Paolo Veroneze

Paolo Veroneze (Kaljari)
Lični podaci
Datum rođenja	1528
Mesto rođenja	Verona, Mletačka republika
Datum smrti	19. april 1588.(1588-04-19) (59/60 god.)
Mesto smrti	Venecija, Mletačka republika
Umetnički rad
Pravac	Renesansa
Epoha	Slikarstvo renesanse
Regija	Italijansko slikarstvo
Uticaji od	Koređa • Mikelanđela
Uticao na	Velsakeza • Rubensa • Delakroa
Najvažnija dela	Svadba u Kani • Gozba u Levijevoj kući

Paolo Veroneze (pravo ime: Paolo Kaljari, ital. Paolo Cagliari/Caliari, Paolo Veronese; 1528 — Venecija, 19. april 1588) je venecijanski slikar iz epohe renesanse, odnosno manirizma. On je poreklom je iz Verone, po kojoj je dobio nadimak Veroneze.

Sa Ticijanom i Tintoretom se smatra jednim od trojice velikih slikara pozne renesanse. Njegove slike su poznate po narativnim i dramatičnim iluzionističkim prikazima na ogromnim formatima, po bogatoj arhitekturi u pozadini, i po svetlu i blistavom koloritu, kao što su Venčanje u Kani (1563) i Gozba u kući Levija (1573). Uključen sa Ticijanom, za generaciju starijim, i deceniju starijim Tintoretoom, Veronez je jedan od „sjajnog trija koji je dominirao venecijanskim slikarstvom cinkvecenta“ i kasne renesanse u 16. veku. Poznat kao vrhunski kolorista, a nakon ranog perioda sa manirizmom, Paolo Veroneze je razvio naturalistički stil slikanja, pod uticajem Ticijana.

Njegova najpoznatija dela su složeni narativni ciklusi, izvedeni u dramatičnom i živopisnom stilu, prepuni veličanstvenih arhitektonskih postavki i blistave scenografije. Posebno su poznate njegove velike slike biblijskih gozbi, prepune likova, naslikane za trpezarije manastira u Veneciji i Veroni, a bio je i vodeći venecijanski slikar plafona. Većina ovih dela ostaje in situ, ili bar u Veneciji, a njegova zastupljenost u većini muzeja uglavnom je se sastoji od manjih dela poput portreta koji ga ne pokazuju uvek u najboljem ili najtipičnijem obliku.

Oduvek su ga cenili zbog „hromatskog sjaja njegove palete, raskoši i osećajnosti njegove upotrebe četkica, aristokratske elegancije njegovih figura i veličanstvenosti njegovog prizora“, ali se smatralo da njegov rad „ne dozvoljava izražavanje dubokog, ljudskog ili uzvišenog“, i među „velikom trojkom“ moderna kritika ga je često najmanje ceni. Bez obzira na to, „mnogi od najvećih umetnika ... mogu se ubrojiti među njegove poštovaoce, uključujući Rubensa, Vata, Tijepola, Delakroa i Renoara“.

Životi i rad

Spuštanje Isusa, c. 1547

Rođenje i imena

Veroneze je svoje prezime dobio po svom rodnom mestu Verone, tada najvećeg poseda Venecije na kopnu. Popis stanovništva u Veroni svedoči da je Veroneze rođen negde 1528. godine u porodici kamenorezaca, ili spezapreda na venecijanskom jeziku, zvanog Gabriel, i njegove supruge Katerine. On je bio njihovo peto dete. U to vreme je bilo uobičajeno da se prezimena preuzimaju iz očeve profesije, te je stoga Veroneze bio poznata kao Paolo Spezapreda. On je kasnije promenio ime u Paolo Kalijari, jer je njegova majka bila vanbračna ćerka plemića po imenu Antonio Kalijari. Njegova najranija poznata slika je „P. Kalijari F.”, što je „prva poznata instanca u kojoj je koristio ovo prezime”, a nakon što je nekoliko godina u Veneciji koristio „Paolo Veroneze”, nakon oko 1575. godine nastavio je da potpisuje svoje slike kao „Paolo Kalijari”. Pre 20. veka često su ga zvali „Paolo Veroneze” da bi ga razlikovali od drugog slikara iz Verone, „Alesandra Veroneza”, danas poznatog kao Alesandro Turki (1578–1649).

Mladost

Obraćenje Marije Magdalene , c. 1548

Do 1541. godine Veroneze je bio šegrt kod Antonija Badila, koji je kasnije postao njegov tast, a 1544. bio je šegrt Đovanija Frančeska Karota; oboje su bili vodeći slikari u Veroni. Oltarska slika koju je Badil slikao 1543. godine uključuje upečatljive odlomke koji su najverovatnije bili delo njegovog petnaestogodišnjeg šegrta; Veronezov prevremeni talenat ubrzo su prevazišao nivo radionice i on 1544. više nije radio pod Badilom. Iako obučen u kulturi manirizma koji je tada bio popularan u Parmi, ubrzo je razvio sopstvenu sklonost za ozareniju paletu.

U kasnim tinejdžerskim godinama slikao je dela za važne crkve u Veroni, a 1551. godine mletački ogranak važne porodice Giustinijani iznajmio ga je da oslika oltarsku sliku njihove kapele u crkvi San Frančesko dela Vigna, koja je tada bila u potpunosti obnovljena po dizajnu Jakopa Sansovina. Iste godine radio je na uređenju vile Soranzo blizu Treviza, sa svojim veronezškim kolegama Điovanijem Batistom Zelotijem i Anselmom Kanerijom. Ostali su samo fragmenti tih fresaka, ali se smatra da su bili važni za utvrđivanje njegove reputacije. Opis Karla Ridolfija skoro vek kasnije pominje da je jedna od mitoloških tema bila Darijeva porodica pred Aleksandrom, retka tema u Veronezovom najvećem tretmanu svetovne istorije, koja se sada nalazi u Nacionalnoj galeriji u Londonu.

Radne prakse

Pored plafonskih kreacija i zidnih slika, Veroneze je izradio i oltarske slike (Posvećenje Svetog Nikole, 1561–62, Londonska Nacionalna galerija), slike na mitološke teme (Venera i Mars, 1578, njujorški Metropoliten muzej umetnosti), i portreti (Portret dame, 1555, Luvr). Sačuvan je značajan broj kompozicionih skica perom, tušem, studija figura kredom, kjaroskuro modeli i rikordi.

Vodio je porodičnu radionicu, uključujući svog mlađeg brata Benedeta (1538–1598), kao i njegove sinove Karla i Gabrijela, i njegovog nećaka Luiđija Benfata (takođe zvanog dal Friso; 1559–1611), koja je ostala aktivna desetak godina nakon njegove smrt u Veneciji 1588. godine, potpisujući njihovo delo sa „Haeredes Pauli” („naslednici Paola”), i nastavljajući da koriste njegove crteže. Prema Nikolasu Peniju, „izgleda da je uloga radionice stalno rasla, a posle 1580. retko je da možemo da budemo sigurni da je Veroneze bila jedina ruka uključena“. Među njegovim učenicima bili su njegov savremenik Đovani Batista Zeloti, a kasnije Đovani Antonio Fazolo, Sigismondo de Stefani i Anselmo Kaneri. Porodica Kalijari se nastavila i jedan drugi Paolo Kalijari je 1888. objavio prvu monografiju o svom pretku.

Veroneze je bio jedan od prvih slikara čije su crteže tokom njegovog života bili traženi među kolekcionarima.

Galerija slika

• 
  Svadba u Kani, 1562–1563. Luvr
• 
  Gozba u Levijevoj kući, platno iz 1573.
• 
  Darijeva porodica pred Aleksandrom (1565–1570). Ulje na platnu, 236,2cm × 475,9 cm, Nacionalna galerija u Londonu.

Literatura

• Freedberg, Sydney J. (1993). Pelican History of Art, ur. Painting in Italy, 1500–1600. Penguin Books Ltd. str. 550—60. 
• Penny, Nicholas, National Gallery Catalogues (new series): The Sixteenth Century Italian Paintings, Volume II, Venice 1540–1600, National Gallery Publications Ltd. 2008. ISBN 1857099133.
• Rearick, W. R.: The Art of Paolo Veronese 1528–1588, National Gallery of Art, 1988
• Rosand, David, Painting in Sixteenth-Century Venice: Titian, Veronese, Tintoretto, 2nd ed 1997, Cambridge UP. ISBN 0521565685.
• Watson, Peter; Wisdom and Strength, the Biography of a Renaissance Masterpiece, Hutchinson. 1990. ISBN 009174637X.
• Ilchman, Frederick, et al., Titian, Veronese, Tintoretto: Rivals in Renaissance Venice, MFA Publications, Museum of Fine Arts, Boston. 2009. ISBN 978-0878467396.
• Salomon, Xavier F., Veronese, National Gallery London. 2014. ISBN 978-1857095531.
• Beard, David and Kenneth Gloag. (2005). Musicology: The Key Concepts. New York: Routledge. .
• Cristofi, Renato Brancaglione. Architectural Orientalism in São Paulo - 1895 - 1937. 2016. São Paulo: University of São Paulo online, accessed July 11, 2018
• Fields, Rick (1992), How The Swans Came To The Lake. A Narrative History of Buddhism in America, Shambhala 
• Harding, James, Artistes Pompiers: French Academic Art in the 19th Century, Academy Editions. 1979. ISBN 0-85670-451-2.
• C F Ives, "The Great Wave: The Influence of Japanese Woodcuts on French Prints", The Metropolitan Museum of Art. 1974. ISBN 0-87099-098-5.
• Gabriel, Karen & P.K. Vijayan (2012): Orientalism, terrorism and Bombay cinema, Journal of Postcolonial Writing, 48:3, 299–310
• Gilchrist, Cherry (1996), Theosophy. The Wisdom of the Ages, HarperSanFrancisco 
• Gombrich, Richard (1996), Theravada Buddhism. A Social History From Ancient Benares to Modern Colombo, Routledge 
• Holloway, Steven W., ed. (2006). Orientalism, Assyriology and the Bible. Hebrew Bible Monographs, 10. Sheffield Phoenix Press. 2006. ISBN 978-1-905048-37-3.
• Johnson, K. Paul (1994), The masters revealed: Madam Blavatsky and the myth of the Great White Lodge, SUNY Press, ISBN 978-0-7914-2063-8 
• King, Donald and Sylvester, David eds. The Eastern Carpet in the Western World, From the 15th to the 17th century, Arts Council of Great Britain, London. 1983. ISBN 0-7287-0362-9.
• Lavoie, Jeffrey D. (2012), The Theosophical Society: The History of a Spiritualist Movement, Universal-Publishers 
• Mack, Rosamond E. (2001). Bazaar to Piazza: Islamic Trade and Italian Art, 1300–1600. University of California Press. ISBN 0-520-22131-1. 
• McMahan, David L. (2008), The Making of Buddhist Modernism, Oxford University Press, ISBN 9780195183276 
• Meagher, Jennifer. Orientalism in Nineteenth-Century Art. In Heilbrunn Timeline of Art History. New York: The Metropolitan Museum of Art, 2000–. online, accessed April 11, 2011
• Michaelson, Jay (2009), Everything Is God: The Radical Path of Nondual Judaism, Shambhala 
• Nochlin, Linda, The Imaginary Orient, 1983, page numbers from reprint in The nineteenth-century visual culture reader,google books, a reaction to Rosenthal's exhibition and book.
• Rambachan, Anatanand (1994), The Limits of Scripture: Vivekananda's Reinterpretation of the Vedas, University of Hawaii Press 
• Renard, Philip (2010), Non-Dualisme. De directe bevrijdingsweg, Cothen: Uitgeverij Juwelenschip 
• Said, Edward W. (1978). Orientalism. New York: Pantheon Books. ISBN 0-394-74067-X. ).
• Sinari, Ramakant (2000), Advaita and Contemporary Indian Philosophy. In: Chattopadhyana (gen.ed.), "History of Science, Philosophy and Culture in Indian Civilization. Volume II Part 2: Advaita Vedanta", Delhi: Centre for Studies in Civilizations 
• Sund, July (2019). Exotic: A Fetish for the Foreign (na jeziku: engleski). Phaidon. ISBN 978-0-7148-7637-5. 
• Taruskin, Richard (1997). Defining Russia Musically. Princeton University Press. ISBN 0-691-01156-7. 
• Tromans, Nicholas, and others, The Lure of the East, British Orientalist Painting, Tate Publishing. 2008. ISBN 978-1-85437-733-3.

Spoljašnje veze

• Paolo Veroneze na Artsiklopediji
• Biografija
• Art view; Homage to a Gentleman of Verona
• Veronese biography on Web Gallery of Art with link to images of many of his paintings
• Paolo Caliari – Biographical article in the 1911 Catholic Encyclopedia
• Gallery at Museum Syndicate Архивирано на сајту Wayback Machine (3. март 2016)