Портал:Pozorište/Izabrane biografije
Izabrani članci
[uredi izvor]Januar
[uredi izvor]
Milosav Mija Aleksić (Gornja Crnuća, 26. septembar 1923 — Beograd, 12. mart 1995) je bio srpski filmski i pozorišni glumac.
Rođen je 1923. godine u selu Gornja Crnuća, kod Gornjeg Milanovca, od oca Velimira i majke Sinđe. U oktobru 1941. godine, kada je nemačka vojska preduzela masovno streljanje stanovništva u Kragujevcu, pobegao je spasavajući goli život. Po završenoj gimnaziji u Kragujevcu upisao je prava.
Glumom se amaterski bavio još od gimnazijskih dana. Od oslobođenja, pa do 1948. godine bio je član Narodnog pozorišta u Kragujevcu.
Bio je član Jugoslovenskog dramskog i Narodnog pozorišta u Beogradu. Član Jugoslovenskog dramskog pozorišta postaje 1951. i radi sve do 1965. godine, kada je prešao u Narodno Pozorište gde je i okončao svoju pozorišnu karijeru.
Igrao je i u Ateljeu 212 i drugim scenama. Od 1977. godine imao je status slobodnog umetnika.
Februar
[uredi izvor]
Nevenka Urbanova (Stari Bečej, 28. mart 1909 — Beograd, 7. januar 2007) je bila srpska glumica.
Prošla je audiciju 1925. godine kod Milana Grola i Milana Kašanina i primljena za člana drame Narodnog pozorišta u Beogradu. Ostvarila je preko 150 uloga. Statust prvakinje Narodnog pozorišta stekla je 1936. godine, radila je do penzionisanja 1959. u Narodnom pozorištu. Poslednji put se pojavila na pozorišnoj sceni 21. aprila 1965. godine, kao gošća u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, na svetskoj prapremijeri Mrožekovog dela „Tango“. Tog dana, na scenu JDP-a izašao je glumački ansambl u sastavu: Ljubiša Jovanović, Blaženka Katalinić, Nevenka Urbanova, Snežana Nikšić, Slavko i Nikola Simić i Marko Todorović.
Neke od najznačajnijih uloga koje je ostvarila su: Lola Montez („Opčinjeni kralj“), Baronica Kasteli - Glembaj („Gospoda Glembajevi“), Gospođa Erlin („Lepeza ledi Vindermir“), Julija („Obožavana Julija“), Serafina („Tetovirana ruža“).
Mart
[uredi izvor]
Zoran Radmilović (Zaječar, 11. maj 1933 — Beograd, 21. jul 1985) je bio srpski glumac.
Zoran Radmilović rođen je 11. maja 1933. godine, od oca Momčila, sudije i majke Ljubice, domaćice, u Zaječaru. Deda po ocu Rihard Lang, bio je Nemac, železničar. Oženivši se Zoranovom babom Stevkom, prešao je u pravoslavlje i uzeo ime Radmilo. Odatle potiče porodično prezime Radmilović.
Po očevoj želji upisao je pravo u Beogradu, potom studirao i na Arhitektonskom i Filološkom fakultetu; uporedo je oprobao glumačke mogućnostu u KUD „Ivo Lola Ribar“, potom upisao i postupno apsolvirao glumu na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju te započeo karijeru u Beogradskom dramskom pozorištu (1962—1968), u kome isprva nastupa u manje značajnim predstavama.
Godine 1964, zbog odustajanja Ljube Tadića, Radmilović uskače u naslovnu ulogu u „Kralju Ibiju“ (na sceni Ateljea 212), predstavi koju pretvara - razotkrivajući potpuno izuzetnu glumačku nadarenost - u trijumf improvizacije (veliki uspeh ostvaruje i na gostovanjima u Parizu, Moskvi, Njujorku, Veneciji i dr.), u „svoju scenu“ koja će trajati (zajedno s kasnijim Radovanom III Dušana Kovačevića) dve decenije.
April
[uredi izvor]
Žanka Stokić (pravo ime Živana Stokić; 24. januar 1887 — 21. jul 1947) je bila srpska glumica, poznata po tumačenju likova iz dela Branislava Nušića.
Rođena je u Velikom Gradištu. Otac Bogosav je bio ili lekar ili policijski pisar. Njena majka Julka je rano ostala udovica, pa se udala za sveštenika Aleksandra Nikolajeviča Sandu, koji nije želeo pastorku u svojoj blizini, pa se Žanka već sa četrnaest godina udala za jednog zaječarskog abadžiju. Međutim, „pobegla“ je sa pozorišnom trupom Ljubomira Rajičića Čvrge, gde joj je prvi zadatak bio pranje veša. Muž je prvi put uspeo da je batinama vrati kući, ali je drugi put mladu Žanku uzeo u zaštitu glumac Aca Gavrilović, koji je kasnije postao njena velika ljubav.
Već premijernim pojavljivanjem u ulozi Tereze u predstavi „Bračne noći“ 1902. godine osvojila je publiku. Po raspadu trupe sa nekolicinom kolega krenula je da obilazi vojvođanske, slavonske i bosanske varoši. U Varaždinu je 1907. godine dobila i prvu dramsku ulogu - igrala je udovicu u komadu „Nada“. Godinu dana kasnije se udala po drugi put i o tom braku je govorila da je bio iz ljubavi, ali da se završio sa bolnim uspomenama.
Maj
[uredi izvor]
Danilo „Bata“ Stojković (Beograd, 11. avgust 1934 — Beograd, 16. mart 2002) je bio jedan od najpoznatijih srpskih pozorišnih, televizijskih i filmskih glumaca.
Danilo je rođen u Beogradu 11. avgusta 1934. godine u porodici Alekse Stojkovića, uglednog predratnog veletrgovca drvima i ugljem. Odrastao je na Čuburi, uz rođenog brata Žiku, potonjeg poznatog beogradskog intelektualca i publicistu. Živeo je u Beogradu sa suprugom Olgom.
Jedan od presudnih trenutaka u karijeri Bate Stojkovića je bila predstava iz 1953. godine, na Pašinom brdu u kojoj je igrao u Čehovljevoj predstavi „Krčma na glavnom drumu”. U publici je bio i Dobrica Milutinović, koji je nakon predstave prišao Bati i uzbuđeno mu rekao: „Ti si, sine, još u majčinoj utrobi postao glumac.”
Jun
[uredi izvor]
Milorad Mandić Manda (Beograd, 3. maj 1961) je srpski glumac i TV voditelj.
U svojoj 21. godini je postao član beogradskog amaterskog Eksperimentalnog dramskog studija. 6 godina kasnije je diplomirao glumu na Fakultetu dramskih umetnosti u klasi profesora Vladimira Jevtovića. Nakon diplomiranja je postao član beogradskog dečjeg pozorišta „Boško Buha“. Godine 1989. je snimio više od 270 epizoda emisije „Bajka za laku noć“, priče za laku noć koje su se emitovale na nacionalnoj televiziji. Od 1989. do 1995. je vodio emisiju za decu „S one strane duge“, što ga je uz Branka Kockicu, učinilo najpopularnijim dečjim glumcem i zabavljačem. Od 1995. je vodio emisiju „Više od igre“ na RTV Pink.
Jul
[uredi izvor]
Olivera Marković (Beograd, 3. maj 1925 — Beograd, 2. jul 2011) je bila srpska glumica.
Pored pozorišta i filma, bavila se i pevanjem - naročito romansi. Igrala je u svim žanrovima. Prema anketi „Večernjih novosti“ nalazi se na petom mestu najvećih srpskih glumica 20. veka.
Rođena je kao Olivera Đorđević. Imala je samo devet godina kada je u Niškoj Banji osnovala „pozorišnu grupu“ u kojoj je bila glavna glumica, rediteljka, autor tekstova i upravnica.
Akademiju je upisala 1948. godine i studirala kod Mate Miloševića. Bila je član Beogradskog dramskog pozorišta od 1951. godine. Tokom karijere ostvarila je preko 150 uloga u pozorištu i snimila više od 50 filmova. Nagradu Narodnog pozorišta dobila je dva puta, za uloge Majka Hrabrost 1972. i Klara 1978. godine.
Avgust
[uredi izvor]
Dragoslav Nikolić – Dragan (Beograd, 20. avgust 1943 — Beograd, 11. mart 2016) bio je srpski glumac.
Rođen je 20. avgusta 1943. godine u Beogradu, od oca Dušana koji je poreklom iz Berana i majke Jelene. Njegova majka je poreklom iz Jagodine. Draganovi preci su se u prošlosti prezivali Živkovići, međutim njegov deda Radonja je promenio porodično prezime u novo Nikolić po pradedovom imenu Nikola. Dugo vremena mnogi nisu znali njegovo kršteno ime Dragoslav koje mu je dodelio kum na krštenju. Stariji brat mu se zvao Miroslav koji je i bio njegov uzor. Odrastao je na Crvenom krstu. Nakon završene osnovne škole upisao je Četrnaestu beogradsku gimnaziju koju nije završio jer je bio premešten u Ekonomsku školu. Posle dve godine provedene u srednjoj školi polagao je i položio prijemni ispit na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju i tada kao sedamnestogodišnjak bio najmlađi student. Diplomirao je na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu.
Septembar
[uredi izvor]
Mira Trailović (Kraljevo, 22. januar 1924 — Beograd, 7. avgust 1989) zajedno sa Radošem Novakovićem je jedan od osnivača, a potom i dugogodišnji upravnik Ateljea 212, poznatog pozorišta u Beogradu. Diplomirala je režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Kasnije je na istom tom fakultetu bila profesor.
Zajedno sa Jovanom Ćirilovom je 1967. osnovala Beogradski internacionalni teatarski festival - BITEF). Svojim beskrajnim šarmom i prodornošću, talentom za ubeđivanje, na BITEF je dovodila najavangardnija i najpoznatija pozorišta i predstave. Dovela je u Beograd: Semjuela Beketa, Ježija Grotovskog, Pitera Bruka, Living teatar, Euđenija Barbu, Boba Vilsona, Ričarda Šeknera, Petera Štajna, Pinu Bauš, La Mamu, kao i mnoge druge.
Oktobar
[uredi izvor]
Milan „Lane“ Gutović (Umka, Beograd, 11. avgust 1946) je srpski filmski, televizijski i pozorišni glumac.
Milan je rođen u Umci gradskom naselju Beograda, 11. avgusta 1946. Završio Akademiju za pozorište, film, radio i televiziju y Beogradu i 1967. godine došao u Jugoslovensko dramsko pozorište. Živi u Beogradu, Kumodražu sa suprugom Biljanom ima ćerku Milicu i sinove Janka i Spasoja.
Igrao je u predstavama „Protekcija“, „Kad su cvetale tikve“, „Buba u uhu“, „Za kim zvono zvoni“, „Pučina“, „Kolubarska bitka“, „Valjevska bolnica“, „Narodni poslanik“ itd. Neke od tih uloga donele su mu Sterijinu nagradu, „Ćurana“ na „Danima komedije“ u Jagodini, nagradu „Zoran Radmilović“ i nekoliko godišnjih nagrada JDP.
Poslednjih deceniju i više igra svoj „Kabare“ sa kojim je gostovao širom sveta.
Novembar
[uredi izvor]
Nikola Simić (18. maj 1934. — 9. novembar 2014.) bio je srpski pozorišni, televizijski i filmski glumac.
U gimnaziji glumi u dramskoj sekciji, a kasnije diplomira glumu na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu. Prvu ulogu igra već kao student (1957) u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, čiji je stalni član od 1959. Igrao je u mnogobrojnim filmovima i TV-serijama. Proslavio se ulogom Mite Pantića u filmskom serijalu Tesna koža (1982 — 1991). Glumio je u TV-serijama „Srećni ljudi“ (1993, 1995), „Porodično blago“ (1998, 2001), „Agencija za SIS“ (2006, 2007), Ljubav, navika, panika (2006, 2007). Od 1971. igra u predstavi Buba u uhu sa kojom je 7. juna 2011. proslavio jubilej 40 godina igranja.
Decembar
[uredi izvor]
Jovan Ćirilov (Kikinda, 30. avgust 1931 — Beograd, 16. novembar 2014) bio je srpski teatrolog, književnik i značajan delatnik srpskog pozorišta i srpske kulture uopšte.
Posle završene škole u Kikindi, upisao je i diplomirao filozofiju na Beogradskom univerzitetu 1955. godine. Bio je na čelu Jugoslovenskog dramskog pozorišta od 1985. do 1999. godine, a pre toga, od 1956. dramaturg u tom pozorištu, kao i u Ateljeu 212 od 1967. do 1985. godine. Od osnivanja, 1967. godine, do svoje smrti bio je umetnički direktor i selektor Bitefa. Od 2001. do 2007. godine je bio predsednik Nacionalne komisije Jugoslavije, a potom Srbije, pri Unesku.