Prirodni sateliti Jupitera
Oko planete Jupiter do sada[Note 1] je otkriveno ukupno 95 poznatih prirodnih satelita.
7. januara 1610. u ranim večernjim satima Galileo Galilej posmatrajući Jupiter nalazi u njegovoj blizini tri zvjezdice: dvije istočno i jednu zapadno od planete. Sledeće večeri je primijetio da se Jupiter pomjerio i da se sve tri zvjezdice nalaze zapadno od planete. 9. januara je bilo oblačno i Galilej je ponovo posmatrao Jupiter 10. Dvije sitne zvijezde sada su stajale istočno od Jupitera. 11. januara Galilej je shvatio da su zvezdice u stvari tri Jupiterova satelita. 13. januara Galilej je otkrio i četvrti satelit Jupitera.[1]
Svi Galilejevi sateliti imaju sinhronu rotaciju. Četiri najdalja satelita, Ananke, Karme, Pasife i Sinope, imaju retrogradne putanje što navodi na pretpostavku da se radi o zarobljenim asteroidima. U prilog tome govori i prilično slab albedo ovih satelita što opet sugeriše da su oni građeni od stjenovitog materijala, a ne od leda kao ostali Jupiterovi sateliti.
Sateliti koje je Galileo otkrio su: Io, Evropa, Ganimed i Kalisto (sada znani i kao Galilejevi sateliti).
Sateliti
[uredi | uredi izvor]Spisak Jupiterovih satelita (udaljenost od Jupitera, poluprečnik, pronalazač, godina otkrića):
Satelit | Udaljenost | Poluprečnik | Pronalazač | Godina |
---|---|---|---|---|
Metis | 128.000 km | 20 km | Sinot | 1979. |
Adrasteja | 129.000 km | 10 km | Džuit | 1979. |
Amalteja | 181.000 km | 98 km | Bernard | 1892. |
Teba | 222.000 km | 50 km | Sinot | 1979. |
Io | 422.000 km | 1.815 km | Galilej | 1610. |
Evropa | 671.000 km | 1.569 km | Galilej | 1610. |
Ganimed | 1070.000 km | 2631 km | Galilej | 1610. |
Kalisto | 1883.000 km | 2400 km | Galilej | 1610. |
Leda | 11.094.000 km | 8 km | Koval | 1974. |
Himalia | 11.480.000 km | 93 km | Perin | 1904. |
Lisitea | 11.720.000 km | 18 km | Nikolson | 1938. |
Elara | 11.737.000 km | 38 km | Perin | 1905. |
Ananke | 21.200.000 km | 15 km | Nikolson | 1951. |
Karme | 22.600.000 km | 20 km | Nikolson | 1951. |
Pasife | 23.500.000 km | 25 km | Melot | 1908. |
Sinope | 23.700.000 km | 18 km | Nikolson | 1908. |
Vrednosti za manje satelite su približni dok mnogi manji sateliti nisu navedeni.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Jupiterovi sateliti”. Astronomski magazin. Pristupljeno 4. 2. 2019.
Beleške
[uredi | uredi izvor]- ^ Poslednji potvrđeni su S/2022 J 1, S/2022 J 2, i S/2022 J 3, od 23. marta 2023. godine.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Jupiter Satellite Data
- Jupiter, and The Giant Planet Satellite and Moon Page
- Simulation showing the position of Jupiter's Moon
- Animated tour of Jupiter's Moons Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. januar 2012), University of Glamorgan
- Jupiter's Moons Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. jul 2013) by NASA's Solar System Exploration
- "43 more moons orbiting Jupiter" article appeared in 2003 in the San Francisco Chronicle
- Articles on the Jupiter System in Planetary Science Research Discoveries
- An animation of the Jovian system of moons