Predeona ekologija
Predeona ekologija je grana ekologije koja proučava ekološke faktore (biotičke i abiotičke) u jednom predelu.
Definicija
[uredi | uredi izvor]Predeona ekologija je naučna disciplina. Pejzaži ili geosfera su ključna osnova životne sredine za zajednice biljaka, životinja i čoveka. Predeona ekologija ima primenu u planiranju i uređenju predela, kao i u širem prostornom planiranju i planiranju područja posebnih namena kao što su: industrijski kompleksi, saobraćajni sistemi, nacionalni parkovi i dr).[1] Najčešća definicija je da je ekologija predela nauka koja je primarno usmerena na proučavanje predela, odnosno proučavanjem svih odnosa u okviru predela koji su slabije uočljivi.[2]
Uloga ljudske populacije
[uredi | uredi izvor]Ljudska populacija stalno raste i zauzima sve više prostora. Zato su ekološke analize nezamislive ukoliko ne uzmemo uključivanje ljudskog uticaja u razmatranje. Suština pejzažnog (predeonog) ekosistema je promena prirodnog pejzaža koji zavisi od stepena učešća čoveka i od njegovih aktivnosti koji u određenom okviru ometaju jedinstvo prirodnog pejzaža. Postoji otvoreni sistem živih i neživih komponenata ekosistema. Što su antropogeni uticaji jači tim je taj sistem slabiji, odnosno veća je verovatnoća jačanja veza spoljnih uticaja okoline (kruženje energije ili lanac ishrane u gradovima) što prezentuje otvorenost ekosistema.[3] Ekosistem je sistem živih bića, tehničkih sistema i neživih komponenata koji su međusobno ili sa okolinom povezani preko kruženja materije i energije.[3][4]
Životna sredina
[uredi | uredi izvor]Predeona ekologija se bavi svim segmentima koji se odnose na predele kao životnu sredinu i odnose koji vladaju među njima kao i među živim svetom koji ih nastanjuje. Uključuje se u nauku o životnoj sredini sa ciljem njenog razvoja i korišćenja, kako na lokalnom tako i na regionalnom nivou. Ona sintetizuje rezultate istraživanja svih grana ekologije u cilju planiranja i njihove primene za održivi razvoj životne sredine.[1] Stručnjaci koji se bave ovom granom ekologije se prvo fokusiraju na strukturu određenog predela, način njegovog funkcionisanja, kao i kretanja različitih životinjskih vrsta u okviru tog predela. Zatim se bave promenama u predelu, principima tokova energije, kao i stabilnošću određenog predela. Sve to čini osnov za saznavanje iz oblasti ekologije predela.[2] Fragmentacija predeone ekologije definiše se kao proces kojim se prirodni predeli rasparčavaju u manje predeone elemente prirodnih ekosistema. Uporedo sa razvojem procesa fragmentacije nastupa niz sukcesivnih promena u abiotičkim i biotičkim uslovima zastupljenim unutar ekosistema. Najdominantnije promene pripadaju mikroklimatskim uslovima (promene u stepenu osvetljenosti, temperaturnom režimu, režimu vlažnosti vazduha, izloženosti vetru i sl.), ali se odražavaju i na sve ostale segmente fizičkih uslova na staništu. Nakon njihovog ispoljavanja, neizostavno se pojavljuju odgovori biotičke sredine koji se u različitim magnitudama prenose na sve učesnike trofičkog lanca.[5]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Vlatković, Slavko (2001). Životna sredina i funkcije šuma. Beograd: Srbija šume. str. 18—22.
- ^ a b „Ekologija predela”. Akademija Oxford. Pristupljeno 7. 6. 2020.
- ^ a b „URBANA EKOLOGIJA KAO INTERDISCIPLINARNA I PRIMENjENA NAUČNA DISCIPLINA O ŽIVOTNOJ SREDINI” (PDF). Zbornik radova Departmana za geografiju, turizam i hotelijerstvo. 39: 66—69. 2010. Pristupljeno 7. 6. 2020.
- ^ „Introduction to Landscape Ecology” (PDF). Umass. Arhivirano iz originala (PDF) 11. 07. 2019. g. Pristupljeno 7. 6. 2020.
- ^ Ćurćić, Snežana (2012). „EKOLOŠKE I BIOGEOGRAFSKE POSLEDICE PROCESA FRAGMENTACIJE”. Glasnik Srpskog geografskog društva. 92: 161—170.
