Požarevačko čitalište
 | |
| Osnivanje | 18. oktobar 1846. |
|---|---|
| Lokacija | Požarevac Kneževina Srbija |
Požarevačko čitalište osnovano je 1846. godine u Požarevcu. Osnovano je na rođendan kneza Aleksandra. Episkop je čitalište prikazao kao živi spomenik posvećen kneževom rođendanu.
Osnivanje[uredi | uredi izvor]
Čitališta su bila društva za čitanje koja su organizovala privatna lica, građani, zanatlije, profesori, činovnici, koji su svojim dobrovoljnim prilozima nabavljali novine i časopise da bi se obrazovali, saznavali informacije, družili se i saznavali šta se dešava u svetu.[1] Episkop je rekao da taj dan treba svake godine proslaviti kao dan Čitališta. Njegovu ideju je prihvatio okružni načelnik, a zatim i svi prisutni. Na slavlju su izabrali ljude koji će biti časnici. Odlučili su da predsednik bude episkop, a potpredsednik okružni načelnik. Svečano otvaranje se dogodilo 18. oktobra 1846. godine, na dan slave Tome Vučića, vojvode srpskog. Tog dana obratili su se upravi Čitališta beogradskog da im do kraja meseca pošalju trinaest listova. Potom je napisana molba Popečiteljstvu prosveštenija za odobrenje osnivanja Čitališta, 30. aprila 1846. godine. Imali su primedbu da se predloženo ime društva ne može odobriti, nego će se zvati Čitalište požarevačko. Čitalištu nije odobrena upotreba pečata.[2]
Svečano otvaranje Čitališta požarevačkog[uredi | uredi izvor]
Čitalište požarevačko svečano je otvoreno 14. januara 1847. godine. Građani su bili pozvani da daju dobrovoljni prilog u korist školskog fonda. U domu nalazile su se dve sobe koje su bile opremljene za Čitalište. Na stolovima nameštenim po sredini soba nalazile su se novine pozajmljene od Beogradskog čitališta, a zidovi su bili ukrašeni likovima znamenitih Srba.[2]
Dalji tok događaja[uredi | uredi izvor]
Časopis Vidovdan od 13. septembra 1860. godine doneo je vest iz Požarevca da je tamo osnovan odbor od dvanaest članova za prikupljanje priloga Užičanima posle požara. Za predsednika je izabran Stevan Lukić, za potpredsednika Kosta Joakimović, a za članove: Jovan Kundović, Stevan Protić, Stevan Đorđević, Mijailo Kocić, Mita Gavrilovski, trgovci Sima Bogdanović i Stevan Džadžić i pisar Okružnog suda Krsta Nikolajević. Časopis Videlo donosi 11. marta 1883. godine vest iz Požarevca da on pored ostalog ima i Čitaonicu koja mu na čast služi i koja prima sve srpske listove koji izlaze u Kraljevini, pa i one koje se van nje štampaju. O daljem radu Čitaonice nema arhivskih podataka.[2]
Nedeljna škola[uredi | uredi izvor]
U okviru Čitališta nastala je Nedeljna škola. Časopis Srbija je javila 9. februara 1869. godine da se u Požarevcu javilo za Nedeljnu školu šesto lica, od kojih dvesta nije moglo da se smesti.[2]
Požarevačka biblioteka[uredi | uredi izvor]
Iz ovog Čitališta razvila se Narodna biblioteka Ilija M. Petrović u Požarevcu. Danas se u biblioteci nalazi prostor za rad sa odraslim korisnicima, sa fondom koji obuhvata izdanja domaće i svetske književnosti. Na Odeljenju stručne knjige korisnici mogu pozajmiti publikacije iz oblasti filozofije, psihologije, religije, društvenih nauka, prirodnih nauka, medicine, umetnosti, istorije. Na odeljenju periodike prikupljaju se, razvrstavaju, obrađuju, čuvaju i daju na korišćenje serijske publikacije: časopisi, novine, magazini, almanasi, letopisi, zbornici, godišnjaci, kalendari, statistički godišnjaci i bilteni. Biblioteka takođe poseduje i odeljenje za decu.[3]
Galerija slika[uredi | uredi izvor]
-
Stari korzo -
Gradski trg -
Gimnazija -
Glavna ulica -
Kraljev trg
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Istorija čitališta u XIX veku”. Arhivirano iz originala 03. 10. 2016. g. Pristupljeno 04. 04. 2016.
- ^ a b v g Kovijanić, Gavrilo (1986). Tragom čitališta u Srbiji. Beograd: Narodna knjiga. str. 185—196.
- ^ „Narodna biblioteka u Požarevcu”. Arhivirano iz originala 22. 03. 2016. g. Pristupljeno 04. 04. 2016.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kovijanić, Gavrilo (1986). Tragom čitališta u Srbiji. Beograd: Narodna knjiga. str. 185—196.
- Čitališta u Srbiji u XIX veku / Desanka Stamatović. - 2. dopunjeno izd. - Pančevo : Gradska biblioteka, 2011 (Pančevo : Passage Group). - 374 str. COBISS.SR 182331660
- Čitališta u Srbiji / Desanka Stamatović. - U: Bibliotekarstvo. - ISSN 0006-1832. - br. 30 (1984), str: 5-14.COBISS.SR 632079
- Narodna biblioteka u Požarevcu : 1847-1987. : prilozi za istoriju Čitališta i Narodne biblioteke u Požarevcu / Mihailo Miladinović ... [i dr.]. - Požarevac : [Narodna biblioteka "Ilija M. Petrović", Centar za kulturu], 1987 (Požarevac : Prosveta). - 236 str. - Str: 7-18: Predgovor / Desanka Stamatović. COBISS.SR 180298503