Predsjednik Turske
 |
 |
| Ovaj članak je dio serije o političkom sistemu Turske |
Predsjednik Turske Republike (tur. Cumhurbaşkanı) obavlja funkcije šefa države i šefa vlade u Turskoj.
On predstavlja i zastupa Tursku Republiku, čuva njenu cjelovitost, obezbjeđuje sprovođenje Ustava i organizuje koordinisano funkcionisanje državnih organa.
Izbor
[uredi | uredi izvor]Kandidat za predsjednika mora imati visoko obrazovanje, imati najmanje 40 godina starosti, biti član Velike turske narodne skupštine ili turski građanin sposoban da bude poslanik.
Izbori za predsjednika počinju 30 dana prije isteka mandata aktuelnog predsjednika. Ukoliko tada Velika narodna skupština ne zasjeda, ona se odmah saziva. Da bi za predsjednika bio predložen neko ko nije član Velike turske narodne skupštine potrebno je da se prikupi pisani predlog od najmanje 1/5 članova Velike turske narodne skupštine.
Predsjednik se bira dvotrećinskom većinom članova Velike turske narodne skupštine tajnim glasanjem. Ukoliko se ne može obezbijediti dvotrećinska većina u dva navrata, onda se prelazi na glasanje prostom većinom. Ukoliko tada nijedan kandidat ne dobije većinu, prelazi se u novi krug u koji ulaze dva kandidata sa najvećim brojem glasova. Ukoliko ni tada predsjednik ne može biti izabran moraju se održati novi izbori za Veliku tursku narodnu skupštinu.
Izabrani predsjednik Turske Republike podnosi ostavku u svojoj partiji i prestaje mu važiti mandat u Velikoj turskoj narodnoj skupštini. Bira se na vrijeme od pet godina (prije 2007 — sedam godina) i može biti ponovno izabran samo jednom.
Nadležnosti
[uredi | uredi izvor]
Turske Republike
Zakonodavna vlast
[uredi | uredi izvor]Predsjednik Turske Republike:
- otvara adresom zasjedanja Velike turske narodne skupštine;
- saziva Veliku tursku narodnu skupštinu kada smatra da je to potrebno;
- proglašava zakone;
- vraća zakone u Veliku tursku narodnu skupštinu na ponovno razmatranje;
- raspisuje referendum o izjašnjavanju o ustavnim amandmanima kada smatra da je to potrebno;
- upućuje žalbe Ustavnom sudu ukoliko smatra da su neki zakoni ili podzakonski akti neustavni i nezakoniti;
- raspisuje nove izbore za Veliku tursku narodnu skupštinu.
Izvršna vlast
[uredi | uredi izvor]Predsjednik Turske Republike:
- predsedava Savjetu ministara Turske Republike;
- imenuje i otpušta ministre;
- akredituje predstavnike Turske Republike u stranim državama i prima predstavnike stranih država;
- ratifikuje i proglašava međunarodne ugovore;
- otjelotvorava Vrhovnu komandu Turskih oružanih snaga u ime Velike turske narodne skupštine;
- odlučuje o mobilizaciji Turskih oružanih snaga;
- imenuje načelnika Generalštaba;
- saziva Savjet nacionalne bezbjednosti;
- predsjedava Savjetom nacionalne bezbjednosti;
- donosi dekrete sa snagom zakona u vanrednim situacijama na zasjedanju Savjeta ministara pod njegovim predsjedavanjem;
- potpisuje dekrete;
- imenuje članove i predsjedavajućeg Državnog nadzorničkog savjeta;
- daje instrukcije Državnom nadzorničkom savjetu da vrši istrage, ispitivanja i inspekcije;
- imenuje članove Visokog obrazovnog savjeta;
- imenuje rektore univerziteta.
Sudska vlast
[uredi | uredi izvor]Predsjednik Turske Republike imenuje članove Ustavnog suda, jednu četvrtinu članova Državnog savjeta, glavnog javnog tužioca i zamjenika glavnog javnog tužioca Visokog apelacionog suda, članove Vojnog visokog apelacionog suda, članove Vrhovnog vojnog upravnog suda i članove Vrhovnog savjeta sudija i javnih tužilaca.
