Petar Karić
Petar Karić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1838. |
| Mesto rođenja | Markovac kod Velike Plane, Srbija |
| Datum smrti | 10. jun 1871. (32/33 god.) |
| Mesto smrti | Kragujevac, Srbija |
Petar Karić (Markovac,[a] 1838 — Kragujevac, 10. jun 1871) bio je prvi upravnik prve učiteljske škole u Srbiji. Na mesto upravnika je postavljen Ukazom kneza Mihaila, a na dužnost je zvanično stupio 3. novembra 1870. godine. Škola je počela sa radom na Svetog Savu 1871.[2]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Petar Karić je rođen 1838. godine u selu Markovac okolini Kragujevca (tadašnja Kragujevačka Jasenica ili Gornja Jasenica[3]). Kršten je u crkvi u obližnjem Bukoviku. Petrovom ocu bilo je ime Dmitar, pa se kao dete prezivao Dmitrović, da bi kasnije promenio prezime u Karić. Osnovnu školu završio je u Bukoviku, a gimnaziju u Kragujevcu. Želeo je da se upiše na vojnu akademiju, ali je zakasnio sa prijavom za upis. Zato je otišao na školovanje u Odesu (Rusija). Kasnije je na Univerzitetu u Kijevu studirao prirodne i pedagoške nauke. Po završetku studija u Kijevu je postavljen za profesora Vojne škole. Oženio se ćerkom ruskog univerzitetskog profesora. Zbog slabog zdravlja krajem 1860-ih se sa ženom vraća u Srbiju, u Beograd.[4] Po povratku u Srbiju dolazi na mesto prvog upravnika Učiteljske škole u Kragujevcu, prve takve škole u Srbiji.[1] Međutim, na tom položaju ostao je manje od godinu dana. Umro je 10. juna 1871. godine.[5]
Upravnik prve učiteljske škole u Srbiji
[uredi | uredi izvor]Među mladim Srbima školovanim u Rusiji Petar Karić važio je za „jedinog koji je po povratku u otadžbinu govorio srpski ne mešajući ruskih reči u srpsku besedu”.[4] Zato nije bilo čudno što je knez Mihailo, odlučivši da otvori prvu školu za obrazovanje učiteljskog kadra, pozvao ovog talentovanog mladog intelektualca da bude njen upravnik. Karić je na dužnost zvanično stupio 3. novembra 1870.
Jedan od njegovih zadataka kao upravnika bio je i da pripremi nastavni program i okupi profesore sposobne da ga ostvare.
Srpski književnik, publicista, etnograf i akademik Milan Milićević, u svom delu Dodatak pomeniku od 1888. Znameniti ljudi u srpskoga naroda koji su preminuli do kraja 1900. g. o njemu piše: „Karić je bio nastavnik temeljno spreman za svoju službu i od prirode vrlo darovit čovek”,[4] dok Jovan Miodragović za njega kaže: “Petar Karić je ostavio o sebi kod učenika takvu uspomenu kao da su sve vrline bile usredsređene u njemu. On je bio ne samo izvrstan predavač nego je pazio da i ostali nastavnici predaju razumljivo i jasno. Zato je bio uveo javne časove...”. On naglašava i „veliku otvorenost Petra Karića, njegovo prijateljstvo i silnu ljubav i prema učenicima i prema nauci, narodu i školi”.[5]
Počasti
[uredi | uredi izvor]Na Alfa BK Univerzitetu, prvom privatnom univerzitetu u Srbiji, Institut za strategijske studije i razvoj[6] nosi ime upravo po Petru Kariću, upravniku prve učiteljske škole u Srbiji.[7]
Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ Boriša Radovanović u svojoj knjizi „Stari Kragujevac” piše da se Petar Karić rodio u selu Stojnik kod Aranđelovca.[1]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Radovanović, Boriša. „STARI KRAGUJEVAC - Prva Učiteljska škola u Srbiji”. InfoKG. Pristupljeno 2024-11-29.
- ^ „Vremeplov (3. novembar 2019)”. RTS. Pristupljeno 2024-12-11.
- ^ „Geografski položaj”. Vodice - Selo u Šumadiji. 2011-08-23. Pristupljeno 2024-12-13.
- ^ a b v Milićević, Milan Đ. (1888). Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijego doba. Beograd: Srpska kraljeva štamparija. str. 72—73.
- ^ a b „Petar Karić - Prvi upravnik prve učiteljske škole u Srbiji”. Nin online. 20. 9. 2023. Pristupljeno 2024-12-11.
- ^ „Index Institut „PETAR KARIĆ“”. Alfa BK Univerzitet (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-12-13.
- ^ „Dobitnik Zlatnog beočuga”. Nin online. 20. 9. 2023. Pristupljeno 2024-12-13.