Pero Pirker
| pero pirker | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 5. jul 1927. |
| Mesto rođenja | Varaždin, Austrougarska |
| Datum smrti | 1. avgust 1972. (45 god.) |
| Mesto smrti | Zagreb, SR Hrvatska, SFR Jugoslavija |
| Profesija | pravnik |
| Delovanje | |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1943—1945. |
Pero Pirker (Varaždin, 5. jul 1927 – Zagreb, 1. avgust 1972)[1][2] bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske. Bio je jedan od hrvatskih prolećara.
Biofgrafija
[uredi | uredi izvor]Rođen je u Varaždinu 1927. godine, u nemačkoj porodici koja se doselila iz Austrije početkom 19. veka. Otac mu je bio sudija, pa je porodica neko vreme isprva živela u Otočcu, gde mu je bila dodeljena služba. Majka Elizabeta bila je poreklom iz bogate varaždinske bankarske porodice Grčević. Pero Pirker se tokom školovanja u varaždinskoj gimnaziji uključio u rad gradskog SKOJ-a. Godine 1943. priključio se Narodnooslobodilačkoj borbi.[1] Nakon rata, u Zagrebu je upisao i diplomirao pravo.[1]
Ubrzo nakon sticanja diplome postao je partijski rukovodilac i poslanik u Skupštini grada Zagreba. Nakon Većeslava Holjevca, bio je predsednik Skupštine Zagreba od 1963. do 1967. godine.[3] Bio je zaslužan za brzu i efikasnu organizaciju spasavanja i zbrinjavanja građana stradalih tokom velike poplave reke Save u Zagrebu 1964. godine. Za stradale u poplavi sagrađena su nova naselja Botinec i Retkovec te novi kvartovi u Trnskom, Sigetu, Zapruđu, Sopotu i na Knežiji, ukupno 26.000 novih stanova. sagrađeno je preko 30 novih škola, te šest novih dečijih vrtića. Radi sprečavanja novih poplava sagrađeno je 30 kilometara nasipa uz Savu.[4]
Tokom njegovog mandata Zagreb se ubrzano razvijao kao moderno urbano središte socijalističke Hrvatske. Donesen je moderni urbanistički plan s projekcijama da će Zagreb imati 950.000 stanovnika, iako ih je tada imao oko 560.000. Sagrađeni i nova cesta Zagreb–Sisak, novi železnički most na Savi i veliki nadvožnjak preko pruge kod Velike Gorice, novi terminal i produljena pista zagrebačkog aerodroma na Plesu, sportski centar na Sveticama te poligon za umetno klizalište na Šalati. Sagrađeno je i više od 270 novih prodavnica širom grada te lanac robnih kuća „Nama” u Dubravi, Trešnjevci, Trnskom i na Kvaternikovu trgu. Sagrađeni su i novi veliki magazini na Žitnjaku te dovršena sljemenska žičara. Otvoren je Tehnički muzej i započeta gradnja najvećeg studentskog naselja na Savi te planiranje sportsko-rekreacionog centra na Jarunu. Iz centra grada iseljeno je nekoliko industrijskih postrojenja, a sagrađena su i nova: pogoni Plinare s udvostručenim kapacitetom proizvodnje, vodocrpilište u Maloj Mlaki, „Plivin” pogon za proizvodnju geomicina, Fabrika transformatora u Jankomiru, Fabrika ulja na Žitnjaku, Fabrika „Janko Gredelj“, Mesna industrija „Sljeme“ i Agrokokina velika farma za proizvodnju jaja.[4]
Nakon završetka gradonačelničkog mandata, bio je sekretar Izvršnog komiteta Centralnog komiteta SK Hrvatske od 1969. godine.[1] Na toj funkciji dočekala su ga politička previranja u Hrvatskoj poznata kao Hrvatsko proleće. Pokret je naprasno prekinut tokom 30. novembra i 1. decembra 1971. na sednici Izvršnog komiteta SKH u Karađorđevu, te 1. i 2. decembra iste godine na 21. sednici Predsedništva SKJ. Ostavke su nakon te sednice podneli Savka Dabčević-Kučar, Miloš Žanko, Miko Tripalo, Pero Pirker, Marko Koprtla i Janko Bobetko.
Bio je bolestan od raka. Na prvom plenumu Hrvatske lige za borbu protiv raka izabran je za predsednika. Hrvatska je liga samostalno uspostavila međunarodne kontakte te samostalno postala članicom Međunarodne udruge za borbu protiv raka.[4]
Preminuo je u zagrebačkoj bolnici 1972. godine. Njegov je golemi sprovod bio manifestacija protiv suzbijanja Hrvatskog proleća.[1]
Danas po njemu nose ime ulice u Sesvetskom Kraljevcu i u Slavonskom Brodu.[5]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d Hrvatski leksikon L-Ž, 1997., 1. izd.
- ^ „Imehrvatsko.net”.
- ^ „Službene stranice Grada Zagreba”. Arhivirano iz originala 13. 02. 2012. g. Svi gradonačelnici
- ^ a b v Zagreb moj grad Marijan Lipovac: Pero Pirker podignuo je Zagreb nakon poplave
- ^ „Karta Zagreba”. Arhivirano iz originala 28. 03. 2016. g. Odvojak Pere Pirkera