Park prirode Mali Bosut
| Park prirode Mali Bosut | |
|---|---|
IUCN kategorija V (zaštićeni krajolik/morski pejzaž) | |
 | |
  | |
| Najbliži grad | Šid,  Srbija |
| Koordinate | 45° 3′ 18.63″ N 19° 7′ 37.75″ E / 45.0551750° S; 19.1271528° I |
| Osnovano | 2024. godine |
Park prirode Mali Bosut je park prirode u AP Vojvodini, u zapadnom delu Srema i prvi na teritoriji opštine Šid.[1] Zaštićeno područje se prostire duž administrativne granice sa republikom Hrvatskom.
Na osnovu predloga Ministarstva zaštite životne sredine, Vlada Republike Srbije je usvojila na sednici 1. februara 2024. Uredbu o proglašenju parka prirode Mali Bosut.[1]
Odlike
[uredi | uredi izvor]Područje koje se predlaže za zaštitu obuhvata ostatke nekada široko rasprostranjenih prirodnih staništa koja su uticajem čoveka značajno izmenjena u proteklih 150 godina. Za razliku od većine drugih reka i vodotoka na teritoriji Vojvodine, na kojima su sprovedeni zahvati na uređenju toka, vodotok Bosut je u celini zadržao svoj izvorni oblik čineći prostranu celinu vodenih i vlažnih tipova staništa, prioritetnih za zaštitu na nacionalnom i međunarodnom nivou. Usled savremenog načina gazdovanja šumama, retkost predstavljaju i stari šumski kompleksi hrasta lužnjaka neposredno uz tok Bosuta koji obiluju mrtvim drvetom u različitim fazama raspadanja, neophodnim za razvoj larvenih oblika saproksilnih vrsta od međunarodnog i nacionalnog značaja. Navedeni ostaci prirodnih staništa u kulturnom predelu agrarnog tipa imaju ulogu šumsko-vodenog ekološkog koridora koji obezbeđuje očuvanje biodiverziteta i opstanak strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta na ovom području.
Zaštićeno područje smešteno je na aluvijalnoj ravni reka Save i Bosuta koja predstavlja najmlađi i najniži geomorfološki oblik. Aluvijalna ravan je nastala taloženjem materijala (pesak, šljunak i mulj) koji je donosila Sava tokom holocena ili aluvijuma. Pri formiranju reljefa aluvijalne ravni celokupnog prostora najveći uticaj imala je reka Sava. Severno od današnjeg korita Save je korito Bosuta a južno je korito Zasavice. Obe ove reke su preuzele korito od reke Save koja se povukla u današnje granice što znači da je tim koritima nekada proticala Sava. Na području aluvijalne ravni Bosuta oblici fluvijalnog reljefa su ređi i manje izraženi u odnosu na Zasavicu što ukazuje na to da je Sava prvo napustila korito kojim teče Bosut.[2]
Fluvio-barski reljef obuhvata oblike nastale kombinovanim dejstvom fluvijalnog i barskog procesa. Fluvio-barsko dno Panonskog basena predstavlja napušteni oblik smenjenog fluvio-barskog dna koji je izdvojen po samom dnu Panonskog basena. To je bio prostor na kome su se formirale vodene površine prisustvom viška vode. Prema tome deponovanje eolske prašine vršeno je u vodenoj, rečno-barskoj sredini a nakon njihovog isušivanja eolska prašina i peskovi su deponovani na suvom tlu.[2]
Kategorija zaštićenog područja
[uredi | uredi izvor]Zaštićeno područje obuhvata severozapadni deo donjeg toka reke Bosut u dužini od 8km, ušće kanalisane Rastovačke bare i šume Draganovci i Kablarovac.[3] Vodotok Bosut sa svojim obalnim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog i nacionalnog izuzetnog značaja i prirodno dobro svrstano u prvu kategoriju zaštite u površini od 282 ha.[1] Područje prirodnog dobra nema međunarodni status zaštite.[4]
Biljni i životinjski svet
[uredi | uredi izvor]Prisutna vodena, močvarna, priobalna i šumska staništa ovog područja predstavljaju stanište za sto trideset i jedan takson viših biljaka, dvadeset i šest vrsta sisara, dvadeset i sedam vrsta beskičmenjaka, jedanaest vrsta vodozemaca, devet vrsta gmizavaca, sto osamnaest vrsta ptica, šezdeset i dve vrste planktona i šesnaest vrsta riba od kojih je veliki broj strogo zaštićenih vrsta.[5][6] Na području su pronađene i dve nove, zaštićene biljne vrste.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v „„MALI BOSUT“ | Opština Šid”. sid.rs. Pristupljeno 2024-05-17.
- ^ a b Đurčić, Radovan; Bućko, Slobodan; Karafilović, Đorđe; Sabol, Eugen; Radišić, Živan (1984). Opština Šid: geografska monografija. Institut za geografiju Prirodno-matematičkog fakulteta.
- ^ „Ministarstvo zaštite životne sredine”.
- ^ Park prirode "Mali Bosut" PREDLOG ZA STAVLjANjE POD ZAŠTITU KAO ZAŠTIĆENOG PODRUČJA I KATEGORIJE (PDF). Novi Sad: Pokrajinski zavod za zaštitu prirode. 2023.
- ^ Srbibija, Republika. „Vlada Srbije usvojila Uredbu o proglašenju parka prirode "Mali Bosut"”. bosut.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-05-17.
- ^ „Park prirode Mali Bosut”.
