Papska država

Ne poistovećivati sa Vatikanom.

Papska država Stato della Chiesa
Zastava Grb
Papska država 1815. posle Napoleonovih ratova
Geografija
Kontinent		Evropa
Regija		Apenini
Prestonica		Rim
Društvo
Službeni jezik		latinski, italijanski, oksitanski
Religija		Rimokatolička
Politika
Oblik države		Teokratska apsolutistička monarhija
— Papa		Papa Stefan II (prvi)
		Papa Pije IX (poslednji)
Istorija
Postojanje
— Osnivanje		754.
— Ukidanje		1870.
Događaji
— Osnivanje		754.
— Nezavisnost od Svetog rimskog carstava		1177.
— Kraj Papske države		20. septembar 1870.

Papska država ili Papske zemlje (ital. Stato della Chiesa) je ime istorijske italijanske države koja je postojala od 754. do 1870. Službeni naziv bio je Patrimonium Sancti Petri. Grad Vatikan je minijaturna država naslednik Papske države.

Istorija

Rana istorija

Pipin Mali je sredinom 8. veka osvojio veći deo severne Italije i poklonio prostor bivšeg Ravenskog egzarhata rimokatoličkom papi Stefanu II. Ovaj istorijski akt je poznat kao Pipinov poklon. Karlo Veliki je 781. kodifikovao i odredio teritorije na kojima Papa ima suverenitet. Teritorija je obuhvatala Rim i okolinu, ali i Ravenu, Pentapolis i Vojvodstvo Benevento, Toskanu, Korziku, Lombardiju i još neke gradove. Saradnja papstva i Karolinške dinastije je kulminirala 800. kada je Papa Lav III krunisao Karla Velikog za prvog germanskog „Cara Rimljana“ (Augustus Romanorum). Međutim, u prva tri veka postojanja Papske države, Papa nije imao efektivnu kontrolu nad celom državom, niti je bilo jasno da li je Papska država nezavisna u odnosu na Sveto rimsko carstvo.

U 10. veku, car Oton I je sklopio ugovor sa Papom po kojem je Papskoj državi potvrđen suverenitet i nezavisnost. Ovo pitanje je i dalje ostalo predmet sukoba papstva i carstva, sve do oko 1300. kada je nezavisnost Pape prevagnula.

Od 1305. do 1378, Pape su stanovale u Avinjonu, u južnoj Francuskoj. Papska država je tada samo formalno bila pod njihovom kontrolom. Grad Avinjon je bio deo Papske države, i ostao njen posed sve do Francuske revolucije.

Papska država na vrhuncu moći

Tokom Renesanse, teritorija Papske države se proširila, najviše pod Papama Aleksandrom VI i Julijem II. Pape su postale jedne od najvažnijih italijanskih svetovnih vladara, pored svoje uloge u Crkvi. U praksi, većinom papskih poseda su vladali mesni prinčevi. Tek u 16. veku su Pape uspostavile potpunu kontrolu nad svojim teritorijama.

Na vrhuncu teritorijalne ekspanzije, u 18. veku, Papska država je obuhvatala većinu centralne Italije: Lacij, Umbriju, Marku, Ravenu, Feraru, Bolonju i delove Romanje. Takođe je uključivala enklave u južnoj Italiji i okolinu Avinjona u Francuskoj.

Doba revolucija

U periodima 1796—1800. i 1808—1814, francuska revolucionarna armija je pretvorila Papske posede u Rimsku republiku, a kasnije u deo Francuske.

Italijanski nacionalni revolucionari su 1849. proglasili Rimsku republiku, dok je Papa Pije IX pobegao iz Rima. Francuske trupe Luj Napoleona Bonaparte i Austrije su porazile revolucionare i vratile Papu na vlast.

Ujedinjenje Italije — kraj Papske države

Godine 1860, država ujedinitelj Italije — Sardinija, pripojila je Bolonju, Feraru, Umbriju, Marku i Benevento Italiji. Ove teritorije su bile približno dve trećine Papske države. Pod papskom kontrolom je ostao region Lacij u okolini Rima. Tako je pokrenuto Rimsko pitanje, t. j. pitanje suvereniteta nad gradom Rimom.

Papski suverenitet u Rimu je štitio francuski garnizon. Ovaj garnizon se povukao jula 1870. zbog izbijanja Francusko-pruskog rata. U septembru, Italija je objavila rat Papskoj državi i osvojila Rim 20. septembra. Papa Pije IX se povukao iz svoje uobičajene rezidencije Palate Kvirinale u Vatikan i proglasio se zarobljenikom.

Kasnije, 1929, Papa Pije XI formalno se odrekao poseda Papske države i potpisao Lateranski sporazum sa Italijom, kojim je formirana država Grad Vatikan. Ova država je suverena teritorija Svete Stolice, koja je sama po sebi subjekt međunarodnog prava.

Literatura

•  Ovaj članak uključuje tekst iz publikacije koja je sada u javnom vlasništvu: Herberman, Čarls, ur. (1913). „States of the Church”. Katolička enciklopedija. Njujork: Robert Eplton. 
• Chambers, D. S. (29. 9. 2006). Popes, Cardinals and War: The Military Church in Renaissance and Early Modern Europe. Bloomsbury Academic. ISBN 1-84511-178-8. CS1 održavanje: Format datuma (veza). [sic]
• De Cesare, Raffaele (1909). The Last Days of Papal Rome. London: Archibald Constable & Co. 
• De Grand, Alexander J. (2004). Fascist Italy and Nazi Germany: The "fascist" Style of Rule. Psychology Press. ISBN 978-0415336314. 
• Domenico, Roy Palmer (2002). The Regions of Italy: A Reference Guide to History and Culture. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0313307331. 
• Elm, Kaspar; Mixson, James D. (2015). Religious Life between Jerusalem, the Desert, and the World: Selected Essays by Kaspar Elm. BRILL. ISBN 978-9004307780. 
• Fischer, Conan (2011). Europe between Democracy and Dictatorship: 1900 - 1945. John Wiley & Sons. ISBN 978-1444351453. 
• Gross, Hanns (2004). Rome in the Age of Enlightenment: The Post-Tridentine Syndrome and the Ancien Régime. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-0521893787. 
• Hanlon, Gregory (2008). The Twilight Of A Military Tradition: Italian Aristocrats And European Conflicts, 1560-1800. Routledge. ISBN 978-1135361433. 
• Hanson, Paul R. (2015). Historical Dictionary of the French Revolution (2nd izd.). Rowman & Littlefield. str. 252. ISBN 978-0810878921. „Comtat Venaissin and Avignon were annexed by France.” 
• Kleinhenz, Christopher (2004). Medieval Italy: An Encyclopedia. Routledge. ISBN 978-1135948801. 
• Levillain, Philippe (2002). The Papacy: Gaius-Proxies. Psychology Press. ISBN 978-0415922302. 
• Luther, Martin (1521). Passional Christi und Antichristi. Reprinted in W.H.T. Dau. At the Tribunal of Caesar: Leaves from the Story of Luther's Life. 1921. . St. Louis: Concordia. (Google Books)
• Menache, Sophia (2003). Clement V. Cambridge, England: Cambridge University Press. str. 142. ISBN 978-0521521987. 
• Roessler, Shirley Elson; Miklos, Reny (2003). Europe 1715-1919: From Enlightenment to World War. Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0742568792. 
• Ruggiero, Guido (2014). The Renaissance in Italy: A Social and Cultural History of the Rinascimento. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-1316123270. 
• Spielvogel, Jackson J. (2013). Western Civilization: A Brief History (8th izd.). Cengage Learning. ISBN 978-1133606765. 
• Treadgold, Warren T. (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford University Press. ISBN 978-0804726306. 
• Tucker, Spencer C. (2009). A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East [6 volumes]. ABC-CLIO. ISBN 978-1851096725. 
• Waley, Daniel Philip (1966). Rearder, Harry, ur. „A Short History of Italy: From Classical Times to Present Day”. University Press. „1332 John XXII vicars.” 
• Watanabe, Morimichi (2013). Izbicki, Thomas M.; Christianson, Gerald, ur. Nicholas of Cusa – A Companion to his Life and his Times. Ashgate Publishing. ISBN 978-1409482-536. 
• Adiele, Pius Onyemechi (2017). The Popes, the Catholic Church and the Transatlantic Enslavement of Black Africans 1418-1839. Georg Olms Verlag. .
• Aradi, Zsolt. (1955). The Popes The History Of How They Are Chosen Elected And Crowned. Farrar, Straus And Cudahy. 

Bauer, Stefan (19. 12. 2019). The Invention of Papal History: Onofrio Panvinio between Renaissance and Catholic Reform. Oxford University Press. ISBN 9780198807001. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

• Buttler, Scott; Dahlgren, Norman; Hess, David (1997). Jesus, Peter & the Keys: A Scriptural Handbook on the Papacy. Santa Barbara: Queenship. ISBN 978-1-882972-54-8. 
• Chadwick, Owen (1981). The Popes and European revolution. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-826919-9. . covers 1789 to 1815
• Chadwick, Owen (1998). A history of the popes, 1830-1914. Oxford University Press. , scholarly. A history of the popes, 1830-1914. 1998. ISBN 978-0-19-826922-9. 
• Collins, Roger (2009). Keepers of the Keys: A History of the Papacy. Basic Books. ISBN 978-0-465-01195-7. 
• Coppa, Frank J (2014). The Papacy in the Modern World: A Political History.  online review
• Coppa, Frank J. ed. The great popes through history: an encyclopedia (2 vol, 2002) The great popes through history : An encyclopedia. 2002. 
• Duffy, Eamon (2006). Saints & Sinners (3 izd.). New Haven Ct: Yale Nota Bene/Yale University Press. ISBN 978-0-300-11597-0. 
• Fletcher, Stella (2017). The Popes and Britain: a history of rule, rupture and reconciliation. Bloomsbury Publishing. .
• Lascelles, Christopher (2017). Pontifex Maximus: A Short History of the Popes. Crux Publishing Ltd. .
• Mcbrien, Richard (1997). Lives of the Popes: The Pontiffs from St. Peter to John Paul II. San Francisco: Harper SanFrancisco. ISBN 978-0-06-065304-0. 
• McCabe, Joseph (1939). A History of the Popes. London.: Watts & Co. 
• Maxwell-Stuart, P. (1997). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy over 2000 Years. London: Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-01798-2. 
• Norwich, John Julius (2011). Absolute Monarchs: A History of the Papacy. Random House NY. ISBN 978-1-4000-6715-2. , popular history
• O’Malley, S.J., John W. The Jesuits and the Popes: A Historical Sketch of Their Relationship (2016)
• Pennington, Arthur Robert (1882). Epochs of the Papacy: From Its Rise to the Death of Pope Pius IX. in 1878. G. Bell and Sons. 
• Rendina, Claudio (2002). The Popes: Histories and Secrets. Washington: Seven Locks Press. ISBN 978-1-931643-13-9. 
• Schatz, Klaus (1996). Papal Primacy from its Origins to the Present. Collegeville, MN. .
• Schimmelpfennig, Bernhard (1992). The Papacy. New York. 
• Toropov, Brandon (2002). The Complete Idiot's Guide to the Popes and the Papacy. Indianapolis: Alpha Books. ISBN 978-0-02-864290-1. , popular history
• Vaughan, Herbert (2018). The Medici Popes. Jovian Press. .
• Barraclough, Geoffrey (1979). The Medieval Papacy. New York: Norton. ISBN 978-0-393-95100-4. 
• Dunn, Geoffrey D., ed. The bishop of Rome in late antiquity (Routledge, 2016), scholarly essays.
• Housely, Norman (1986). The Avignon Papacy and the Crusades. Oxford University Press. .
• Larson, Atria, and Keith Sisson, eds (2016). A Companion to the Medieval Papacy: Growth of an Ideology and Institution. Brill. CS1 održavanje: Višestruka imena: spisak autora (veza)CS1 održavanje: Tekst viška: spisak autora (veza) online
• Moorhead, John (2015). The Popes and the Church of Rome in Late Antiquity. Routledge. 
• Noble, Thomas F.X. “The Papacy in the Eighth and Ninth Centuries.” New Cambridge Medieval History, v. 2: c. 700-c.900, ed. Rosamund McKiterrick (Cambridge University Press, 1995).
• Robinson, Ian Stuart (1990). The Papacy, 1073-1198: Continuity and Innovation. Cambridge. .
• Richards, Jeffrey (1979). Popes and the Papacy in the Early Middle Ages, 476-752. London. .
• Setton, Kenneth M. The Papacy and the Levant, 1204-1571 (4 vols. Philadelphia, 1976-1984)
• Sotinel, Claire. “Emperors and Popes in the Sixth Century.” in. The Cambridge Companion to the Age of Justinian, ed. Michael Maas. Cambridge University Press. 2005. .
• Sullivan, Francis (2001). From Apostles to Bishops: The Development of the Episcopacy in the Early Church. New York: Newman Press. ISBN 978-0-8091-0534-2. 
• Ullmann, Walter (1960). A short history of the papacy in the Middle Ages. 

Spoljašnje veze

• Papal States Coinage
• WHKMLA Historical atlas: here the page offering numerous links to maps of/containing Italy