Портал:Antički Rim/Članak meseca oktobar
Batonov ustanak (lat. Bellum Batonianum) ili Veliki ilirski ustanak, je bio najveći vojni sukob između nekoliko ilirskih plemena i antičkog Rima koji je trajao četiri godine; od 6. do 9. godine n. e. Ustanak dalmatinsko-panonskih plemena dogodio se nakon decenije i po od uspostavljanja rimske prevlasti na prostorima Dalmacije i Panonije i perioda prividnog mira. Car Oktavijan Avgust je vodio aktivnu ekspanzionu politiku. Širenje rimske države preko Ilirije na sjever i istok bio je dio njegovih ambicioznih planova. Ilirska pobuna bila je prirodna posljedica velikog nezadovoljstva stanovnika Ilirije ogorčenih zbog loše uprave rimskih guvernera koji su nametnuli nepodnošljive namete.
Vođa ustanka bio je Baton (Bato). Rođen je vjerovatno između 35. i 30. godine p. n. e. na području gornje Bosne. Pripadao je Dezitijatima koji su naseljavali područja današnje centralne Bosne i Hercegovine. Od 33. godine p. n. e. Dezitijati su bili pod Rimskom vlašću sa statusom polunezavisnog peregrina (naziv za slobodno stanovništvo koje je imalo određenu administrativnu i teritorijalnu autonomiju, ali bez statusa građana Rima). U dato vrijeme navedene teritorije su predstavljale dio rimske provincije Ilirikum, čije je sjedište bilo u Saloni, na obali Jadranskog mora. Smatra se da je Batonova porodica bila uticajna, a da je on kao odrastao muškarac bio politički i vojni zvaničnik Dezitijata.
Razlozi sa pobunu su bili brojni i uslovljeni datim istorijskim, političkim, ekonomskim i socijalnim okolonostima. Kao glavne razloge mogu se pretpostaviti sljedeći: