Prevoz opasnih materija
Prevoz opasnih materija regulisan je Uredbom o prevozu opasnih materija u drumskom i železničkom saobraćaju i Zakonom o proizvodnji i prometu opasnih materija[1]. Prevoz u međunarodnom saobraćaju regulisan je međunarodnim propisima:
- ADR za drumski saobraćaj (European Agreement on the International Road Transport of Hazardous Goods)
- RID za železnički prevoz (Regulation for International Transport of Hazardous Goods)
- IMGD za pomorski prevoz (International Maritime Dangereous Goods Code/Transport by Sea)
- IATA DGR za vazdušni prevoz (IATA regulations on the Transport of Hazardous Goods/Air Transport)
- Preporuke o prevozu opasnih roba (opšti dokument Ujedinjenih nacija)
Klasifikacija opasnih materija
[uredi | uredi izvor]Opasne materije su razvrstane u devet kategorija (klasa)[1]
- Klasa 1. Eksplozivne supstance i predmeti koriste se za izvođenje eksplozija i pirotehničkih efekata.
- Klasa 2. Gasovi pod pritiskom, u tečnom stanju ili rastvoreni pod pritiskom
- Klasa 3. Zapaljive tečnosti
- Klasa 4. Zapaljive čvrste materije
- Klasa 5. Oksidirajuće supstance (oksidanti, oksidansi)
- Klasa 6. Otrovne (toksične) i infektivne supstance
- Klasa 7. Radioaktivne supstance
- Klasa 8. Korozivne supstance
- Klasa 9. Mešovite opasne supstance
Obeležavanje transportnih sredstava koje prevoze opasne materije
[uredi | uredi izvor]
Na cisternama i vozilima koja se kreću putevima pod međunarodnom ADR regulativom na plakati (listici) koja se na njima nalazi navedeni su Kemlerov kod (broj dat u gornjem delu) i odgovarajući broj dat Preporukom UN za transport opasnih materija (broj u donjem delu)[1]. Narandžast čist plakat bez brojeva ukazuje da vozilo prevozi opasan teret (burad, paketi itd.) ili se radi o tankeru sa šarolikom robom. Kamioni odnosno cisterne koje se kreću javnim putevima, a prenose materije opasne po ljude i njihovu životnu sredinu, moraju se obeležiti istovetnim tablama sa obe strane kao i spreda i pozadi.
Značenje cifara Kemlerovog koda
[uredi | uredi izvor]| Prva cifra Kemlerovog koda ukazuje na primarnu opasnost | Druga i treća cifra generalno ukazuju na sekundarne opasnosti |
| 0 Opasnost je adekvanto opisana prvom cifrom | |
| 2 Gas | 2 (Zapaljivo) može isparavati |
| 3 Zapaljiva tečnost | 3 Požarna opasnost |
| 4 Zapaljive čvrste materije | 4 Požarna opasnost |
| 5 Oksidirajuće supstance ili organski peroksidi | 5 Oksidirajuća opasnost |
| 6 Toksična materija | 6 Toksična opasnost |
| 7 Radioaktivna materija | 7 Radioaktivna opasnost |
| 8 Korozivna materija | 8 Korozivna opasnost |
| 9 Mešovite/Opasnost po životnu sredinu (infektivne, biološke) | 9 Samorazlaganje ili burne reakcije nastale usled polimerizacije |
| Reaguje opasno sa vodom X |
UN broj
[uredi | uredi izvor]UN broj je četvorocifren i identifikuje opasnu materiju. Svaka opasna supstanca ima svoj jedinstven UN broj (Primer: za benzin je 1203). UN brojevi idu u opsegu od 0001 do 3500 i predstavljaju deo opšteg dokumenta Ujedinjenih nacija u vidu Preporuka o prevozu opasnih roba.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Spisak UN brojeva (jezik: nemački)
