Prilepski partizanski odred Goce Delčev
| Prilepski partizanski odred „Goce Delčev“ | |
|---|---|
 Prvoborci iz odreda, Mice Kozaroski i Trajko Boškoski (1941) | |
| Postojanje | 11. oktobar – 25. decembar 1941. |
| Jačina | 39 vojnika i oficira |
| Deo | Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Đore Velkoski |
| Politički komesar | Krste Crvenkovski |
Prilepski narodnooslobodilački partizanski (NOP) odred „Goce Delčev“ bio je prvi partizanski odred u Makedoniji, osnovan 11. oktobra 1941. godine u mestu Crvene Stene kod Prilepa.[1] Pri formiranju, u njegov je sastav ušlo 39 boraca iz Prilepa.
Borbeni put odreda
[uredi | uredi izvor]Dana 11. oktobra 16 boraca iz odreda, podeljenih u tri grupe, u Prilepu su izvršili napad na bugarsku policijsku stanicu.[1] Pri napadu je poginuo jedan stražar, a u zatvoru su se nalazili politički zatvorenici. Ovaj dan se posle rata slavi kao Dan ustanka naroda Makedonije. Sledeći dan, bugarske vlasti su uhapsile 700 građana Prilepa, uključujući nekoliko boraca iz odreda. Dana 15. oktobra, kod sela Popova Niva na Selečkoj planini, odredu su se priključili borci Prilepske partizanske čete.
Napad odreda na selo Carević izvršen je 8. novembra 1941. godine, zbog čega je odred prethodne noći napustio logor, da bi ujutru stigao u selo. Raspored napada napravio je Kiro Krsteski, jer je dobro poznavao selo. Za napad je odred formirao četiri grupe, a pre napada upućena je izviđačka patrola da ispita situaciju u selu, odnosno da vidi da li ima neprijateljskih vojnika, policajaca, kvislinga i činovnika. Odred je zauzeo borbeni red, blokirao selo i zatvorio sve prilaze, a izviđačka patrola podnela je izveštaj da su seljani u crkvi na bogosluženju. Tada su napadne grupe (vodovi) sa četiri strane istovremeno ušle u selo, uhvativši kmeta u njegovoj kući i razoružavši poljsku stražu. Nakon uspešno izvedene akcije odreda, bio je održan prvi partizanski miting u okupiranoj Makedoniji. Posle toga održana je narodna svetkovina, igralo se usred sela i pevale se pesme. U ovoj akciji uhvaćena su dva bugarska policajca, komisija za rekviziciju žita u selu i predsednik opštine Pletvar, uništeni su žitni spiskovi, a žito je vraćeno meštanima. Nakon održanog mitinga i odlaska odreda u bazu, određen je novi komandant odreda, Kiro Krstevski, jer je za komandanta mesnog vojnog štaba postavljen dotadašnji komandant Đore Velkovski.
Zbog otežanog dejstvovanja u zimskim uslovima, odred je rasformiran na planini Kozjak, 25. decembra 1941. godine, a njegovi borci raspoređeni na ilegalno delovanje u Prilepu, Bitolju, Prespi, Skoplju i Kavadarcima.
Borci odreda
[uredi | uredi izvor]Odred je bio formiran u sledećem sastavu:[2]
- Borko Taleski
- Trajko Boškoski - Tarcan
- Mice Dimeski
- Mice Kozaroski
- Jordan Čopela
- Krste Crvenkovski
- Pero Krsteski - Daskalot
- Dimo Dimoski - Narednikot
- Asparuh Josifovski
- Blaže Spirkoski
- Dragan Spirkoski
- Kole Čašule
- Borko Jovanoski
- Duško Naumoski
- Ordan Mihajloski - Ocka
- Volče Naumčeski
- Kiro Bazerkoski
- Dimo Dimeski - Ećija
- Venda Temelkoska
- Blagoja Janeski
- Jonče Janeski
- Goga Komneski
- Nikola Poposki
- Blagoja Poposki
- Blagoja Korubin
- Borka Petreski
- Kiro Ćososki
- Dušan Risteski
- Pavlina Pirganoska
- Peco Stojanoski
- Gigo Menkaroski
- Danica Orovčanec
- Milan Dimoski
- Orde Panoski
- Trajko Koneski - Snagata
- Vaska Krsteska - Lunja
- Dančo Stojčeski
- Mendo Boškoski
Odredu su se naknadno priključili:[3]
- Borko Velevski
- Đore Velkoski
- Joska Jordanoski - Sandanski
- Lazo Kolevski - Lavski
- Mara Josifoska
- Gojko Sekuloski
- Lenče Sekuloska
- Đore Đoreski
- Stevan Sazdoski - Belabogrjoca
- Stevan Ivanoski - Abakot
- Spase Temelkoski
- Cvetan Pavloski - Džgure
- Jonče Janičoski - Janič
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Makedonska enciklopedija (knjiga druga). „MANU“, Skoplje 2009, 1223. str.
- ^ Ice Aceski – Rapeš „Neskršlivite“, Prilep, 1991, 45-46 str.
- ^ Ljuben Georgievski - Ljupta, cit. delo, 208 str.
