Praga BH-36
| Praga BH-36 | ||
|---|---|---|
 Avion Praga BH-36 | ||
| Opšte | ||
| Namena | lovac-bombarder | |
| Posada | 2 člana | |
| Zemlja porekla |  Čehoslovačka
| |
| Proizvođač | Praga (Praga) | |
| Prvi let | 20.03.1934. | |
| Početak proizvodnje | prototip | |
| Status | neaktivan | |
| Prvi korisnik | Praga (Praga) | |
| Broj primeraka | 1 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 9,67 m | |
| Razmah krila | 14,20 m | |
| Površina krila | 47,00 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 2.176 kg | |
| Normalna poletna | 3.100 kg | |
| Pogon | ||
| Klipno-elisni motor | 1 х Praga Vr-36 (licenca Hispano-Suiza 12Nbr) | |
| Snaga | 1 x 478 kW | |
| Performanse | ||
| Brzina krstarenja | 234 km/h | |
| Maks. brzina na Hopt | 272 km/h | |
| Dolet | 1.100 km | |
| Plafon leta | 6.500 m | |
| Brzina penjanja | 306 m/min | |
Praga BH-36 (češ. Praga BH-36) (alias Praga E-36) je čehoslovački višenamenski, dvosedi, jednomotorni dvokrilac lovac-bombarder. Prvi let aviona je izvršen 1934. godine.
Projektovanje i razvoj
[uredi | uredi izvor].jpg)
Ministarstvo Narodne Odbrane Čehoslovačke je 1932. godine raspisalo je konkurs za novi laki izviđačko-bombarderski avion koji bi zamenio zastarele Aero A-11, Letov S-16 i Aero AP-32. Na konkursu su učestvovale kompanije Letov, Aero i Praga. Te godine je u Pragu prešao projektantski tim iz Avie na čelu sa inž. Beneš i Hajn a projekat nazvan BH-36 (ili E-36 ), im je bio prvi projekt u Pragi a završen je 1934. godine.
Bio je to dvosed sa otvorenim kokpitom dvokrilac naoružan sa dva fiksna sa elisom sinhronizovana mitraljeza i jednim pokretnim mitraljezom na obrtnom postolju u zadnjem kokpitu. BH-36 je pored streljačkog naoružanja mogao da nosi do 800 kg bombi. Avion je po svojoj konstrukciji mnogo podsećao na avione Avija BH-26 i Avija BH-28 koje je ovaj inženjerski tandem konstruisao dok je radio za Aviju.
Prototip je prvi put poleteo 20. marta 1934. godine. tokom opitovanja letelica je pokazala sve svoje kvalitete. Piloti su pohvalili BH-36, posebno ističući upravljivost aviona – gotovo na nivou lovca. Ali uprkos svim laskavim ocenama, avion nije prihvaćen zbog kašnjenja. Na takmičenju 1933. godine proglašen je pobednik Aero A.100, a projekat BH-36 je propao[1].
Tehnički opis
[uredi | uredi izvor]Trup je drvene konstrukcije obložen aluminijumskim limom (motor i deo aviona ko prvog kokpita a ostali deo trupa je obložen platnom, eliptičnog poprečnog preseka sa zaravljenom donjom stranicom trupa. Konstrukcija trupa je bila klasična drvena prostorna rešetka čija su polja ukrućena žičanim dijagonalama. Nosač motora je napravljen od zavarenih čeličnih cevi. U trupu se nalazila dva otvorena kokpita za pilota i strelca. Pilot je bio zaštićen vetrobranskim staklom. Na drugom kokpitu se nalazilo postolje za pokretni mitraljez. Rezervoar za gorivo se nalazio između motora i kokpita. Drugi rezervni rezervoar se nalazi na spoju gornjih krila.
Pogonska grupa se sastojala od 12-to cilindričnog motora V- rasporeda cilindara, tečnošću hlađen Praga Vr-36 (licenca Hispano-Suiza 12Nbr) snage 478 kW (650 KS). Na vratilu motora se nalazila dvokraka drvena vučna elisa sa fiksnim korakom. Ispod motora se nalazio hladnjak rashladne tečnosti motora. Hladnjak je bio zaštićen šaluzinom pomoću koje se mogao regulisati protok rashladnog vazduha kroz hladnjak.
Krila Gornje krilo mu je dvodelno pravougaonog oblika sa polukružnim završetkom i male debljine. Konstrukcija krila je drvena sa dve ramenjače i rebrima a presvučena su impregniranim platnom. Gornje i donje krilo su istog razmaha. Polukrila (levo i desno) su spojena sa metalnim rezervoarom koji je baldahinom pričvršćen za trup aviona. Donje krilo je iste konstrukcije kao i gornje i ima pozitivan diedar. Krila su međusobno povezana sa po jednom upornicama sa svake strane od metala aerodinamički oblikovanih u obliku ćiriličnog slova I i žičanim zatezačima unakrsno postavljenih. Eleroni se nalaze i na gornjim i donjim krilima, međusobno povezana krutom vezom. Konstrukcija im je drvena, obloga je od platna. Upravljanje eleronima je pomoću sajli za upravljanje.
Repne površine Avion ima dva horizontalna i jedan vertikalni stabilizator na koje su prikačena kormila dubine i pravca. Svi elementi repa aviona imaju drvenu konstrukciju i oblogu od impregniranog platna. Horizontalni stabilizatori su sa donje strane kosim upornicama bili oslonjeni na donji deo trupa a sa gornje strane žičanim zatezačima bili vezani za vertikalni stabilizator.
Stajni trap je fiksan. Glavni točkovi stajnog trapa se nalaze na međusobno nezavisnim nogama koja su pričvršćeni za krila. Konstrukcija stajnog trapa je od čeličnih cevi, noge su opremljene amortizerima a točkovi i noge su obavijeni aerodinamičkim plaštom. Razmak između točkova je velik što obezbeđuje avionu veću stabilnost pri sletanju i uzletanju kao i pri rulanju po neravnom tlu. Na repu se nalazi elastična drljača kao treća oslona tačka aviona
Naoružanje
[uredi | uredi izvor]| Naoružanje aviona: Praga BH-36 | |||
| Vatreno (streljačko) naoružanje | |||
| Top | |||
| Mitraljez | |||
| Broj i oznaka mitraljeza | 2 h vz.28 fiksni; 1 x vz.28 pokr. | ||
| Kalibar | 7,92 mm | ||
| Bombardersko naoružanje (bombe) | |||
| Ukupna masa | 800 kg | ||
| Raketno naoružanje (rakete) | |||
Verzije
[uredi | uredi izvor]Napravnjen je samo jedan primerak ovog aviona (prototip).
Operativno korišćenje
[uredi | uredi izvor]Nema podataka o operativnom korišćenju ovog aviona.
Zemlje koje su koristile avion
[uredi | uredi izvor]Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]Literatura
[uredi | uredi izvor]- Václav Němeček: Československá letadla. Naše Vojsko, Prag 1968,
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- http://www.airwar.ru/enc/bww1/bh36.html
- https://www.vinar.cz/mitte/bh36.htm
- https://www.valka.cz/Praga-BH-36-t8818
- https://www.idnes.cz/technet/technika/letadla-praga-ckd.A171230_111426_tec_technika_erp
- http://www.cs-letectvi.cz/ostatni/letecka-vyroba-v-ckd-letadla-a-motory-praga
- http://www.vrtulnik.cz/ww9/praga.htm