku ili paviljonu Šale. Zgrada ima dva sprata i podrum, a izgrađena je od mešavine drveta i kamena. Građena je u tri faze. Prvi deo je izgrađen 1870-ih i dizajniran je da podseća na švajcarsku planinsku kuću, pa otuda i ime Šale. Vinston Čerčil i Šarl de Gol bili su među posetiocima ovog dela palate. Drugi odeljak je dodat 1889. godine za smeštaj kajzera Vilhelma II, koji je bio prvi strani monarh koji je posetio Carigrad. Tokom ove faze dodat je Sedefli salon. Naziv potiče od široke upotrebe sedefa koji je pokrivao gotovo sve njegove površine. Na plafonu se nalaze i detaljno oslikani pejzaži. Treći deo je takođe izgrađen za kajzera Vilhelma II 1898. godine. Prijemna sala je izgrađena tokom ovog perioda i ostaje najimpresivnija prostorija u celom paviljonu Šale. Na podu je jedan tepih čija je površina veća od 400 kvadratnih metara i ručno ga je tkalo 60 tkača. Elegantne karakteristike sale uključuju pozlaćeni plafon i velika ogledala. Abdul Hamid II je bio vešt stolar i zapravo je sam izradio neke delove nameštaja koji se mogu naći u paviljonu Šale.
Kiosk Malta[uredi | uredi izvor]
Kiosk Malta, koji je dizajnirao arhitekta Sarkis Baljan, je paviljon koji se nalazi u parku Jildiz na severnoj strani zida koji odvaja palatu Jildiz. Postoje i dva paviljona za posmatranje i odmaranje u šumarku, zadnjem vrtu palate Širagan iz doba Abdula Aziza I. Poreklo imena nije sigurno: tokom osmanske ere određeni delovi palata nazivali su se po imenima osvojenih mesta ili važnih bitaka, pa je ovo ime dato nakon opsade Malte 1565. godine; opsada koju je Osmansko carstvo izgubilo od malteških vitezova. Turci Osmanlije nikada nisu osvojili Maltu.
Suđenje Midhat-paši odvijalo se u šatoru iza paviljona.
Kiosk Čadir[uredi | uredi izvor]
Izgradio ga je sultan Abdul Aziz (1861–76), koji ga je koristio kao zatvor. Danas se u njoj nalaze kafić i restoran.
Pozorište i opera Jildiz[uredi | uredi izvor]
Izgradio ga je Sultan Abdul Hamid II 1889. godine, na kupolastom plafonu ima zvezde, što upućuje na ime palate Jildiz, što znači Zvezdana palata. Pošto niko nije smeo da okrene leđa sultanu, položaj sultanove balkonske lože značio je da sedišta u prvom redu nikada nisu bila korišćena.
Muzej palate Jildiz[uredi | uredi izvor]
Ovo je nekada bila stolarska radionica Abdul Hamida II, a sada se koristi za izlaganje umetničkih i drugih predmeta iz palate.
Carska fabrika porcelana[uredi | uredi izvor]
Otvorena 1895. godine, fabrika je izgrađena da zadovolji potrebe viših klasa u keramici u evropskom stilu. Činije, vaze i tanjiri koje je proizvodila često su predstavljali idealizovane prizore Bosfora. Zgrada ima zanimljiv izgled po tome što podseća na evropski srednjovekovni zamak.
Sadašnja upotreba[uredi | uredi izvor]
Po završetku Osmanskog carstva, palata je korišćena kao luksuzni kazino pre nego što je pretvorena u gostinsku kuću za posete šefova država i kraljevskih porodica. Danas je to muzej i njegove bašte se mogu koristiti za privatne prijeme, poput Istambulskog sajma antikviteta u dvorani Silahane (Oružara), koji se obično održava u novembru. Kancelarija Organizacije islamske saradnje u Istanbulu takođe se nalazi u okviru palate Jildiz.
Palata se nalazi u istanbulskoj četvrti Bešiktaš. Više nije otvorena za javnost i više nije muzej. Sada je koristi predsednik.[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Palata Jildiz -
Palata Jildiz - sedefni salon -
Palata i park Jildiz -
Malta kiosk -
Čadir kiosk (šator kiosk) -
Sahat-kula -
Jildiz park -
Jildiz park
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „The luxurious palaces of the Ottoman Empire”. DailySabah. Pristupljeno 2018-01-22.
- ^ „Istanbul’s Yıldız Palace ‘allocated’ for Turkish president - Turkey News”. Hürriyet Daily News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-01-16.
- Eyewitness Travel Guides: Istanbul. 124-125
- Points from Turkey
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Önder Küçükerman, Nedret Bayraktar, Semra Karakaţli. Yıldız Porcelain in National Palaces Collection. TBMM, Istanbul, 1998.
- Vahide Gezgör, Feryal Irez. Yıldız Palace Chalet Kasr-ı Hümayunu. TBMM, Istanbul, 1993.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
